Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimi Öz-yeterlik Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 4, 113 - 126, 28.12.2020

Çiğdem Çıngıl Barış

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.670078

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre eğitimi konusundaki öz-yeterlik algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, 225 fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında, Özdemir, Aydın ve Akar-Vural (2009) tarafından geliştirilen “Çevre Eğitimine Yönelik Öz-yeterlik Algı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.0 kullanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre; fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik algılarının orta seviyede olduğu; “Öğretici Yetkinlik Algısı” alt boyutu dışında cinsiyete göre anlamlı bir farklılığın olmadığı, sınıf seviyesine göre ise tüm alt boyutlarda anlamlı farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, çevre eğitimi dersi alan fen bilgisi öğretmen adaylarının algılarının, dersi almayanlara göre yüksek olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, Öz-yeterlik algısı, Fen bilgisi öğretmen adayları, Çevre eğitimi öz-yeterlik algısı

Teşekkür

Bu çalışma 12-15 Eylül 2017 tarihlerinde düzenlenen XIII. Uluslararası Katılımlı Ekoloji ve Çevre Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Investigation of Pre-service Science Teachers Self-efficacy Perceptions toward Environmental Education in Terms of Different Variables

Öz

The aim of this research is to examine the self-efficacy perceptions of pre-service science teachers on environmental education in terms of different variables. The sample of the study consists of 225 pre-service science teachers. As a data collection tool, “The Scale of Self-efficacy Perception toward Environmental Education” developed by Özdemir, Aydın and Akar-Vural (2009) was used. SPSS 21.0 was used for data analysis. According to the results of the research; it was determined that pre-service science teachers’ perception of environmental education self-efficacy was moderate level and that the perception levels did not show a significant difference according to the genders except “Instructive Competence Perception” subdimension, and there were significant differences in all subdimensions by class levels. In addition, it is seen that the perceptions of the pre-service science teachers who take environmental education courses are higher than those who do not take.

Anahtar Kelimeler

Pre-service Science Teachers, Self-efficacy Perception

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., & Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 1-9.
• Armor, D., Conroy-Oseguera, P., Cox, M., King, N., McDonnell, L., Pascal, A., Pauly, E., & Zellman, G. (1976). Analysis of the school preferred reading programs in selected Los Angeles minority schools. Report No. R-2007-LAUSD. Santa Monica, CA: Rand Corporation (ERIC Document Reproduction Service No. 130 243).
• Aydın, N. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ve öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik özyeterlik inançları üzerine sınıf düzeyi, kıdem ve değer yönelimlerinin etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın).
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H.Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
• Bıkmaz, F. H. (1994). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Can, H. (2012). İlköğretim bölümü 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, dünya görüşü ve çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın).
• Çağırgan, D., Yavuz, G., & Deringöl, Y. (2018). Matematik öğretmen adaylarının geometrik cisimler konusuna yönelik tutumları ve geometriye yönelik öz-yeterlikleri. Ege Eğitim Dergisi, 19(2), 369-387.
• Çavuşoğlu, Ü. (2019). Öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlilikleri ile sürdürülebilir çevreye yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş).
• ÇEDGM, (2004). Türkiye Çevre Atlası. http://ahmetsaltik.net/arsiv/2012/06/Turkiye_Cevre_Atlasi_Cevre_Bakanligi.pdf adresinden 04.06.2019 tarihinde alınmıştır.
• Doğan, M. (1997). Ulusal Çevre Eylem Planı: Eğitim ve Katılım, Türkiye Çevre Vakfı Yayınları, ISBN 975-19-1702-6, (http://ekutup.dpt.gov.tr/cevre/eylempla/doganm.pdf).
• Erkol, M., & Erbasan, Ö. (2018). Öğretmenlerin çevre eğitimi öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 810-825.
• Gibson, S., & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: a construct validation, Journal of Educational Psychology, 76(4), 569-582.
• Gorski, P.C., Davis, S. N., & Reiter, A. (2012). Self-efficacy and multicultural teacher education in the United States: The factors that influence who feels qualified to be a multicultural teacher educator. Multicultural Perspectives, 14(4), 220-228.
• Gökmen, A., Ekici, G., & Öztürk, G. (2011). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Yönelik Özyeterlilik Algılarının incelenmesi Üzerine Bir Çalışma. X. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2470-30_05_2012-21_56_31.pdf adresinden 05.11.2019 tarihinde alınmıştır.
• Kahyaoğlu, M. (2011). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile çevre eğitimi öz‐yeterlikleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 67-82.
• Karakoçan, E. (2016). Sınıf öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik farkındalıkları. (Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar).
• Kurgun, E., Aydın, N., & Tarkay, N. (2003). Çevre El Kitabı. Ankara: Aydoğdu Ofset Matbaacılık.
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2008). Linking Leadership to Student Learning: The Role of Collective Efficacy. Educational Administration Quarterly, 44(4), 496-528.
• Miller, A. D., Ramirez, E. M., & Murdock, T. B. (2017). The influence of teachers’ self-efficacy on perceptions: Perceived teacher competence and respect and student effort and achievement. Teaching and Teacher Education, 64, 260-269.
• Moseley, C., Reinke, K., & Bookout, V. (2002). The effect of teaching outdoor environmental education on preservice teachers’ attitudes toward self-efficacy and outcome expectancy. Journal of Environmental Education, 34(1), 9-15.
• Moseley, C., Huss, J., & Utley, J. (2010). Assessing k-12 teachers’ personal environmental education teaching efficacy and outcome expectancy. Applied Environmental Education and Communication, 9, 5-17.
• Özdemir, O. (2007). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim. Eğitim ve Bilim Dergisi, 32(145).
• Özdemir, A., Aydın, N., & Akar-Vural, R. (2009). Çevre eğitimi öz-yeterlik algısı üzerine bir ölçek geliģtirme çalıģması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 1-8.
• Plevyak, L. H., Bendixen-Noe, M., Henderson, J., Roth, R. E., & Wilke, R. (2001). Level of teacher preparation and ġmplementation of ee: mandated and non-mandated ee teacher preparation states. The Journal of Environmental Education, 32(2), 28-36.
• Schunk, D. (2014). Öğrenme teorileri. (Çev. M. Şahin). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23: (2), 99-110.
• Tekin, H. (1993). Measurement and evaluation in education. Ankara: Yargı Publications.
• Trauth-Nare, A. (2015). Influence of an intensive, field-based life science course on preservice teachers’ self-efficacy for environmental science teaching. Journal of Science Teacher Education, 26(5), 497-519.
• Yaman, S., Cansüngü-Koray, Ö., & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.
• Zayimoğlu-Öztürk F., Öztürk T., & Şahin A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 293-311.