KALKINMA AJANSLARININ BÖLGESEL KALKINMA SÜRECİNDEKİ ROLÜ VE ETKİLERİ: ZAFER KALKINMA AJANSI ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 2, 77 - 98, 30.06.2018

Ethem Kadri Pektaş

Öz

Kalkınma ajansları; kamu kesimi, özel kesim ve
sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların
yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek
suretiyle, bölgesel gelişmenin hızlandırılması, sürdürülebilirliğinin
sağlanması ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarının azaltılması
amacına yönelik olarak oluşturulan bölgesel örgütlerdir. Zafer Kalkınma Ajansı
da Türkiye’nin Kuzey Ege kesiminde Afyonkarahisar, Kütahya, Manisa ve Uşak
illerinden oluşan İBBS TR33 Düzey 2 bölgesinde, bölgesel kalkınmayı desteklemek
amacıyla faaliyet gösteren bir bölgesel kalkınma ajansıdır. Bu çalışmada
bölgesel kalkınma ajanslarının bölgelerini fiziksel, ekonomik, toplumsal vb.
alanlarda kalkındırmak ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarını azaltmak
bakımından taşıdıkları önem üzerinde durulmakta, Türkiye’deki kalkınma
ajanslarının bölgesel kalkınma sürecindeki rolü ve etkileri, 7 yılı aşkın
süredir faaliyette olan Zafer Kalkınma Ajansı örneğinde incelenmektedir.
Çalışma ajansların, görev yaptıkları bölgelerin dinamiklerini, potansiyelini,
ekonomik, mali ve toplumsal kapasitelerini hesaba katarak geliştirdikleri
ve/veya öncülük/teşvik ettikleri projelerle Türkiye’nin bölgesel kalkınma
çabalarına kayda değer miktarda destek sağladıklarını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bölge, Kalkınma, Bölgesel Kalkınma, Kalkınma Ajansları, Zafer Kalkınma Ajansı

Kaynakça

• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003), Ankara: DPT Yayını No: 2671. _______ (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara. Kalkınma Bakanlığı (2013), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011), Ankara. _______ (2014), Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (2014-2023), Ankara, http://www.bgus.gov.tr/dokuman/BolgeselGelismeUlusal Stratejisi(2014-2023).pdf (Erişim Tarihi: 16.04.2016). _______ (2015), Kalkınma Ajansları 2014 Yılı Genel Faaliyet Raporu, http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Icerik/6055/BG-Kalkinma_Ajanslari_Faaliyet_Raporu-2014 (Erişim Tarihi: 22.04.2016). Kumral, Neşe, Akgüngör Sedef ve Mehmet Güçlü (2012), “Rekabet Gücü, Yaşam Kalitesi ve Yaratıcılık Türkiye Düzey 2 Bölgeleri”, 6. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu (2011) Bildiri Kitabı, Ankara: 27-53. Özmen, Fatma (2008), “AB Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Karşılaşabilecekleri Temel Sorun Alanları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (3): 327-340. Tamer, Ahmet (2008), “Kalkınma Ajanslarının Türk Hukuk Sistemindeki Yeri”, DPT Uzmanlık Tezleri, DPT Yayın No: 2757. Ankara. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2014), Ulusal Hesaplar Daire Başkanlığı Yıllık Hesaplar Grubu. Gayri Safi Katma Değer (GSKD) Bölgesel Sonuçlar 2004-2011, http:/www.tuik.gov.t/js/duyu ru/upload/yayinrapor/GSKD_Bolgesel_2004-2011.pdf (Erişim Tarihi: 24.04.2016). _______ (2016), http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do? istab_id=2420, (Erişim Tarihi: 14.04.2016). Türkoğlu, Musa (2015), “Kalkınma Ajanslarının Bölgesel Kalkınma Açısından Önemi: BAKA Örneği”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 7 (3): 215-230. Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) (2011), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2010 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/ jdownloads/Kurumsal%20Dokmanlar/Faaliyet%20RaporlarA e/zeka_faaliyet_raporu_2010.pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2016). _______ (2012), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2011 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/jdownloads/Kurumsal%20Dokman lar/Faaliyet%20RaporlarAe/zeka_faaliyet_raporu_2011.pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2016). _______ (2013), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2012 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/jdownloads/Kurumsal%20Dokman lar/Faaliyet%20RaporlarAe/zeka_faaliyet_raporu_2012.pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2016). _______ (2014), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2013 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/jdownloads/Kurumsal%20Dokman lar/Faaliyet%20RaporlarAe/zeka_faaliyet_raporu_2013.pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2016). _______ (2015), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2014 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/jdownloads/Kurumsal%20Dokman lar/Faaliyet%20RaporlarAe/zeka_faaliyet_raporu_2014.pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2016). _______ (2016), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2015 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/jdownloads/Kurumsal%20Dokman lar/Faaliyet%20RaporlarAe/2015_yili_faaliyet_raporu.pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2016). _______ (2017), Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) 2016 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.zafer.org.tr/jdownloads/Kurumsal%20Dokman lar/Faaliyet%20RaporlarAe/2016-yili-faaliyet-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 01.06.2017) 2006 tarihli ve 5449 sayılı “Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun”. 2009 tarihli (27353 sayılı RG) “Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Karar”. 2011 tarihli ve 641 sayılı “Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”. 2014 tarihli (29101 sayılı RG) “Kalkınma Ajansları Yatırım Destek Ofisleri Yönetmeliği”.