A Study on Handball Coaches' Self-Efficacy Levels and Multidimentional Leadership Orientations

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 683 - 701, 31.12.2023

Nilgün Vurgun , İlknur Yazıcılar Özçelik , Canan Aldırmaz

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1336903

Cited By: 1

Öz

This study aimed to examine the self-efficacy levels and multidimensional leadership orientations of handball coaches with gender, age, coaching level, years of coaching experience, national team coaching experience, and championship status. A total of 176 handball coaches, 42 women and 134 men, who received education in the coaching courses and development seminars organized by the Turkish Handball Federation at the end of the 2021-2022 season and were actively coaching, participated in the study. Data were collected using the Coach Self-Efficacy Scale (CSES), the Multidimensional Leadership Orientations Scale (MLOS), and a personal information form. Descriptive statistics, independent groups t-test, one-way analysis of variance, Mann-Whitney U, and Kruskal-Wallis H analyses were used to analyse the data. According to the results of the analysis, there is a significant difference between performance and teaching efficacy and gender, between national team coaching experience and performance and management efficacy, and between championship status and management efficacy. When analysing the results of coaches' MLOS, it was found that there was no significant difference between gender, age, coaching level, years of coaching experience, and national team coaching experience, while there was a significant difference between political leadership and championship status. The results showed that handball coaches have high levels of self-efficacy and male coaches have higher levels of performance and teaching efficacy than female coaches.

Anahtar Kelimeler

Handball, Coach, Self-efficacy, Leadership orientations

Hentbol Antrenörlerinin Öz Yeterlik Düzeyleri ile Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Bu çalışmanın amacı, hentbol antrenörlerinin öz yeterlik düzeyleri ile çok yönlü liderlik yönelimlerinin, cinsiyet, yaş, antrenör kademesi, antrenörlük süresi, millilik durumu ve derece elde etme durumu değişkenleri açısından incelenmesidir. Çalışmaya, Türkiye Hentbol Federasyonu’nun 2021-2022 sezonu sonunda gerçekleştirdiği antrenörlük kursları ve gelişim seminerlerinde eğitim alan, aktif olarak antrenörlük yapan 42 kadın, 134 erkek olmak üzere toplam 176 hentbol antrenörü katılmıştır. Çalışmada veriler, Antrenör Öz Yeterlik Ölçeği (AÖYÖ), Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Ölçeği (ÇYLYÖ) ve kişisel bilgi formu kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizlerinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi, Mann-Whitney-U ve Kruskal Wallis-H analizleri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, antrenörlerin AÖYÖ alt boyutlarından performans ve öğretim yeterliği boyutlarıyla cinsiyet değişkeni arasında; milli olma durumu değişkeni ile performans ve yönetim yeterliği boyutları arasında; derece elde etme durumu değişkeni ile yönetim yeterliği boyutu arasında anlamlı bir fark vardır. Antrenörlerin ÇYLYÖ alt boyutlarıyla ilgili sonuçlarına bakıldığında cinsiyet, yaş, antrenörlük kademesi, antrenörlük süresi ve milli olma durumu değişkenleri arasında anlamlı bir fark olmadığı, politik liderlik alt boyutunda ise derece elde etme durumu değişkeni açsından anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar, hentbol antrenörlerinin yüksek öz yeterlik düzeylerine sahip olduğunu ve erkek antrenörlerin performans ve öğretim yeterlik düzeylerinin kadın antrenörlere göre daha yüksek olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Hentbol, Antrenör, Öz yeterlik, Liderlik yönelimi

