Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık: Spor Yöneticisi Adayları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 79 - 90, 31.12.2021

Ünsal Altınışık , Ekrem Levent İlhan , Serkan Kurtipek

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.973598

Cited By: 15

Öz

Engelli bireyler de toplumun diğer tüm üyeleri gibi beden eğitimi ve spor aktivitelerinin olumlu çıktılarından etkilenebilmektedir. Engelli bireylerin spora katılımının öneminin her geçen gün arttığı günümüz dünyasında farklı meslek gruplarındaki bireylerin farkındalığı önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda spor yöneticisi adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalıklarının belirlenmesinin amaçlandığı bu araştırma betimsel bir nitelik taşımakta olup tarama modeline göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu; Spor Yöneticiliği Bölümü’nde öğrenim gören ve bu bölümden mezun olduktan sonra herhangi bir mesleğe dahil olmayan 93’ü (%45,1) kadın ve 113’ü (%54,9) erkek olan toplam 206 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ile İlhan ve Esentürk (2015) tarafından geliştirilen “Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik farkındalık Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama aşamasından sonra elde edilen bulgular bilgisayar ortamına aktarılmış, verilerin çözümünde ve yorumlanmasında betimsel istatistikler, t-testi ve Pearson korelasyon testi kullanılmıştır. Analizlere göre; spor yöneticisi adaylarının farkındalık düzeylerinin yüksek seviyede olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık düzeyleri cinsiyet, formasyon alma durumu, özel eğitim ya da engellilerde beden eğitimi ve sporla ilgili ders alma ve aile veya yakın çevrede engelli birey olma durumu gibi değişkenler açısından anlamlı farklılık gösterirken, yaşa göre herhangi bir ilişki tespit edilmemiştir. 

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Yetersizlik, Farkındalık, Spor Yöneticisi Adayları

Awareness of the Effects of Sport in Individuals with Intellectual Disabled: A Research on Sport Manager Candidates

Öz

Disabled individuals are also affected by the positive outcomes of physical education and sports activities like all other members of the society. In today's world where the importance of the participation of disabled individuals in sports is increasing day by day, the awareness of individuals in different occupational groups has become important. In this context, this research, which aims to determine the awareness of sports manager candidates about the effects of sports on mentally disabled individuals, has a descriptive nature and was carried out according to the scanning model. The study group of the research; It consists of a total of 206 people, 93 (45.1%) of whom are women and 113 (54.9%) of whom are men, who study in the Department of Sports Management and are not even involved in any profession after graduating from this department. As a data collection tool in research, the "Personal Information Form" created by the researchers and the "Awareness Scale for the Effects of Sports in Mentally Disabled Individuals" developed by İlhan and Esentürk (2015) were used. As a result of the data collection process, the obtained data were transferred to computer, descriptive statistics, t test and Pearson correlation test were used in the analysis and interpretation of the data. According to the analysis, it has been determined that the awareness level of sports manager candidates is high. In addition, while the participants' awareness of the effects of sports on mentally disabled individuals differ significantly in terms of variables such as gender, training status, special education or physical education and sports-related lessons for the disabled and being a disabled individual in the family or immediate environment, there is no relationship by age has not been determined.

