Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Mesleki Profesyonellikleri ile Öğretmenlik Mesleğine Adanmışlık Düzeyleri: Bolu İli Örneği

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 109 - 129, 31.07.2024

Muzaffer Abay , Aylin Çelen

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1271889

Öz

Bu araştırmanın amacı, beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki adanmışlık ve mesleki profesyonellik düzeylerini belirleyerek, aralarındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın örneklemini Bolu ili ve ilçelerinde görev yapan 142 beden eğitimi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Öğretmenlik Mesleğine Adanmışlık Ölçeği ve Öğretmenlerin Mesleki Profesyonellik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, çarpıklık ve basıklık testleri, Levene testi, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon testinden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde beden eğitimi öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık ve mesleki profesyonellik düzeylerinin yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir. Mesleğe adanmışlık ve mesleki profesyonellik ölçeklerinden elde edilen puanlar cinsiyet, eğitim seviyesi ve mesleki kıdeme göre karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Ayrıca, beden eğitimi öğretmenlerinin, mesleğe adanmışlık düzeyleri görev yapılan okul türüne göre anlamlı olarak farklılaşmazken, mesleki profesyonellik ölçeğinin sadece kişisel gelişim alt boyutunda ortaokulda görev yapan beden eğitimi öğretmenleri lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark elde edilmiştir. Ayrıca, beden eğitimi öğretmenlerinin mesleğe adanmışlıkları ile mesleki profesyonellikleri arasında pozitif yönde yüksek seviyede anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi öğretmeni, Mesleki adanmışlık, Mesleki profesyonellik

Occupational Professionalism and Commitment to the Teaching Profession Levels of Physical Education Teachers (Sample of Bolu Province)

Öz

The purpose of the study is to determine the professional commitment and occupational professionalism levels of physical education teachers and examine the relationship between them. The study group of the research consists of 142 physical education teachers working in Bolu province. Correlational survey design was used in the research. The personal information form, the Commitment to the Teaching Profession Scale, and the Occupational Professionalism of Teachers Scale were used in data collection. Frequency, percentage, skewness and kurtosis tests, levene test, independent groups t test, one-way Anova and pearson correlation test were used to analyze the data. When the research findings were examined, it was determined that the physical education teachers had a high level of commitment to the profession and occupational professionalism. When the scores obtained from commitment to the profession and professionalism scales were compared according to the gender, educational level and professional seniority, no statistically difference were found. In addition, while physical education teachers’ level of commitment to the profession did not differ significantly according to the school type, a statistically significant difference was obtained only in the personal development sub-dimension of the professionalism scale in favor of physical education teachers working in secondary school. Additionally, a highly significant relationship was found between physical education teachers' commitment to the profession and occupational professionalism.

Anahtar Kelimeler

Physical education teacher, Occupational commitment, Occupational professionalism

