HİSSE GETİRİSİ, FAİZ ORANI VE DOLAR KURU İLİŞKİSİ:

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 291 - 306, 30.12.2018

Sevinç Güler , Melih Özçalık

Öz

Sermaye piyasalarının aktörleri, piyasalarda
birçok faktörü göz önünde bulundurarak işlem yapmaktadır. Bu değişkenlerin bir
kısmı öngörülebilen ve sayısallaştırılabilen nitelikte iken, bir kısmı tamamen
davranışsal boyutta olabilmektedir. Dolar endeksi son yıllarda dünya
ekonomisinde doları en çok etkileyen para birimlerinden oluşan bir endekstir ve
bu endeks birçok ülkenin makroekonomik değişkenlerini etkilemektedir. Faiz
oranı, piyasa yapıcıları ve yatırımcılar için diğer önemli göstergelerden
biridir. Döviz kuru, ulusal paranın yabancı para cinsinden değeri şeklinde
tanımlanır ve uluslararası sermaye ve mal hareketlerini etkileyen en önemli
göstergelerden biridir. Küreselleşme ile finansal riskin arttığı bir
ekosistemde ekonomideki en önemli gösterge ve fiyatlardan biri döviz kurudur.
Bu çalışmada Aralık 2016-Eylül 2018 dönemi arasında günlük seviyede gerçekleşen
BIST 100 endeksi, TCMB faiz oranları ortalaması, dolar endeksi ve dolar/TL kuru
arasındaki ekonomik ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla zaman
serisi prosedürü izlenmiş, durağanlık analizleri, Vektör Oto Regresyon analizi
ve ardından Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, tüm
değişkenlerin birbirinden etkilendiklerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

BIST 100 Endeksi, Dolar Endeksi

Kaynakça

• Abdalla, I. S.A. ve Murind, V. (1997), Exchange Rate and Stock Price Interactions in Emerging Financial Markets: Evidence on India, Korea, Pakistan and The Philippines, Applied Financial Economics, 7: 25-35. Ajayi, R.A., Friedman, J. ve Mehdian, S.M. (1998), On The Relationshıp Between Stock Returns and Exchange Rates: Tests of Granger Causality, Global Finance Journal 9(2): 241-251. Akel, V. ve Gazel, S. (2014), Döviz Kurları ile BIST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, Temmuz-Aralık, 23-41. Aktaş, M. ve Akdağ, S. (2013), Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması, International Journal Social Science Research, 2 (2): 50-67. Aytekin, S. ve Dube, S. (2016). Piyasalar Arası Dinamikler: Hisse Senedi, Tahvil, Döviz ve Emtia Piyasaları Arasındaki Etkileşim ve Nedensellik İlişkileri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59): 1311-1326. Bahmani-Oskooee, M. ve Sohrabian, A., (1992), Stock Prices and The Effective Exchange Rate of The Dolar, Applied Economics, 24(4): 459–464. Coşkun, Y. ve Ümit, A.Ö. (2016), Türkiye’de Hisse Senedi ile Döviz, Mevduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi, Business and Economics Research Journal, 7 (1): 47-69. Duran, M., Gürkaynak, R., Özlü, P. ve Ünalmış, D. (2010), TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Etkisi, TCMB Ekonomi Notları, 2010-8. Ehrmann, M., Fratzscher, M. ve Rigobon, R. (2005), Stocks, Bonds, Money Markets and Exchange Rates Measuring International Financial Transmission, European Central Bank Working Paper Series, No: 452. Ekinci, R., Ceylan, F., Tüzün, O. ve Kahyaoğlu, H. (2016), TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti’nin BİST100 Üzerindeki Etkisi, Journal of Yasar University, 11(44): 263-277. Erkan, S. (2014), Makroekonomik Değişkenlerin, BİST-30 Endeksinde İşlem Gören Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkilerinin Arbitraj Fiyatlama Modeli Kullanarak Belirlenmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2): 271-292. Gay, R.D. (2016), Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns for Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, and China, International Business and Economics Research Journal, 15(3): 119-125. Gençtürk, M. (2009), Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (1): 127-136. Granger, C.W.J., (1969), Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37(3): 424-438. Hamilton, J. D., (1994), Time Series Analysis, Prenceton University Press, New Jersey. Jorion, P. (1991), The Pricing of Exchange Rate Risk in the Stock Market, Journal of Financial and Quanitative Analysis, 26(3): 363-376. Özer, A., Kaya, A., ve Özer, N. (2011), Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1): 163-182. Savaş, İ. ve Can, İ. (2011), Euro‐Dolar Paritesi ve Reel Döviz Kuru’nun İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1): 323‐339. Sevinç, E. (2014), Makroekonomik Değişkenlerin, BİST-30 Endeksinde İşlem Gören Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkilerinin Arbitraj Fiyatlama Modeli Kullanarak Belirlenmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2):271-292. Sui, L. ve Sun, L. (2016), Spillover Effects Between Exchange Rates and Stock Prices: Evidence From BRICS Around The Recent Global Financial Crisis, Research in International Business and Finance, 36: 459–471. Tetik, M. ve Ceylan, R. (2015), Faiz Koridoru Stratejisinin Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Üzerine Etkisinin İncelenmesi, Business and Economics Research Journal, 6 (4): 55-69. Yıldız, A. (2014), BIST 100 Endeksi ile Alternatif Yatırım Araçlarının İlişkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2): 39-56.