Awareness Level of Parents that Have Children with Mental Disability Regarding the Effects of Sport

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 2, 194 - 206, 31.12.2022

Seda Nur Turhal , Yasemin Harmancı Başkut , Ünsal Altınışık , Levent İlhan

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1145570

Cited By: 1

Öz

Parents are always the closest people of individuals with mental disabilities. Therefore, awareness level of parents regarding the effects of sports becomes essential. The purpose of present study is to determine the awareness level of parents that have children with mental disability, and descriptive survey model was applied in the study. Totally 101 parents (66 mother, 35 father) that have children with mental disability in different levels participated in the study voluntarily. “Personal Information Form”, which was prepared by researches, and “Awareness Scale Regarding Effects of Sport on Persons with Intellectual Disabilities Form”, which was prepared by İlhan and Esentürk (2015), were utilized for each participant. After data collection procedure was completed, data transferred to computer and parametric tests (t-test and One-Way Analysis of Variance (One-Way ANOVA)) were conducted for analysis and interpretation. According to analysis, as results of analyzes, there was no significant difference with regard to parent’s gender; however, awareness level of mothers which have children with mild mental retardation was significantly higher than awareness level of fathers which have children with mild mental retardation. Also, awareness level of parents whose children are athlete was significantly higher than other parents. Moreover, it was determined that awareness level of parents increased depending on income and education level of parents in parallel.

Anahtar Kelimeler

Mental Disability, Family, Parent, Sport Awareness.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerin Ebeveynlerinin Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık Düzeyleri

Öz

Zihinsel engelli bireylerin en yakınında her zaman bağlı oldukları aileleri olmaktadır. Bu bakımdan ebeveynlerin spor ve etkilerine yönelik bilinç düzeyleri önem arz etmektedir. Zihinsel yetersizliği olan bireylerin ebeveynlerinin sporun etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu araştırma betimsel bir nitelik taşımakta olup tarama modeline göre gerçekleşmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, araştırmaya gönüllü olarak katılmak isteyen çocukları farklı düzeylerde zihinsel yetersizlik tanısı almış olan 66’sı anne, 35’i baba olmak üzere toplam 101 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ile İlhan ve Esentürk (2015) tarafından geliştirilen, “Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık Ölçeği” (ZEBSEYFÖ) kullanılmıştır. Veri toplama aşamasından sonra elde edilen bulgular bilgisayar ortamına aktarılmış, verilerin çözümünde ve yorumlanmasında parametrik testler (t-testi, tek faktörlü varyans analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıştır. Analizlere göre, ebeveynlerde cinsiyet değişkeni bakımından anlamlı bir farklılık olmadığı ancak zihinsel yetersizliği olan çocukların annelerinin farkındalığının babalara göre anlamlı şekilde yüksek olduğu, çocukları sporcu olan ebeveynlerin sporcu olmayan ebeveynlere göre farkındalığının anlamlı bir şekilde yüksek olduğu, ebeveynlerin gelir ve eğitim düzeyi arttıkça farkındalığın da paralel olarak yüksek olduğu tespit edilmiştir.                                     

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Yetersizlik, Aile, Ebeveyn, Spor Farkındalığı.

