ÜÇ EFENDİLERİN NANKİNG ve DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ MÜCADELELERİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 295 - 306, 26.03.2019

Emin Kırkıl , Tekin Tuncer

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.514644

Cited By: 1

Öz

Üç Efendiler,
Doğu Türkistan mücadele hayatının önemli şahsiyetleridir. Bu kişiler uzun
yıllar vatanlarından uzakta Doğu Türkistan davası için mücadele etmiştir. Milliyetçi
bir çizgi izleyen bu kişiler Çinli valiler tarafından engellenmiş ve
vatanlarına girmelerine izin verilmemiştir. Ancak mücadele önderleri olan Üç
Efendiler, davanın sadece vatan topraklarında yapılmayacağını bunu her yerde olabileceğini
göstermiş örnek kişilerdir. Bu doğrultuda Nanking’de başlayan mücadele
hayatları, Doğu Türkistan’da devam etmiş ve en sonunda vatan topraklarını
tamamen terk ederek göç etmek zorunda kalmışlardır. Üç Efendilerin Çin’de ve
Doğu Türkistan’da yaptığı mücadelelerini biz de bu yazımızla ortaya koymaya
çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Doğu Türkistan, Mücadele, Üç Efendi, Mehmet Emin Buğra, İsa Yusuf Alptekin, Mesut Sabri Baykozi, Komünist

Kaynakça

• “A Strained Type of Unity”. (1979, Eylül 14). FEER. Hong Kong.Anat, H. Y. (1999). “Safsatalara Cevap”. Doğu Türkistan(183-184), 20-22.Anat, H. Y. (2003). Hayatım ve Mücadelem. (S. Yalçın, Dü.) Ankara: Özkan Matbaacılık .Aubin, F. (1981). “İslam et sinocentrisme: la Chine, terre d'Islam”. L’Islam de la seconde expansion, Paris 1981, Association pour I’Avancement des Etudes Islamiques (s. 25 pasage). içinde Paris: Association pour l'Avancement des Etudes Islamiques.Bakır, A. (2005). Doğu Türkistan İstiklâl Hareketi ve Mehmet Emin Buğra. İstanbul: Doğu Türkistan Vakfı Yayınları.Barnett, A. D. (1963). China on the Eve of the Communist Takeover. London: Thames & Hudson.Boorman, H. L., & Howard, R. C. (1967). Biographical Dictionary of Republican China (Cilt I). New York.Buğra, M. E. (1952). Doğu Türkistan Tarihi, Coğrafi ve Şimdiki Durumu. İstanbul: Güven Basımevi.Chen, J. (1977). The Sinkiang Story. New York: Macmillan.Clubb, O. E. (1971). China and Russia: The “Great Game”. New York: Columbia UP.Çapraz, K., & SaynurAltuğ, G. (1995, Şubat). “Ulu Mücahitlerimiz: İsa Yusuf Alptekin ve Müstecip Ülküsal”. Türk Dünyası Tarih Dergisi(98), 51-54.Davidson, B. (1957). Turkestan Alive: New Travels in Chinese Central Asia. London: Jonathan Cape.Dreyer, J. (1977). “The Kazakhs in China”. Ethnic Conflict in International Relations, 146-177.Forbes, A. D. (1990). Doğu Türkistan’daki Harp Beyleri (Doğu Türkistan’ın 1911-1949 Arası Siyasi Tarihi). (E. Can, Çev.) Münih: Doğu Türkistan Vakfı Yayınları.Gayretullah, H. (2009). Uzaklara Balam. İstanbul: Toker Yayınları.Gültepe, K. (1996, Kasım). “Tutsak Doğu Türkistan ve Bitmeyen Çin Mezalimi-II”. Türk Dünyası Tarih Dergisi(119), 50-57.Hayit, B. (1975). Türkistan: Rusya İle Çin Arasında. İstanbul: Otağ Yayınları.Hayit, B. (1999, Ocak). “Doğu Türkistan’ın Türk Dünyası’ndaki Önemi”. Türk Dünyası Tarih Dergisi(145), 36-39.İsmâil, M. S., & İsmâil, M. A. (1960, Eylül 19). “Moslems in the Soviet Union China”. JPRS(3936).Karahoca, A. (1960). Doğu Türkistan Çin Müstemlekesi. İstanbul: Fakülte Matbaası.Kul, Ö. (Dü.). (2010). Esir Doğu Türkistan İçin-1, İsa Yusuf Alptekin’in Mücadele Hatıraları. Ankara: Berikan Yayınevi.Kul, Ö., & Tuncer, T. (2015). “XX. Asırda Doğu Türkistan’da Göçler”. N. Sarıahmetoğlu, & İ. Kemaloğlu (Dü) içinde, Türk Dünyasında Sürgün ve Göç (s. 193-231). İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı.Kurban, İ. (1992). Şarki Türkistan Cumhuriyeti: 1944-1949. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.Lattimore, O. (1950). Pivot of Asia: Xinjiang and the Inner Asian Frontiers of China. Boston: Little, Brown & Co.McMillen, D. H. (1979). Chinese Communist Power and Policy in Xinjiang, 1949-1977. Weatviev: Colorado & Folkestone.Pu-sheng, M., Ping-yen, M., & Li-sheng. (2006). Lishi shang de Xinjiang. Urumçi.Tuncer, T. (2015). 1949-1964 Yılları Arasında Doğu Türkistan’da İstiklal Mücadelesi ve Türkiye’ye Yapılan Göçler (Basılmamış Doktora Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Tuncer, T. (2017). "Mehmet Emin Buğra’nın Mektuplarında Türkistan Sesi Dergisinin Çıkartılması Süreci". Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 17(2), 51-76.Tuncer, T. (Mart-Nisan 2016). “Doğu Türkistan Yönetiminde Çin-Sovyet Çekişmesi”. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Akademik Bakış Dergisi(54), 1051-1067.Whiting, A. A. (1958). "Soviet Strategy in Sinkiang 1933-49". S. Shih-ts’ai, & A. S. Whiting içinde, Sinkiang: Pawn or Pivot (s. 3-148). East Lansing: Michigan UP.