The Unfinished Account of the Dardanelles War: Turkish Mines and British Aircrafts

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 32, 193 - 213, 27.05.2022

Emin Kurt

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.1092731

Cited By: 1

Öz

It is a generally accepted fact in Turkish historical studies that British planes reported that the strait was cleared of mines before the Battle of the Dardanelles on March 18, 1915. From the point of view of written sources; In fact, there is no account that has not been closed. Turkish sources; He agreed when British planes reported that the strait had been cleared of mines before the 18 March attack. Even Turkish sources, using British cabinet documents as a source, defend this thesis. On the British side, it is impossible to find such information in both naval and air history sources that examine the First World War.
It is almost impossible to determine when and by whom this relationship between Turkish mines and British aircraft was first brought to the agenda. Many studies that do not aim to reach the first source keep repeating this information from the first source they find. This situation leads the researcher into a bottomless pit on the subject of the Battle of Çanakkale, which has a large research literature.
The only unexplored and unexplored source in this relationship between British aircraft and Turkish mines in the 18 March Çanakkale Strait War is undoubtedly the operation reports of the Ark Royal aircraft carrier, which was hosting those British aviators. Without examining these reports, it is impossible to conclude that "British planes reported that the strait was cleared of mines".
In this study, the operation reports of the Ark Royal aircraft carrier, which was the only air force of the Entente States during the 18 March Çanakkale Strait War, and the memories of the British aviators who took part in this ship will be examined. Efforts will be made to determine whether the British aviators gave such a report and the information and discoveries conveyed to the top command about the detection of Turkish mines. This issue, which did not need to be examined for over 100 years, but had a direct impact on the outcome of the war, will be tried to be clarified.

Anahtar Kelimeler

Gallipoli War, Aircraft, Aircplane, 18 March, Ark Royal.

Çanakkale Savaşı’nın Kapanmayan Hesabı: Türk Mayınları ve İngiliz Uçakları

Öz

18 Mart 1915 Çanakkale Boğaz Savaşı öncesi İngiliz uçakları tarafından boğazın mayınlardan temizlendiğine dair rapor verildiği Türk tarih araştırmalarında genel kabul görmüş bir olgu. Yazılı kaynaklar açısından bakıldığında; aslında ortada kapanmamış bir hesap yok. Türk kaynakları; 18 Mart saldırısı öncesi İngiliz uçaklarının boğazın mayınlardan temizlendiğine dair rapor verdiğinde hem fikir. Hatta İngiliz kabine belgelerini kaynak olarak kullanan Türk kaynakları bile bu tezi savunuyor. İngiliz tarafında ise Birinci Dünya Savaşını inceleyen hem deniz hem de hava tarihi kaynaklarında bu tür bir bilgiye ulaşmak imkânsız.
Türk mayınları ve İngiliz uçakları arasındaki bu ilişkinin ne zaman ve kimin tarafından ilk kez gündeme getirildiğini tespit etmek ise neredeyse imkânsız. İlk kaynağa ulaşmayı amaçlamayan birçok çalışma, bu bilgiyi bulduğu ilk kaynaktan yineleyip duruyor. Bu durum geniş bir araştırma literatürüne sahip olan Çanakkale Savaşı konusunda araştırmacıyı dipsiz bir kuyuya sevk ediyor.
18 Mart Çanakkale Boğaz Savaşında İngiliz uçakları ve Türk mayınları arasındaki bu ilişkide incelenmemiş araştırılmamış tek kaynak şüphesiz ki o İngiliz havacıları barındıran Ark Royal uçak gemisinin harekât raporlarıdır. Bu raporlar incelenmeden “İngiliz uçakları boğazın mayınlardan temizlendiğine dair rapor verdiler” sonucuna ulaşılması mümkün değildir.
Bu çalışmada 18 Mart Çanakkale Boğaz Savaşı sırasında İtilaf Devletlerinin tek hava gücünü teşkil eden Ark Royal uçak gemisinin harekât raporları, bu gemide görev alan İngiliz havacıların anıları incelenecektir. İngiliz havacıların böyle bir rapor verip ermediği ve Türk mayınlarının tespiti hakkında üst komuta kademesine ilettiği bilgi ve keşifler tespit edilemeye gayret edilecektir. 100 yılı aşkın bir süredir, incelenme gereği duyulmayan ancak savaşın sonucuna direk etkisi olan bu konu açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale Savaşı, Uçak, Tayyare, 18 Mart, Ark Royal.

Kaynakça

• Referans1 Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi (ATASE), Birinci Dünya Harbi Koleksiyonu (BDH)
• Referans2 Imperial War Museums – IWM (İngiliz Kraliyet Savaş Müzeleri)
• Referans3 The National Archives-TNA (İngiliz Ulusal Arşivi)
• Referans4 Dolan, Hugh, Gallipoli Air War: The Unknown Story of the Fight for the Skies Over Gallipoli, Macmillan 2013.
• Referans5 Hobbs, David, British Aircraft Carriers; Design, Development and Service Histories, Seaforth Publishing, Yorkshire 2013.
• Referans6 Jones, H. A., The War in the Air: Being the Story of The Part Played in the Great War by the Royal Air Force, Vol.:II, Clarendon Press, Oxford 1928.
• Referans7 Pavelec, Sterling Michael, Airpower Over Gallipoli 1915-1916, Naval Instuitute Press, Annapolis, Marylan 2020.
• Referans8 Keyüsk, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi, 1914-1916, İkinci Kitap Birinci Cilt, Hava Basımevi, Eskişehir 1951.
• Referans9 Kurter, Ajun, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, c.II, 1916-1916, Hv.K. Basımevi, Ankara 2009.
• Referans10 Kansu, Yavuz, Şenöz, Sermet, Öztuna Yılmaz, Havacılık Tarihinde Türkler, c.I, Hv.K.K.lığı Basımevi ve Neşriyat Müdürlüğü, Etimesgut 2006.