Anahtar Kelimeler

Intellectual Disability, Awareness, Sports Manager Candidates

Kaynakça

• Akyıldız, S. (2017). Öğretmen adaylarının engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(39), 141-175. Doi: doi.org/10.21560/spcd.vi.338158
• Baysal, N. (1986). Zeka özürlü çocukların dil gelişimleri ve eğitimleri. Özürlü çocuklar ve eğitimleri, (Ed: Ş. Bilir). Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., Segal, Z. V., Abbey, S., Speca, M., Velting, D. & Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical psychology: Science and Practice, 11(3), 230-241.
• Çar, B., Yarayan, Y. E., İlhan, E. L. ve Güzel, N. A. (2019). Zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık: fizyoterapist adaylarına yönelik bir araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 267-273.
• Çolak, M. ve Çetin, C. (2014). Öğretmenlerin engelliliğe yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 191-211.
• Dursun, M., Güler, B. ve Mutlu-Bozkurt, T. (2019). Öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklere katılımına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 202-209.
• Eichsteadt, C. B. & Lavay, B. W. (1995). Physical activity for ındividuals with metal retardation. Champaign, Illinois: Human Kinetics.
• Gençtürk, Z. ve Korkut, G. (2020). Üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 105-126.
• George, D. & Mallery, M. (2010). Spss for windows step by step: A simple guide and reference, 18.0 update, (11th ed.) Boston: Pearson.
• Goldenberg, I., Matheson, K. & Mantler, J. (2006). The assessment of emotional intelligence: a comparison of performance-based and self-report methodologies. Journal of Personality Assessment, 86(1), 33-45. Doi: 10.1207/s15327752jpa8601_05
• Gökçe, A., Güneş, G. ve Çelik-Seyitoğlu, D. (2016). İnönü Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutum ve davranışları. Medicine Science, 5(2), 351-362.
• Gürel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersinin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 31, 67-73
• İlhan, E. L. (2007). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve spor aktivitelerinin ruhsal uyum düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• İlhan, E. L. (2008a). Zihinsel engelli çocuklar için beden eğitimi ve sporun genel gelişim süreçleri açısından önemi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(350), 2-17.
• İlhan, E. L. (2008b). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315-324.
• İlhan, E. L. (2009). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimleri sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 38-48.
• İlhan, E. L. ve Esentürk, O. K. (2015). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (ZEBSEYFÖ) geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 19-36.
• Jaarsma, A., Dijkstra, P. U., Geertzen, J. H. B. & Dekker, R. (2014). Barriers to and facilitators of sports participation for people with physical disabilities: A systematic review. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 24(6), 871-881. Doi: 10.1111/sms.12218
• Kabak, S. (2019). Farklı branşlardaki öğretmenlerinin zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik farkındalık ve tutum düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kardaş, N. T., Kardaş, S. B. ve Sadık, R. (2017). Zihinsel engelli çocuğu olan bireylerin çocuklarının sportif etkinliklerine yönelik tutumlarının incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 34-43.
• Kemeç, D. G., Tekkurşun-Demir, G. ve Koç, S. (2018). Doktor adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalıkları. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 153-168. Doi: 10.31680/gaunjss.448576
• Kırımoğlu, H., Esentürk, O., İlhan, E. L., Yılmaz, A. ve Kaynak, K. (2016). İlköğretim, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi öğretmenleri ile beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin fiziksel egzersize katılımlarının etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 231-244.
• Kırımoğlu, H., Yılmaz, A., Soyer, F., Beyleroğlu, M. ve İlhan, E. L. (2016). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık: Beden eğitimi öğretmen adayları üzerine bir araştırma. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 80-88.
• Öztürk, H. ve Abakay, U. (2014). Research of attitudes of the students studying in schools of physical education and sport toward disabled kids. Turkish Journal of Sport and Exercise, 16(3), 66-68. Doi: 10.15314/TJSE.201439683
• Polatcanlı, F. (2016). Milli Eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görev yapan öğretmenler ile üniversite öğrencilerinin zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Punch, K. (1998). Introduction to social research: Quantitative and qualitative approaches. London: Sage Publishing.
• T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (ÖZİDA), (2009). Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor? Ankara.
• Tekkurşun-Demir, G., İlhan, L. E., Esentürk, O. ve Kan, A. (2018). Engelli bireylerde spora katılım motivasyonu ölçeği (ESKMÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre, 16(1), 95-106. Doi: 10.1501/Sporm_0000000347
• Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Education Faculty, 17(2), 431-455.
• Yıldırım-Sarı, H., Bektaş, M. ve Altıparmak, S. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27, 80-83.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2014). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Basım). Ankara: Seçkin Yayınlar.
• Yılmaz, A., Kırımoğlu, H., Aslanboğa, T. ve Aslanboğa, R. (2019). Gençlik ve spor il müdürlüğü çalışanlarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum düzeyinin incelenmesi (Bingöl il örneği). Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 360-372. Doi: 10.31680/gaunjss.574732
• Yılmaz, A., Soyer, F., Beyleroğlu, M., İlhan, E. L. ve Kırımoğlu, H. (2015, Mayıs). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel yetersizliğe sahip bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. 1. Uluslararası Spor Eğitim ve Sağlık Bilimleri Kongresi (ss. 1-3). Sakarya.
• Yılmaz A., Şentürk U. ve Demir E. (2015). Zihinsel engellilerde fiziksel aktiviteye yönelik uygulamaların içerik analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(13), 312-327.