Kaynakça

• Akyüz, H. (2020). Antrenör adaylarının genel öz yeterlilik ve iletişim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies-Social Sciences, 15(8), 3371-3386. https://dx.doi.org/10.47356/TurkishStudies.45935
• Atalay, K., Eyuboğlu, E., ve Şentürk, A. (2019). Muay-Thai antrenörlerinin liderlik stillerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 61-75. https://dx.doi.org/10.47356/TurkishStudies.45935
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• Bandura A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122. Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0003-066X.37.2.122
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of control. Freeman.
• Bilir, F. P., Şahin, N., ve Sangün, L. (2019). Antrenör yetiştirme kurslarına katılan bireylerin liderlik davranış algılarının incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 218-230. https://doi.org/10.33689/spormetre.452438
• Bolman, L. G., & Deal, T. E. (2017). Reframing organizations: Artistry, choice, and leadership. (6th ed.). John Wiley & Sons.
• Bolman, L. G., & Deal, T. E. (2003). Introduction: The Power of reframing. Reframing organizations: Artistry, choices, and leadership (3rd ed.). Jossey-Bass.
• Cormier, J. (2008). Multi-frame leadership, goal orientation their relationship to organizational effectiveness in intercollegiate athletics. Doktora tezi, University of New Mexico, New Mexico.
• Cranmer, G. A., & Myers, S. A. (2015). Sports teams as organizations: A Leader–member exchange perspective of player communication with coaches and teammates. Communication & Sport, 3(1), 100-118. https://doi.org/10.1177/2167479513520487
• Côté, J., & Gilbert, W. (2009). An Integrative definition of coaching effectiveness and expertise. International Journal of Sports Science & Coaching, 4(3), 307-323. https://doi.org/10.1260/174795409789623892
• Dumangöz, P. D., ve Sanlav, R. (2020). Voleybol antrenörlerinin mesleki öz yeterlik düzeylerinin bazı demografik özelliklere göre incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 251-264. https://doi.org/10.1260/174795409789623892
• Demir, A., ve Kabakçı, A. C. (2020). Kano antrenörlerinin psikolojik sağlamlıkları, algılanan öz-yeterlikleri ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 2(1), 21-28. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/intjourexerpsyc/issue/55257/706505
• Dursun, M., Günay, M. ve Yenel, İ. F. (2019). Çok yönlü liderlik yönelimleri ölçeği (ÇYLYÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2), 333-347. https://doi.org/10.33712/mana.596370
• Ermiş, E., Satıcı, A., Bostancı, Ö., İmamoğlu, O., ve Taşmektepligil, M. Y. (2019). Tenis antrenörleri yeterlilik düzeyinin araştırılması. Opus International Journal of Society Researches, 14(20), 1211-1227. https://doi.org/10.26466/opus.605062
• Ekstrand, J., Lundqvist, D., Lagerbäck, L., Vouillamoz, M., Papadimitiou, N., & Karlsson, J. (2018). Is there a correlation between coaches’ leadership styles and injuries in elite football teams? A Study of 36 elite teams in 17 countries. British Journal of Sports Medicine, 52(8), 527-531. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2017-098001
• Feltz, D. L., Chase, M. A., Moritz, S. E., & Sullivan, P. J. (1999). A Conceptual model of coaching efficacy: Preliminary investigation and instrument development. Journal of Educational Psychology, 91(4), 765–776. https://doi.org/10.1037/0022-0663.91.4.765
• Feltz, D. L., & Lirgg, C. D. (2001). Self-efficacy beliefs of athletes, teams, and coaches. İçinde R. N. Singer, H. A. Hausenblas, & C. Janelle (Eds.), Handbook of sport psychology (2. Baskı). John Wiley & Sons.
• George, T. R. (1994). Self-confidence and baseball performance: A Causal examination of self-efficacy theory. Journal of Sport and Exercise Psychology, 16(4), 381-399. https://doi.org/10.1123/jsep.16.4.381
• George, D., ve Mallery, M. (2016). IBM spss statistics 23 step by step: A Simple guide and reference (17th ed.). Routledge.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz (5. Baskı.). Seçkin Yayıncılık.
• Hampson, R., & Jowett, S. (2014). Effects of coach leadership and coach–athlete relationship on collective efficacy. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 24(2), 454-460. https://doi.org/10.1111/j.1600-0838.2012.01527.x
• Horn, T. S. (2002). Coaching effectiveness in sport domain. İçinde: T. S. Horn (Ed.), Advances in sport psychology. Human Kinetics.
• Haney, C. J., & Long, B. C. (1995). Coping effectiveness: A Path analysis of selfefficacy, control, coping, and performance in sport competitions. Journal of Applied Social Psychology, 25, 1726-1746. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1995.tb01815.x
• Jowett, S., & Arthur, C. (2019). Effective coaching: The Links between coach leadership and coach-athlete relationship—From theory to research to practice. In M. H. Anshel, T. A. Petrie, & J. A. Steinfeldt (Eds.), APA handbook of sport and exercise psychology, Vol. 1. Sport psychology (pp. 419–449). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000123-022
• Kane, T. D., Marks, M. A., Zaccaro, S. J., & Blair, V. (1996). Self-efficacy, personal goals, and wrestlers'self-regulation. Journal of Sport and Exercise Psychology, 18(36-48.). https://doi.org/10.1123/jsep.18.1.36
