İlkokul 4. Sınıf Ders Kitaplarındaki Soruların TIMSS 2019 Bilişsel Alanlarına Göre Analizi

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 1, 172 - 184, 26.03.2022

Okay Işlak , Gülşen Altıntaş

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1016386

Öz

Bu çalışmanın amacı, İlkokul 4. Sınıf fen bilgisi dersinde kullanılan birisi Millî Eğitim Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu; bir diğeri de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 5 yıllığına ders kitabı olarak kullanılması uygun görülen özel bir basımevine ait ders kitabında yer alan ünite sonu değerlendirme sorularını TIMSS 2019 bilişsel alanlarına göre analiz etmektir. Çalışma nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması metoduyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya temel oluşturacak veriler, doküman analizi yöntemiyle toplanmıştır. Soruların analizi amacıyla nitel veri analizi tekniklerinden biri olan betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmada, her iki ders kitabında bulunan toplam 444 tane ünite sonu değerlendirme sorusu TIMSS 2019 bilişsel alanlarına göre analiz edilmiş; söz konusu soruların bilişsel özelliklerinin 1. üniteden 7. üniteye doğru değişimi ve bu değişimin iki kitap arasındaki farklılığı analiz edilmiştir. Bulgulara göre, her iki kitapta da en fazla bilme basamağında; en az ise akıl yürütme basamağında soru bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fen Öğretimi, bilişsel alanlar, TIMSS

An Analyze of the Questions in the 4th Grade Primary School Textbooks According to TIMSS 2019 Cognitive Domains

Öz

Two different books are suggested to be used in the 4th-grade science course. One of these books is the one by the Ministry of National Education (MoNE), and the other is the one by a private publisher which is deemed appropriate to be used as a textbook for 5 years by MoNE. The purpose of this study is to analyze the end-of-unit exercise questions in these two textbooks according to TIMSS 2019 cognitive domains and to compare the results of the analysis. The study was carried out with the case study method, which is one of the qualitative research designs. The data that will form the basis of the study were collected by document analysis method. Descriptive analysis, one of the qualitative data analysis techniques, was used to analyze the questions. In the study, a total of 444 end-of-unit exercise questions in both textbooks were analyzed according to TIMSS 2019 cognitive domains. The change in the cognitive characteristics of these questions from the 1st unit to the 7th unit and the difference between the two books were analyzed. According to the findings, in both books, the exercise problems are mostly represented by knowing the cognitive domain; whereas the least are represented by the reasoning domain.

Anahtar Kelimeler

Science Teaching

Kaynakça

• Altunel, M. (2020). TIMSS 2019’da Türkiye. Seta / Perspektif, Aralık, Sayı 303.
• Atıcı, Samancı Ve Özel(2007). İlköğreti̇m Fen Bi̇lgi̇si̇ Ders Ki̇taplarinin Bi̇yoloji̇ Konulari Yönünden Eleşti̇rel Olarak İncelenmesi̇ Ve Öğretme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Kış 2007, 5(1), 115-131.
• Centurino, V.A.S ve Jones, L. R. (2019). TIMSS 2019 Science Framework Chapter 2. TIMSS and PIRLS International Study Center, Lynch School of Education, Boston College and International Association for The Evaluation of Educational Achievement (Iea).
• Chiappetta, E. L.; Fillman, D. A. ve Sethna, G. H. (1991). A Method to Quantify Major of Scientific Literacy in Science Textbooks. Journal of Research in Science Teaching Cilt: 28, Sayı: 8, (713–725).
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni (nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları). (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Karamustafaoğlu, O., Yaman, S. & Karamustafaoğlu, S. (2005). İlköğretimde Fen ve Teknoloji Öğretimi, Anı yayıncılık, Ankara.
• Lind, K. K. (2005). Exploring Science in Early Childhood: A Development Approach. Thomson Delmar Learning, USA.
• Maskan, A. K., Maskan, M.H. Ve Atabay, K. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabının Değerlendirme Ölçütleri Yönünden İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 9, 22-32.
• MEB. (2019). İlkokul fen bilimleri 4 ders kitabı. Ankara: Devlet Kitapları.
• MEB (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (s. 8-9). Ankara.
• Mullis, I. V., & Martin, M. O. (2017). TIMSS 2019 assessment frameworks. TIMSS and PIRLS International Study Center. Chestnut Hill, MA: Lynch School of Education, Boston College.
• Neuendorf, K. A. (2002). The content analysis guidebook. Chicago: Sage Publications.
• Ocak, İ. Ve Doğan, B. (2018). Ortaokul 5-6-7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyonlarının İncelenmesi. International Congress on Science and Education.
• Ozan, F. (2018). FeTeMM Etkinlikleriyle İşlenen Derslerin Etkililiği. International Congress on Science and Education.
• Özkan, İ. (2019). İlkokul fen bilimleri 4 ders kitabı. Ankara: Sdripekyolu Yayıncılık.
• Öztürk, L. (2010). TIMSS 2007 ve eğitim sistemimizin başarısı: öğretmen ve yönetici görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ina V. S. Mullis, Michael O. Martin, Pierre Foy, Dana L. Kelly ve Bethany Fishbein, TIMSS 2019 International Results in Mathematics and Science, (TIMSS & PIRLS International Study Center, Boston College: 2020).
• TIMSS 2019 Türkiye Ön Raporu, (MEB, Ankara: 2020).
• Yalın, H.İ. (2020). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. 30. Baskı. Nobel Yayıncılık. Ankara.
• Yaman, S. Ve Orhan, A.T. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırılmalı Analizi. International Congress on Science and Education.
• Yapıcı, M. (2004). İlköğretim 1. Kademe Ders Kitaplarının Öğrenci Düzeyine Uygunluğu. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 6, Sayı 1.http://hdl.handle.net/11630/3301
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10 b.). Ankara: Seçkin.