GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM VE YABANCI ÜRÜN SATIN ALMA NİYETİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 20, 31.12.2021

Emre Yeşil , Mustafa Ünsalan

Öz

Yıllar içerisinde artan insan nüfusu ve gelişen teknoloji doğrultusunda insanlarında bir takım temel ve özel ihtiyaçlarında değişiklikler olmasından dolayı işletmeler piyasada sağlam yer edinebilmek ve rakiplerine karşı pazardaki mevcut konumunu koruyabilmek adına teknolojik gelişim ve değişimler doğrultusunda ürünler üretmektedirler. İnsanların bu süreç içerisinde gelir seviyelerindeki artıştan ve toplum içerisindeki statüsünün konumu bakımından herkesin sahip olamayacağı çevresindeki insanlar tarafından dikkat çekme açısından bir takım gösterişli markalara yönelmişlerdir. Bu yönelme doğrultusunda yerli ürünlerden ziyade yabancı ürünleri satın alarak toplumdaki statüsünü artırmayı hedeflemişlerdir. Bu araştırmada yapılandırılmış görüşme ( derinlemesine mülakat) yöntemi kullanılarak 20 kişiye gösterişçi tüketimin yabancı ürün satın alma niyetine ne şekilde etkileri oldukları belirlemeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

TÜKETİM, GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM, YABANCI ÜRÜN SATIN ALMA

A QUALITATIVE RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN CONSPICUOUS CONSUMPTION AND FOREIGN PRODUCTS PURCHASE INTENTION

Öz

Due to the changes in some basic and special needs of people in line with the increasing human population and developing technology over the years, businesses produce products in line with technological developments and changes in order to gain a solid place in the market and to maintain their current position in the market against their competitors. In this process, people have turned to some flashy brands in terms of attracting attention from the people around them, which cannot be owned by everyone in terms of the increase in their income levels and the position of their status in the society. In line with this orientation, they aimed to increase their status in the society by purchasing foreign products rather than domestic products. In this study, it was tried to determine how conspicuous consumption affects the intention to purchase foreign products for 20 people by using the structured interview (in-depth interview) method.