Kaynakça

• Altınışık, Ü., İlhan, E. L., & Kurtipek, S. (2021). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık: spor yöneticisi adayları üzerine bir araştırma. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(2), 79-90.
• Brustad, R. J. (1993). Who will go out and play? Parental and psychological influences on children’s attraction to physical activity. Pediatric Exercise Science, 5(3), 210-223.
• Çar, B., Yarayan, Y. E., İlhan, E. L., & Atalay Güzel, N. (2019). Zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık: fizyoterapist adaylarına yönelik bir araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 267-273.
• Çalışkan, E., Şirinkan, A., Erciş, S., Saraçoğlu, N., & Akoğuz, N. (2008). Engelli çocuğu olan ailelerin beden eğitimi ve spor etkinlikleri hakkındaki görüşleri. 10. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Poster Bildiri Uzun Özetleri Kitabı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Çevik, O., & Kabasakal, K. (2013). Spor etkinliklerinin, engelli bireylerin toplumsal uyumuna ve sporla sosyalleşmelerine etkisinin incelenmesi. International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2), 74-83.
• Dinç, Z. F., Sevimli, D., & Uluöz, E. (2011). Ailelerin çocuklarını spor ve fiziksel aktiviteye yönlendirmelerine ilişkin görüşleri. Sport Sciences, 6(2), 93-102.
• Duran, S., & Barlas, G. (2014). Zihinsel engelli bireylerin ebeveynlerinin öznel iyi oluş, öz duyarlık ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 69-79.
• Ergün, S. (2013). Okul çağı çocuklarında egzersizden hoşlanma ile fiziksel aktivite arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Filazoğlu, G., Kırımoğlu, H., Öz, A.Ş., & İlhan, E.L. (2015). The Effects of physical education and sports on the self-concept of the children with mild mental disabilities. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS). Special Issue on the Proceedings of the 4th ISCS Conference – PART A, 3, 55-72.
• Güven, Ö., & Öncü, E. (2006). Family factor in physical education and sports. Family and Society, 8(3), 81-90.
• İkizler. H. C. (2002). Spor, sağlık ve motivasyon. İstanbul: Alfa Basımevi.
• İlhan, E.L. (2007). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve spor etkinliklerinin ruhsal uyum düzeylerine etkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı. Doktora tezi. Ankara.
• İlhan, E.L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315-324.
• İlhan, E.L. (2009). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimleri sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 38-48.
• İlhan, E. L., & Esentürk, O. K. (2015). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (ZEBSEYFÖ) geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 19-36.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kardaş, N. T., Kardaş, S. B., & Sadık, R. (2017). Zihinsel engelli çocuğu olan bireylerin çocuklarının sportif etkinliklerine yönelik tutumlarının incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 34-43.
• Kayıhan, H., Tekin Dal, B., Irmak, A., ve Akyürek, G. (2013). Farkındalık ve ulaşılabilirlik rehberi. Hacettepe Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Kemeç, D. G., Tekkurşun Demi̇r, G., & Koç, S. (2018). Doktor adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalıkları. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 153-168. DOI: 10.31680/gaunjss.448576.
• Kırımoğlu, H., Esentürk, O., İlhan, E. L., Yılmaz, A., & Kaynak, K. (2016). İlköğretim, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi öğretmenleri ile beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin fiziksel egzersize katılımlarının etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 231-244.
• Kırımoğlu, H, Yılmaz, A., Soyer, F., Beyleroğlu, M., & İlhan, E. L. (2016). Zihinsel engelli bireylerde sporu etkilerine yönelik farkındalık: beden eğitimi öğretmen adayları üzerine bir araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 80-88.
• Kotan, Ç., Hergüner, G., & Yaman, Ç. (2009). İlköğretim okullarında okuyan sporcu öğrencilerin spor yapmalarında okul ve aile faktörünün etkisi Sakarya il örneği. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 49-58.
• Küntay, E. (1991). Çocuk ve gençlerde davranış bozukluğunu düzeltici önlem olarak spor. İstanbul: Meya Matbaacılık.
• McPherson, B. D., Curtis, J. E., & Loy, J. W. (1989). The Social significance of sport: An Introduction to the sociology of sport. Champaign, II, USA: Kinetics Publisher.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2006). T.C. Resmi Gazete (26184, 31.05.2006)
• Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2020). T.C. Resmi Gazete (31152, 11.06.2020)
• Öztürk, F. (1998). Toplumsal boyutlarıyla spor. Ankara: Bağırgan Yayımevi.
• Punch, K. (1998). Introduction to social research: Quantitative and qualitative approaches. London: Sage Publishing.
• Savucu, Y., & Biçer, S. Y. (2009). Zihinsel engellilerde fiziksel aktivitelerin önemi. Türkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 1(2), 117-122.
• Sperstein, G. N., Glick, G. C., & Parker, R. C. (2009). Social inclusion of children with intellectual disabilities in a recreational setting. Intellectual and Developmental Disabilities, 47(2), 97-107
• Subaşıoğlu, F. (2008). Üniversitelerin Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri’nin “engellilik farkındalığı” üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 9(2), 399-430.
• Şahin, H. (2004). Engellilik kimin sorunu? Bireyin mi, toplumun mu? ÖzVeri, 1(1), 40-50.
• Şahin, A., & Şahin, F. (2020). Zihinsel engelli çocuklarda spora katılımın sosyal beceri gelişimine etkileri. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 236-242.