• Kavussanu, M., Boardley, I.D., Jutkiewicz, N., Vincent, S., Ring, C. (2008). Coaching efficacy and coaching effectiveness: Examining their predictors and comparing coaches’ and athletes’ reports. The Sport Psychologist, 22(4), 383-404. https://doi.org/10.1123/tsp.22.4.383
• Keskin, B. (2023). Comportamiento ético profesional y autoeficacia de las entrenadoras. Apuntes Universitarios, 13(1), 45-59. https://doi.org/10.17162/au.v13i1.1311
• Koca, C. (2018). Sporda toplumsal cinsiyet eşitliği haritalama ve izleme çalışması. CEİD Yayınları.
• Koçak, Ç. V. (2019). Antrenör adaylarının antrenör öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 55-62. https://doi.org/10.33689/spormetre.520507
• Koçak, Ç. V. (2020). Antrenör öz yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(4), 313-329. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/gbesbd/issue/57046/764452
• Lawson, M. K. (2014). Examining leadership orientations of NCAA Division I athletic director and core coach finalists for the 2012-2013 Learfield directors’ cup. Doktora tezi, Middle Tennessee University, Murfreesboro.
• Lyle, J. (2005). Sports coaching concepts: A Framework for coaches' behaviour. Routledge.
• Mallett, C. J. (2010). Becoming a high-performance coach: Pathways and communities. İçinde: J. Lyle & C. Cushion (Eds). Sports Coaching: Professionalisation and Practice, Elsevier.
• Myers, N. D., Vargas-Tonsing, T. M., & Feltz, D. L. (2005). Coaching efficacy in intercollegiate coaches: Sources, coaching behavior, and team variables. Psychology of sport and exercise, 6(1), 129-143. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2003.10.007
• Myers, N., Feltz, D., & Chase, M. (2011). Proposed modifications to the conceptual model of coaching efficacy and additional validity evidence for the coaching efficacy scale II-high school teams. Research Quarterly for Exercise and Sport, 82(1), 79-88.
• Mesquita, I., Borges, M., Rosado, A., & Batista, P. M. (2012). Self-efficacy, perceived training needs and coaching competences: The Case of Portuguese handball. European Journal of Sport Science, 12(2), 168-178. https://doi.org/10.1080/02701367.2011.10599724
• Moritz, S. E., Feltz, D. L., Fahrbach, K. R., & Mack, D. E. (2000). The relation of self-efficacy measures to sport performance: A Meta-analytic review. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71(3), 280-294. https://doi.org/10.1080/02701367.2000.10608908
• Okur, G. (2021). Covid-19 salgın sürecinde antrenörlerin öz yeterlik, tükenmişlik ve yabancılaşmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Özen, G., ve Koca, C. (2017). Kadın antrenörlerin çalışma hayatına dair deneyimlerinin toplumsal cinsiyet perspektifinden incelenmesi. G. Akgül Yılmaz (Ed.), 2. Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Sempozyumu bildiriler kitabı içinde (ss. 257-268). İstanbul: Marmara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Merkezi, 2017.
• Özsarı, A., ve Altın, M. (2021). Öz yeterlik ve stresle başa çıkma (Bireysel ve takım sporları antrenörleri araştırması). Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 399-411. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/bsd/issue/66415/957466
• Özkan, R., ve Yaman, M. (2023). Amatör spor kulüpleri federasyonu yöneticilerinin liderlik yönelimleri, kişilik özellikleri ve empati düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 12(1), 55-69. https://doi.org/10.22282/tojras.1201080
• Sarıkol, E., ve Hoşver, P. U. (2023). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören antrenörlük bölümü öğrencilerinin liderlik tarzı algılarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 18-30. https://doi.org/10.31680/gaunjss.1243219
• Sağlam, C., ve Çeviker, A. (2022) Antrenörlerin öz yeterlilik ve antrenörlüğe yönelik tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 662-676. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1097639
• Seçkin-Ağırbaş, İ., Erel, S., ve Belli, E. (2020). Antrenörlerin öz yeterlilikleri ile iletişim becerileri ilişkisi. Anatolia Sport Research, 1(1), 25-36. http://dx.doi.org/10.29228/anatoliasr.3
• Tapşın, F. O., Bayazıt, B., Aydemir, A., ve Tapşın, F. O. (2020). Bireysel ve takım sporlarındaki antrenörlerin liderlik davranışları yönelimlerinin bazı değişkenlere göre belirlenmesi (Sakarya İli Adapazarı İlçesi Örneği). Electronic Turkish Studies, 15(5). 2625-2636. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43572
• Toklu, O. (2010). Tenis antrenörlerinde liderlik özellikleri ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı, Konya.
• Turgut, E. (2020). İstanbul'daki amatör futbol takımlarında çalışan altyapı antrenörlerinin liderlik davranış tipleri ile özyeterlilikleri arasındaki ilişki (Avrupa Yakası örneği). Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Türkiye’de sporda toplumsal cinsiyet eşitliği raporu-2021 (KASFAD, 2022). Erişim adresi: https://www.kasfad.org/wp-content/uploads/KASFAD-2021-Rapor-SON.pdf
• Yıldırım, A., ve Dinç, Z. F. (2019). Hokey antrenörlerinin liderlik tarzlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 27-37. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/inubesyo/issue/49412/584963