19. Yüzyılın İlk Yarısında Avrathisar’daki Evlâd-ı Fâtihân Nüfusu

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 31, 113 - 141, 31.10.2021

Mustafa Mesut Özekmekçi

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.986435

Cited By: 1

Öz

Osmanlı Devleti’nin Rumeli’ye hâkimiyeti sonrasında bu coğrafyaya yerleştirilmiş olan Türkmen ve Yörükler için 17. yüzyıldan itibaren Evlâd-ı Fâtihân tabirinin kullanılmaya başlandığı bilinmektedir. Balkan coğrafyasının farklı şehirlerinde iskân edilen bu gruplarla alakalı özellikle 17 ve 18. yüzyıldaki çeşitli sayımlarını merkeze alıp bunların nüfus, vergi gibi hususiyetlerini değerlendiren çalışmalar mevcuttur. Buna karşın Evlâd-ı Fâtihân’ın XIX. yüzyıldaki vaziyetlerine dair çalışmalar ise neredeyse yok denecek kadar azdır. Hâlbuki Fâtihân gruplarının ikamet ettiği bölgelerde 1826 ile 1828 yılları arasında yeni nüfus sayımlarının yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu faaliyetin temel sebebi ise Evlâd-ı Fâtihân teşekkülü mensuplarından yeni kurulmuş olan Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu için asker devşirmektir.
Makalede, 19. yüzyılın ilk yarısında Selanik sancağı içerisinde yer alan ve her dönem önemli sayıda Evlâd-ı Fâtihân neferi barındıran Avrathisar Kazasının üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede Avrathisar’a ait ve 1826-1828 yılları arasında hazırlanmış olduğunu düşündüğüm Evlâd-ı Fâtihân nüfus defteri incelenmiştir. Buradan hareketle söz konusu kazada Fâtihân unsurlarının yaşadığı mahalle ve karyelerin mevcut durumu ile geçmiş tahrirlerdeki verileri kıyaslanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evlâd-ı Fâtihân, Selanik, Avrathisar, Nüfus

Population of The Descendats of the Conquerors in Avrathisar in the First Half of the 19th Century

Öz

It is known that the term was The Descendats of the Conquerors (Evlâd-ı Fâtihân) used for Turkmens and Yörüks/Yuruks who were placed in this geography after the Ottoman Empire's domination of Rumelia from the 17th century. There are studies on these groups that are settled in different cities of the Balkan region, especially in the 17th and 18th century, which focus on their various register and evaluate their characteristics such as population and tax. However, studies on the situation of The Descendats of the Conquerors in the 20th century are almost nonexistent. On the other hand, it is understood that new censuses were made between 1826 and 1828 in the regions where the Fâtihân groups resided. The main reason for this activity is to recruit soldiers for the newly established Asakir-i Mansure-i Muhammediye (The Victorious Soldiers of Muhammed) army from members of the The Descendats of the Conquerors organization.
The article focuses on the Avrathisar District, which was located in the Sanjak of Thessaloniki in the first half of the 19th century and had a significant number of Evlâd-ı Fâtihân members in each period. In this context, the Evlâd-ı Fâtihân population register, which I think belongs to the district and belongs to the years 1826-1828, has been examined. In this context, the Evlâd-ı Fâtihân population register belonging to Avrathisar, which I think was prepared between 1826-1828, was examined. From this point of view, the current situation of the neighborhoods and villages where the elements of Fâtihân lived in the district and the data in the previous censuses were compared.

Anahtar Kelimeler

The Descendadats of the Comquerors, Thessaloniki, Avrathisar, Population

Kaynakça

• GÖKBİLGİN, Tayyib, Rumeli’de Yürükler, Tatarlar ve Evlâd-ı Fâtihân, İşaret Yayınları, İstanbul, 2008.
• HALAÇOĞLU, Yusuf, “Evlâd-ı Fâtihân”, TDVİA, C.11, 1995, s.524-525.
• İNBAŞI, Mehmet, “Yeni Belgelerin Işığında Rumeli Yörükleri”, Osmanlı, Yeni Türkiye Yayınları, C.4, Ankara, 1999, s.151-169.