MİLLİ KÜTÜPHANEDE BULUNAN 06 MİL YZ A 1793 NUMARALI ŞİİR MECMUASI ÜZERİNE

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 3, 188 - 226, 23.10.2014

Doç. Dr. Kaplan Üstüner

https://doi.org/10.18026/cbusos.92994

Cited By: 1

Öz

Mecmualar, bir veya daha fazla yazar yahut şaire ait çeşitli şekil ve hacimlerdeki nesir ya da şiirlerden oluşan eserlerdir. Edebiyat tarihimizin tam olarak yazılabilmesi ve kültürümüzün daha iyi anlaşılabilmesi için mecmualar bize zengin malzeme sunmaktadır. Divan ve mesneviler gibi içeriği tam anlamıyla bilinemediği için çeşitli zorlukları bünyesinde taşıyan mecmuaların incelenmesi gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Kütüphanelerimizde çok sayıda örneği ile karşılaşılan mecmualardan birisi de Milli Kütüphane‟de bulunan 1793 numaralı mecmuadır. Yazımızda çeşitli yönleriyle tanıtılmaya çalışılan bu mecmua, mensur metinlerden başka 94 şairin 193 manzumesini ve derleyicisi Yâver‟in divan müsveddesini içermektedir. Dinî muhtevalı metinler, nazire şiirler, tarihler, rubailer ve beyitlerle önceden tasarlanmış bir antoloji görüntüsü sergileyen mecmua, derleyicisinin şair olması sebebiyle de ayrı bir önem arz etmektedir.
Çalışmada, Milli Kütüphanede 06 Mil Yz A 1793 arşiv numarası ve Mecmu‟a-i Eş„âr başlığıyla kayıtlı bulunan bir şiir mecmuası incelenmiştir. Amaç bir mecmuayı tanıtmak ve onun muhtevasını ortaya koymak olduğu için metin karşılaştırması yapılmamış, şiirler mecmuadaki sırasına göre verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mecmua, Milli Kütüphane Nu. 1793, Yâver, Divan Şiiri, Edebiyat Tarihi.

ON THE POETRY COMPİLATION NUMBERED 06 MIL YZ A 1793 IN NATIONAL LIBRARY

Öz

Magazines are artifacts, consisting of one or more of the authors or poets in various forms and volumes of prose or poetry. Magazines offer us rich material to Makalenin geliş tarihi: 15.05.2014 Makalenin kabul tarihi: 17.09.2014 Bu yazı 5-6 Mayıs 2014 tarihinde ġanlıurfa‟da Prof. Dr. Abdulkadir Karahan anısına düzenlenen III. Milletlerarası Klasik Türk Edebiyatı Sempozyumu‟nda sunulan bildirinin düzenlenmiş şeklidir. write our literature history clearly and understand our culture better. We are encountered the necessity of examining the magazines including various difficulties because of their unknown content like Divan literature and Masnavis. One of the magazines, having various examples in our library, is the magazine numbered 1793 in the National Libarary. This article includes this magazine with its various aspects tried to be presented, 192 poems of 94 poets except for prose and Yaver‟s draft of Divan literature who is the editor of the magazine. The magazine, seeming as pre- designed anthology, with its content of religious texts, poetry, satires, histories, quatrains and couplets, places a particular importance because of having a poet editor. In study, a poetry magazine, which is registered with the archive number of 06 Mil Yz A 1793 and the title of Mecmu‟a-i Eş‟ar in the National Library has been researched. The purpose is to introduce a magazine and to reveal the content of it, text comparison is not done and the poetries are given according to their order in magazine.

Anahtar Kelimeler

Magazine, National Library Number 1793, Yaver, Divan Poetry, History of Literature.

