ÜRETİM İŞLETMELERİNİN MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİNİN İNCELENMESİ: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 4, 265 - 284, 30.12.2017

Çağrı Köroğlu , Aslı Erincik Dendeş

Öz

   Etkili
bir maliyet muhasebesi sitemi, işletmelerin ürettiği mal ve hizmetlerin maliyetlerinin
doğru bir şekilde hesaplanabilmesinde ve giderlerinin kontrol altına
alınmasında önemli bir yer tutmaktadır. Günümüzde üretim maliyetleri içerisinde
genel üretim giderlerinin payının artması sonucunda gerek maliyetlerin doğru
hesaplanabilmesinde gerekse de gider kontrolün yapılabilmesinde bu giderlerin
mamullere doğru dağıtım anahtarlarıyla yüklenebilmesi çok önemli bir yer
tutmaktadır. Bu nedenle, işletmeler de daha etkili olabilecek yeni maliyet
muhasebesi sistemlerinin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Yeni maliyet muhasebesi
sistemlerinin kullanılmaya başlanması ile birlikte, geleneksel maliyetleme sistemlerinden elde edilen sonuçlar tartışılmaya
başlanmıştır. Dolayısıyla, geleceğe yönelik plan ve stratejilerin
oluşturulmasına yardımcı olarak rekabet edilebilirliği arttıracak bilgileri
sağlayan çağdaş maliyet sistemleri geliştirilmiştir.

Bu araştırmanın temel amacı;
Aydın ilinde faaliyet gösteren üretim işletmelerinin maliyet muhasebesi
politikaları ve tekniklerinin genel bir görünümünü elde etmektir. Elde edilen
verilerle Aydın ilinde faaliyette bulunan işletmelerin geleneksel veya çağdaş
maliyet muhasebe sistemlerinden hangilerini kullandıkları tespit edilmeye
çalışılmıştır. Araştırmada çeşitli istatistiksel teknikler kullanılmıştır. Bu
teknikler sonucunda uygulamanın yapıldığı bölgede faaliyet gösteren
işletmelerin geleneksel maliyet muhasebesi yaklaşımlarını benimsedikleri
anlaşılmaktadır. Bu yaklaşımlardan çok memnun olmamalarına karşın, gerek bu
yaklaşımların ileri maliyet muhasebesi yaklaşımlarından daha kolay olması
gerekse de ileri maliyet muhasebesi yaklaşımlarının tam olarak bilinmemesi ve
uygulama örneklerinin çok sınırlı olması nedeni ile geleneksel yaklaşımlardan
vazgeçmedikleri anlaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Maliyet muhasebesi, Geleneksel Maliyetleme Sistemleri, Çağdaş Maliyet Sistemleri

Kaynakça

• AKSOYLU, Semra ve Yunus DURSUN (2001), “Pazarda Rekabetçi Üstünlük Aracı Olarak Hedef Maliyetleme”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.11, ss.357-371. ALTINBAY, Ali (2006), Stratejik Maliyet Yönetimi Yaklaşımlarından Yaşam Seyri Maliyetleme Sisteminin Tasarımı ve Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Kütahya. ATANOĞLU, Serkan (2009), Çorlu Yöresi Üretim İşletmelerinde Tam Zamanında Üretim Sisteminde Maliyet Muhasebesinin Uygulanması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne. CİVELEK, Mehmet (2000), “Maliyet Muhasebesi Sorunlar, Sorular, Cevaplar”, A Ajans Tesisleri, İstanbul. COOPER, Robin ve Robert, S. KAPLAN ( 1991), “Profit Priorities from Activity-Based Costing”, Harvard Business Review, May-June, pp.130-135. COOPER, Robin ve Robert, S. KAPLAN (1988), “Measure Cost Right: Make the Right Decision”, Harvard Business Review, September-October, pp.96-103. COOPER, Robin ve Robert, S. KAPLAN (1992), “Activity-Based Systems: Measuring the Costs of Resource Usage”, Accounting Horizons, V.6, N.3, pp.1-13. COOPER, Robin ve Regine, SLAGMULDER (2003), “Strategic Cost Management: Expanding Scope and Boundaries” , Journal of Cost Management, V.17, N.1, Jan-Feb., pp.5-23. ÇETİN, Ayten ve Metin, ATMACA (2009), “Hedef ve Standart Maliyet Sistemlerinin Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi” , Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, C.26, S.1, ss.313-329. JACKSON, Steve, SAWYORS, Roby ve Greg JENKİNS (2007), Managerial Accounting: A Focus on Ethical Desicion Making, Thomson/South-Western: Mason. KAPLAN, Robert S. ve Steven R. ANDERSON (2004), “ Time-Driven Activity-Based Costing”, Working Papers Series, November, pp.1-18. KAPLAN, Robert S. ve Steven R. ANDERSON (2007), Time-Driven Activity Based Costing: A Simpler and More Powerful Path to Higher Profit, Harvard Business School Pres, Boston. KAPLAN, Robert S. ve Anthony A. ATKİNSON (1998) Advanced Management Accounting, Prentice Hall Inc, New York. KEFE, İlker ve Veyis Naci TANIŞ (2014), “Kalite Maliyetleri ve Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı, C.16, S.1, ss.45-63. MODARRESS, B, Abdalhossein ANSARİ ve D. C. LOOKWOOD,(2005) “Kaizen Costing for Lean Manufacturing: A Case Study” , International Journal of Production Research, vol.43, no.9, May, pp.1751-1760. MOLİNER, J. Pereira, E. Claver, CORTES ve Molina F. AZORİN (2010), “Strategy and Performance in the Spanish Hotel Industry”, Cornell Hospitality Qarterly, V.51, N.4, pp.513-528. MONDEN, Yasuhiro (1991), “Target Costing and Kaizen Costing in Japanese Automobile Companies”, Journal Management Accounting Research, V.3, Fall, pp.16-34. ÖZTÜRK, Mahmut Sami (2012), Maliyet Bilgilerinin İşletme Fonksiyonlarında Alınan Kararlara Etkisi: Küçük Ve Orta Büyüklükteki Üretim İşletmelerinde Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta. SAYGINER, Serap (2007), Sanayi İşletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetlemeye Dayalı Maliyet sisteminin Uygulanabilirliği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek lisans tezi), İstanbul. SEURİNG, Stefan, Maria GOLDBACH ve Peter KAJÜTER (2002), Cost Management in Supply Chains, Pysica-Verlag: Heidelberg. SİMONS, Robert (1999), Performance Measurement & Control Systems for Implementing Strategy, Prentice-Hall Inc: New Jersey. YALÇIN, Selçuk (2009), “Ürün Tasarım ve Ürün Hayat Seyrinde Maliyetlerin Stratejik Yönetimi”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, S.23, Ağustos, ss.15-34. YILDIZTEKİN, İhsan (2005), “Kalite Maliyetleri Ölçümlerinde Belirlenen Fırsat Maliyetleri” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.19, S.1, ss.401- 422.