Anahtar Kelimeler

CONSUMPTİON, CONSPİCUOUS CONSUMPTİON, FOREİGN PRODUCTS

Kaynakça

• Açıkalın, S. ve Erdoğan, L. (2004). Veblenci Gösteriş Amaçlı Tüketim, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(7), 1-18.
• Ajzen I (1991) The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes 50: 179-211.
• Akbulut, A. (2020). Gösterişçi Tüketim, Sosyal Medya Bağımlılığı Narsisizm ve Empati Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi. Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Atak, D.(2018). Tüketici Yakınlığı ve Tüketici Ulus Merkezciliğinin Yabancı Ürün Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi.
• Aydoğan, F. (2009). Tüketim Kültürünün Gölgesinde Kentler. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 203-215.
• Babaoğul, M. ve Buğday, E. (2012). Gösteriş Tüketimine Karşı Gönüllü Sadelik. Tüketici Yazıları III, 76-87.
• Balabanis G, Diamantopoulos A, Mueller RD, Melewar TC (2001) The Impact of Nationalism, Patriotism and Internationalism on Consumer Ethnocentric Tendencies. Journal of International Business Studies 32(1): 157-175.
• Barut, D. (2018). Gösterişçi Tüketim ve Gösterişçi Tüketimin Salon Mobilyaları Üzerindeki Etkisi (Kayseri Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Baudrıllard, J. (2008). Tüketim toplumu, (H. Deliceçaylı ve F. Keskin, Çev.) Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Baudrillard, J. (2013) Tüketim Toplumu, (Çev: Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin) Ayrıntı Yayınları, 6. baskı, İstanbul.
• Baudrillard, J. (2014). Nesneler Sistemi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudillard, J. (2016):. Tüketim toplumu. (Çev. H Deliceçaylı, Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Eserin orijinali 1970’de yayımlandı).
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Bocock, R. (2005). Tüketim. Ankara: Dost Kitapevi.
• Bocock, R. (2014). Tüketim (4. Baskı). (İ. Kutluk, Çev.) Ankara: Dost Kitapevi.
• Boğa, Ö. ve Başcı, A. (2016). Ağızdan Ağıza Pazarlamanın Gösterişçi Tüketim Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(45), 463-489.
• Çakır, M. (2013) Gösteriş Amaçlı Tüketim Davranışlarının İncelenmesi: Kocaeli’ndeki Özel Okul Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Cemalcılar, İ. (1999). Pazarlama kavramlar kararlar. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Çınar, R. ve Çubukçu, İ.M. (2009). Tüketim Toplumunun Şekillenmesi ve Tüketici Davranışları - Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 277-300.
• Dovganiuc, O (2012) Gösteriş Amaçlı Ürünlerin Satın Alınmasında Ülke Orijini Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ercan, F. (1998). Toplumlar ve ekonomiler, İstanbul: Sarmal Yayınevi
• Erkan, H. (2000). Ekonomi sosyolojisi, 4. Baskı, İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (çev: Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Eserin orijinali 1991’de yayımlandı).
• Güleç, C. (2015). Thorstein Veblen ve gösterişçi tüketim kavramı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38(1), 62-82
• Güner, P., (2011). Gösterişçi Tüketim Üzerine Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma: Pamukkale Üniversitesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hız, G., (2009). Gelişmekte olan ülkelerde gösterişçi tüketim: Türkiye ile ilgili bir araştırma (Muğla Örneği), Yayımlanmamış doktora tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Hız, G. (2011). Gösterişçi Tüketim Eğilimi Üzerine Bir Alan Araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 117- 128.
• Hooley, G. J., D. Shipley and N. Kriegen. (1988). A Method of Modelling Consumer Perceptions of COO. International Marketing Review. Autumn, s. 67-76.
• İslamoğlu, A.H., Altunışık, R. (2017). Tüketici davranışları. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Kaynak E, Küçükemiroğlu O, Hayder AS (2000) Consumers' Country-of-Origin Perceptions of Imported Products in a Homogenous Less-Developed Country. European Journal of Marketing 34(9-10): 1221-1241.
• Kaynak E, Kara A (2002) Consumer Perceptions of Foreign Products: An Analysis of Product-Country Images and Ethnocentrism. European Journal of Marketing 36(7-8): 928-949.
• Koçak, G.P. (2017). Gösterişçi tüketim üzerine teorik ve uygulamalı bir Çalışma: Pamukkale Üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43(2), 79-112
• Küçükaydın S (2012) Tüketici Etnosentrizmi ve Ülke Menşe Etkisinin Tüketicilerin Yabancı Markalı Ürün Tercihi ve Satınalma Niyeti Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kümbetoğlu B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstabul: Bağlam Yayınları,.
• Maslow, A. H. (1943), A Theory Of Human Motivation. Psychological Review, 50, 370-396.
• Mutlu HM, Çeviker A, Çirkin Z (2011) Tüketici Etnosentrizmi ve Yabancı Ürün Satınalma Niyeti: Türkiye ve Suriye Üzerine Karşılaştırmalı Analiz. Sosyo Ekonomi Dergisi 1: 52- 73.
• Nakos NE, Hajidimitriou YA (2007) The Impact of National Animosity on Consumer Purchases: The Modifying Factor of Personal Characteristics. Journal of International Consumer Marketing 19(3): 53-72.
• Oberecker EM, Riefler P, Diamantopoulus A (2008) The Consumer Affinity Construct: Conceptualization, Qualitative Investigation and Research Agenda. Journal of International Marketing 16(3): 23-56.
• Odabaşı, Yavuz (2013). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Orçan, M. (2004). Osmanlı’dan Günümüze Modern Tüketim Kültürü. Ankara: Kadim Yayınları.
• Orçan, M. (2008). Osmanlı'dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü. Ankara: Harf Yayınları.
• PUNCH Keith ., Sosyal Araştırmalara Giriş, Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (çev. D. Bayrak, H.B.Aslan, Z. Akyüz), Siyasal Kitabevi, Ankara, 2005.
• Şüküroğlu, V. (2017). Tüketim Kültüründe Tüketici Vatandaşlık ve Sosyal Sorumluluk. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tek, Ö. (1997). Pazarlama İlkeleri- Global Yönetimsel Yaklaşım ve Türkiye Uygulamaları. İzmir: Beta Basım.
• Turan, Z., Nakiboğlu, A., Bozkaya, Ş. (2015). Öğretileriyle T.B. Veblen. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(4), 161-200.
• Türk, B. (2020). Yabancı Ürün Satın Alma Niyetinde Ekonomik Düşmanlık Algısı, Ülke ve Ürün İmajı Etkisi. Ekev Akademi Dergisi • Yıl: 24 Sayı: 83 (Yaz 2020) 49-69.
• Üstün, B. ve Tutal, O. (2008). Tüketim Alışkanlıklarındaki Değişimler ve Bu Değişimlerin Alışveriş Mekânlarına Etkisinin Eskişehir Örneğinde İrdelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 259-282.
• Veblen, T. (1899). The Theory Of The Leisure Class. 29 Temmuz 2019 tarihinde http://moglen.law.columbia.edu/LCS/theoryleisureclass.pdf adresinden erişildi. Aktaran :
• Özmen, M.H. (2019). Referans Grupların ve Yabancı Ürün Satın Alma Niyetinin Tüketicilerin Etnosentrizm Eğilimleri Üzerindeki Etkileri. Yüksek lisans tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi. Nevşehir.
• Öztaş, Ö. (2019). Tüketicilerin Gösterişçi Tüketim Eğilimleri ve Marka Farkındalıklarının Küresel Marka Tercihleri Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Tarsus Üniversitesi, MERSİN.
• Öz, A. (2018). Sosyal Medya Ortamında Gösterişçi Tüketim: Bir Uygulama. yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Veblen, T. (2005). Aylak sınıfın teorisi, (Z. Gültekin ve C. Atay, Çev.) İstanbul: Babil Yayınları.
• Veblen, T., (2015). Aylak Sınıfın Teorisi, (Çev: E. Kırmızıaltın ve H. Bilir), (Birinci Baskı), Ankara: Heretik yayınları.
• Yanıklar, C. (2006). Tüketim Sosyolojisi, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• https://www.tdk.gov.tr/, 28.07.2021 tarihinde erişildi.
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ 25.07.2021 tarihinde erişildi.