Kaynakça

• AK, Coşkun (1987), Muhibbî Divanı, Ankara.
• AK, Coşkun (2001), Bağdatlı Rûhî Divanı Karşılaştırmalı Metin, C. 2, Bursa. AKPINAR, ġerife (2006), Âgâh Divanı ve İncelenmesi, Doktora Tezi, Konya: Selçuk Ü. SBE. AKSOYAK, İ. Hakkı (1999), “Müşterek ġiir Söyleme Geleneği”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 8, Niğde: 239-254 AVġAR, Ziya, Revânî Divanı, e-kitap: www.kulturturizm.gov.tr AYDEMİR, Yaşar (2000), Behiştî Divanı, Ankara. AYDEMİR, Yaşar (2007), “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, Volume 2/3 Summer: 122-137 AYDEMİR, Yaşar- SAĞLAM, Nesrin (2012), “Mecmualar Aynasında Nâbî”, Şair Nâbî, Editör: Ali Fuat Bilkan, Ankara. AYNUR, Hatice ve öte. (2012), “Kaynakça”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, İstanbul. AYPAY, A. İrfan (1992), Nahifî Süleyman Efendi Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni, Selçuk Ünv. SBE Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya. BİLKAN, Ali Fuat (1997), Nâbî Divanı, C.1-2, İstanbul. BİRGÖREN, Hamdi (2004), Dâniş Divanı İnceleme-Metin, Gazi Ünv. SBE. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. CENGİZ, Halil Erdoğan (1986), “Divan ġiirinde Musammatlar”, Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), S. 415-416-417 (Temmuz-AğustosEylül), Ankara. ÇAVUġOĞLU, Mehmed-M. Ali Tanyeri (1981), Hayretî Divanı, İstanbul. DEMİR, Hiclâl (2008), Lâzikî-zâde Feyzullah Nâfiz ve Divanı (İnceleme-Metin-Özel Adlar Dizini), Hacettepe Ünv. SBE. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. EKİCİ, Hatice (2006), Sahhâf Rüşdî ve Divanının Tenkitli Metni, Balıkesir Ünv. SBE. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir. ERDOĞAN, Kenan (1998), Niyazî-i Mısrî Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanı, Ankara. ERDOĞAN, Kenan (2004), “Ateş Pahası Deyimi ve Sıradışı Bir ġair, Garami Üzerine”, Milli Folklor, S.64: 98-123 GIYNAġ, Kamil Ali (2011), “ġiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 25, Konya.
• GÖKYAY, Orhan ġaik (1993), “Cönk”, TDVİA, C. 8, İstanbul.
• GÜRBÜZ, Mehmet (2012), “ġiir Mecmuaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul. HORATA, Osman (2009), Has Bahçede Hazan Vakti XVIII. Yüzyıl: Son Klasik Dönem Türk Edebiyatı, Ankara. İPEKTEN, Halûk (1990), Nâ‟ilî Divanı, İstanbul. KAPLAN, Mahmut (1996), Neşâtî Divanı, İzmir. KARACAN, Turgut (1991), Bosnalı Alaeddin Sâbit Divan, Sivas. KARASOY, Yakup- YAVUZ, Orhan (2010), Âşık Ömer Divanı, Konya. KARAVELİOĞLU, Murat Ali, On Altıncı Yüzyıl Şairlerinden Prizrenli Şem‟î‟nin Divanının Edisyon Kritiği ve İncelenmesi, e-kitap: www.kulturturizm.gov.tr KESİK, Beyhan (2012), “Bazı ġiir Mecmualarından Hareketle Basılı Divanlarda Bulunmayan Bâkî Mahlaslı ġiirler”, Adıyaman Ünv. SBE Dergisi, Yıl 5, Sayı 9, Haziran, Adıyaman. KILIÇ, Atabey (2012), “Mecmûa Tasnifine Dair Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul. KIRBIYIK, Mehmet (?), Kâtib-zâde Sâkıb Divanı, e-kitap: www.kulturturizm.gov.tr KIRKKILIÇ, Ahmet (1985), Sultân Üçüncü Murâd (Murâdî) Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni, Atatürk Ünv. Fen Edb. Fak., Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum. KOÇAK, Fatma (2006), Fâik Mahmud ve Divanı, Gazi Ünv. SBE. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. KONCU, Hanife- ÇAKIR, Müjgân (2012), “ġairleri Yetiştiren Bir Kaynak Olarak Mecmua”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul. KÖKSAL, Fatih (2006), Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire, Ankara. KÖKSAL, Fatih (2012), “ġiir Mecmularının Önemi ve „Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi‟ (MESTAP)”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul. KURNAZ, Cemal (2007), Osmanlı Şair Okulu, Ankara. KURNAZ, Cemal- ÇELTİK, Halil (2010), Divan Şiiri Şekil Bilgisi, Ankara. KURNAZ, Cemal- AYDEMİR, Yaşar (2013), “Mecmualara Sorulması gereken Sorular”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1, Winter 2013, p. 51-64, Ankara-Turkey. KUT, Günay (1986), “Mecmualar”, Dergâh Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul. KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bâkî Divanı, Ankara. KÜLEKÇİ, Numan (1985), Ganî-zâde Nâdirî Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserler: Divanı ve Şeh-nâmesi‟nin Tenkitli Metni, Atatürk Ünv. Fen Edb. Fak., Yayınlanmamış Doktora Tezi,Erzurum. LEVEND, Agâh Sırrı (1988), Türk Edebiyatı Tarihi Giriş, C.1, Ankara. Mecmua-i Eş‟âr, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 1793, Ankara. OĞRAġ, Rıza (1991), Hoca Neş‟et Divanı (İnceleme ve Tenkitli Metin), İstanbul Ünv. SBE. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. ġENÖDEYİCİ, Özer (2012), “Nâilî‟nin Bilinmeyen ġiirleri ve Onlar Hakkında Bazı Mülahazalar, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012, p.1925-1939, Turkey. TANYILDIZ, Ahmet (2012), “ġiir Mecmûalarının Neşri Hakkında”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 21, Bahar. TARLAN, Ali Nihad (1992), Hayâlî Divanı, Ankara. TARLAN, Ali Nihat (1997), Necati Beg Divanı, İstanbul. TATCI, Mustafa (1997), Yunus Emre Divanı IV, İstanbul. UZUN, Mustafa (2003), “Mecmua”, TDVİA, C. 28, Ankara. YORULMAZ, Hüseyin (1998), Koca Ragıb Paşa, Ankara. YÖNTEM, Ali Canip (1996), “Edebiyat Tedkiklerinde Mecmuaların Rolü”, Prof. Ali Canip Yöntem‟in Eski Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri, Haz. Ahmet Sevgi-Mustafa Özcan, İstanbul.