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Tanrıverdi, H., ve Özkan, D. S. (2011). Mesleki profesyonellik ve bir meslek mensupları olarak hemşireler örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 235-260.
• Aksoy Zor, E., ve Birol, Z. N. (2021). Sınıf öğretmenlerinin mesleki profesyonellik becerileri ile yüksek lisans eğitimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(11), 1-27.
• Akyüz, Y. (2008). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000-M.S. 2008). Pegem Akademi.
• Altinkurt, Y., ve Ekinci, C. E. (2016). Examining the relationships between occupational professionalism and organizational cynicism of teachers. Educational Process: International Journal, 5(3), 236-253. http://dx.doi.org/10.12973/edupij.2016.53.5
• Babaoğlan, E., ve Ertürk, E. (2013). Öğretmenlerin örgütsel adalet algısı ile örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 87-101.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Nobel Yayın Dağıtım.
• Bayhan, G. (2011). Öğretmenlerin profesyonelliğinin incelenmesi. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Blömeke, S., Olsen, R.V., & Suhl, U. (2016). Relation of student achievement to the quality of their teachers and instructional quality. In: Nilsen, T., Gustafsson, JE. (eds) Teacher quality, ınstructional quality and student outcomes. IEA Research for Education, (2), Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-41252-8_2
• Boyt, T., Lusch, R. F., & Naylor, G. (2001). The Role of professionalism in determining job satisfaction in professional services: A study of marketing researchers. Journal of Service Research, 3(4), 321-330. https://doi.org/10.1177/109467050134005
• Bozdaş, Ş. (2013). Öğretmenlerin mesleklerine adanmışlık düzeyleri ile değerler eğitimi uygulama düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programı ve Öğretim Bilim Dalı, Ankara.
• Butucha, K. G. (2013). Teachers’ perceived commitment as measured by age, gender and school type. Greener Journal of Educational Research, 3(8), 363-372. http://dx.doi.org/10.15580/GJER.2013.8.080913830
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Cansoy, R., ve Parlar, H. (2016). Öğretmen profesyonelizminin okul gelişimi ile olan ilişkisinin incelenmesi. II. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Kuşadası, Aydın, s:73-77.
• Çelik, M., ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ile tükenmişlikleri arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 102-131.
• Çekin, A. (2015). İmam hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin profesyonelliği üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, (37), 85-100. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2976
• Cerit, Y. (2012). Okulun bürokratik yapısı ile sınıf öğretmenlerinin profesyonel davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 497-521.
• Çelik-Yılmaz, D. (2017). Mesleki profesyonellik ile öğretmen liderliğine yönelik öğretmen algıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Bolu.
• Day, C. (1999). Developing teachers: The Challenges of lifelong learning. Falmer.
• Ekinci, C. E., & Ekinci, N. (2017). A Study on the relationships between teachers’ critical dispositions and their perceptions of occupational professionalism. Educational Process: International Journal, 6(2), 53-78. http://dx.doi.org/10.22521/edupij.2017.62.5
• Ekinci, Ö., ve Yıldırım, A. (2015). Ortaöğretim okullarında yıldırma (mobbing) davranışları ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 509-528. http://dx.doi.org/10.16991/INESJOURNAL.155
• Eroğlu, M., Erdoğan, U., ve Özbek, R. (2018). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleriyle mesleki gelişime yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(30), 4379-4388. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.883
• Eskiler, E., ve Küçükibiş, H. F. (2019). Öğrencilerin ders seçim karalarında rol modelleri ve pozitif sözlü iletişimin etkileri. Eğitim ve Bilim, 44(200), 253-268. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.8143
• Evans, L. (2008). Professionalism, professionality and the development of education professionals. British Journal of Educational Studies, 56(1), 20–38. https://doi.org/10.1111/j.1467-8527.2007.00392.x
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage.
• Gershenson, S. (2016). Linking teacher quality, student attendance, and student achievement. Education Finance and Policy, 11(2), 125-149. https://doi.org/10.1162/EDFP_a_00180
• Gül, C., ve Gül, İ. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine adanmışlık düzeyleri ile uyguladıkları aile katılım stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 788-806. https://doi.org/10.53444/deubefd.1039798
• Gümüş, E. (2020). Öğretmenlerin mesleki profesyonellik ile liderlik ekibi uyumuna yönelik algıları. Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Bolu.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited.
• Hoşgörür, T. (2017). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleri ile saygınlıklarını yitirme kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(3), 387-424. https://doi.org/10.17762/kuey.v23i3.100
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama. Çeviri Editörü: Selahattin Turan. Nobel Yayınevi.
• Kahn, W.A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33, 692–724.
• Karataş, K. (2020). Öğretmenlik mesleğine kuramsal bir bakış. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(17), 39-56.
• Karatay, M., Günbey, M., ve Taş, M. (2020). Öğretmen profesyonelliği ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişki. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 173-195.
• Karnak, Betül. (2020). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Denizli.
• Kozikoğlu, İ., ve Özcanlı, N. (2020). Öğretmenlerin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile mesleğe adanmışlıkları arasındaki ilişki. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 270-290. http://doi.org/10.30703/cije.579925
• Kozikoğlu, İ., ve Senemoğlu, N. (2018). Öğretmenlik mesleğine adanmışlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 15(4), 2614-2625. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i4.5389
• Meriç, E., ve Erdem, M. (2020). Öğretmenlik mesleği iş özelliklerinin mesleğe adanmışlığı yordama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(2), 449-494. https://doi.org/10.17762/kuey.v26i2.19
• Özdemir, T., ve Orhan, M. (2020). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin mesleki imaj algıları ile örgütsel adanmışlık davranışları arasındaki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2), 132-147.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Pegem A Yayınları.
• Polat, Ö., ve Balaban, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki profesyonellikleri ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1063-1082. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-913001
• Sarıbaş, M., Akça, D., ve Meydan, A. (2020). Ücretli öğretmenlerin mesleğe adanmışlıkları. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 52-72.
• Sezgin-Nartgün, Ş., & Fakılı, A. (2020). Teacher perceptions of occupational professionalism and collaborative climate. Political Economy and Management of Education, 1(1), 26-40.
• Shukla, S. (2014). Teaching competency, professional commitment and job satisfaction - A Study of primary school teachers. IOSR Journal of Research & Method in Education (IOSR-JRME), 4(3), 44-64. https://doi.org/10.9790/7388-04324464
• Schein, E. (1972). Professional education: Some new directions. McGraw-Hill Company.
• Suri, H. (2011). Purposeful sampling in qualitative research synthesis. Qualitative Research Journal, 11(2), 63-75. https://doi.org/10.3316/QRJ1102063
• Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Pegem A Yayıncılık.
• Tabachnick, B., & Fidell, L. (2013). Using Multivariate Statistics, Pearson.
• Tekbıyık, A. (2014). İlişkisel araştırma yöntemi. M. Metin (Ed.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s.99-114). Pegem Yayıncılık.
• Tichenor, M. S., & Tichenor, J. M. (2005). Understanding teachers’ perspectives on professionalism. The Professional Educator, 27(1-2), 89-95.
• Turhan, M., Demirli, C., ve Nazik, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık düzeyine etki eden faktörler: Elazığ örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 179-192.
• Uzun, S., Paliç, G., ve Akdeniz, A. R. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin profesyonel öğretmenliğe ilişkin algıları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 128-145.
• Villegas-Reimers, E. (2003). Teacher professional development: An International review of the literature. UNESCO International Institute for Educational Planning.
• Yazıcı, A. Ş. (2021). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile mesleki profesyonelliği arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(4), 2107-2122. https://doi.org/10.33206/mjss.908249
• Yıldırım, İ., ve Tösten, R. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıklarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 10-17.
• Yılmaz, K., ve Altınkurt, Y. (2014). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 11(2), 332-345. https://doi.org/10.14687/ijhs.v11i2.2967