The Relationship Between Post-Earthquake Sports Engagement and Psychological Resilience of Master Athletes with Psychological Well-being

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 263 - 277, 31.07.2024

Sevim Kül Avan , Sinem Parlakyıldız

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1481048

Öz

The study aimed to investigate the relationship between psychological well-being, sports commitment, and psychological resilience among master athletes. The research included 133 master athletes from Hatay. Descriptive and relational survey models were utilized for the study. The data collection tools comprised a personal information form containing demographic and sports-related questions, the "Psychological Well-Being Scale" developed by Diener et al. (2010) and adapted to Turkish by Telef (2013), the "Sports Engagement Scale" developed by Schaufeli and Bakker (2003), adapted for athletes by Guillén and Martinez-Alvarado (2014), and adapted to Turkish with validity and reliability established by Sırgancı et al. (2019), and the "Brief Resilience Scale" developed by Smith et al. (2008) and adapted to Turkish by Doğan (2015). Mann-Whitney U analysis was used to compare the scale scores of demographic and sports-related variables, and Kruskal-Wallis H analysis was used for demographic variables with more than two categories. The findings showed a low level of significant relationship between the level of psychological well-being and sports commitment (p<0.01) and a moderate level of significant relationship between psychological well-being and psychological resilience (p<0.001). As a result, it was determined that as the psychological well-being level of master athletes increased after the earthquake, there was a low increase in sports commitment level, and a moderate increase in psychological resilience.

Anahtar Kelimeler

Master athlete, Psychological well-being, Psychological resilience, Sports engagement

Master Sporcuların Deprem Sonrası Spora Bağlılıkları ve Psikolojik Sağlamlıklarının Psikolojik İyi Oluş ile İlişkisi

Öz

Çalışma master sporcuların psikolojik iyi oluşlarının spora bağlılıkları ve psikolojik sağlamlıkları arasında ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Hatay ilinde bulunan 133 master sporcu katılmıştır. Araştırma için betimsel ve ilişkisel tarama modelinden yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak demografik ve spora ilişkin soruların yer aldığı kişisel bilgi formu, Diener ve ark., (2010) tarafından geliştirilen, Telef’in (2013) Türkçeye uyarlamasını yaptığı "Psikolojik İyi Oluş Ölçeği", Schaufeli ve Bakker (2003) tarafından geliştirilen, Guillén ve Martinez-Alvarado’nun (2014) sporcular için adaptasyonunu yaptığı, Sırgancı ve ark., (2019) tarafından Türkçeye uyarladığı, geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış olan "Spora Bağlılık Ölçeği", Smith ve ark., (2008) tarafından geliştirilen, Doğan’ın (2015) Türkçe adaptasyonunu yaptığı "Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği" kullanılmıştır. Demografik ve spor ile ilgili değişkenlerin ölçek puanlarıyla kıyaslanmasında Mann Whitney U analizinden yararlanılmış, ikiden fazla kategorisi olan demografik değişkenlerin ölçek puanlarıyla kıyaslanmasında ise Kruskal Wallis H analizi kullanılmıştır. Bulgular psikolojik iyi oluş düzeyi spora bağlılık düzeyi arasında düşük düzeyde (p<0,01), psikolojik iyi oluş düzeyi ile psikolojik sağlamlık düzeyi arasında ise orta düzeyde anlamlı ilişki olduğunu (p<0,001) göstermiştir. Sonuç olarak deprem sonrası master sporcuların psikolojik iyi oluş düzeyi arttıkça düşük düzeyde spora bağlılık düzeyinin arttığı, bunun yanında orta düzeyde de psikolojik dayanıklılığın arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Master sporcu, Psikolojik iyi oluş, Psikolojik sağlamlık, Spora bağlılık

Etik Beyan

Araştırmanın etik kurul izni Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etik Kurulu’ndan alınmıştır

Kaynakça

• Akdoğan, B., & Yalçın, S. B. (2018). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve çatışma çözme davranışlarının öznel iyi oluşlarını yordaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 174-197. https://doi.org/10. 21764/maeuefd.330613
• Aker, A. T., & Karakılıç. H. (2014). Erciş ve Van depremi bağlamında afetlerde psikososyal hizmetler birliği ve Türkiye psikiyatri derneği. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, s. 1-19.
• Armenian, H. K., Morikawa, M., Melkonian, A. K., Hovanesian, A., Akiskal, K., & Akiskal, H. S. (2002). Risk factors for depression in the survivors of the 1988 earthquake in Armenia. Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, 79(3), 373–382. https://doi.org/10.1093/jurban/79.3.373
• Avşar, R. (2023). Doğa sporu katılımcılarının macera davranışı arama, merak ve keşfetme ile psikolojik iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Aydın, E., Şahan Birol, S., & Temel, V. (2018). Üniversite takımlarında oynayan sporcuların psikolojik iyi oluş düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Human Sciences, 15(3), 1541-1550. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i3.5236
• Bektaş, M., & Özben, Ş. (2016). Evli bireylerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 215-240. https://doi.org/10. 18026/cbusos.16929
• Bonanno G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events? The American Psychologist, 59(1), 20–28. https://doi.org/10.1037/0003-066X.59.1.20
• Bozkurt, D. & Levent, F. (2021). Öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. OPUS International Journal of Society Researches, 18(44), 7968-8000. https://doi.org/10.26466/opus.937692
• Can, E., & Kızılet, A. (2021). Düzenli olarak antrenman yapan bireylerin spor salonlarına yönelik hizmet kalitesi algılarının spora bağlılığa etkisi. Spor Eğitim Dergisi, 5(3), 87-97.
• Cole M.S., Field H.S., & Harris S.G. (2004). Student learning motivation and psychological hardiness: interactive effects on students reactions to a management class. Academy of Management Learning and Education, 3(1), 64-85. https://doi.org/10.5465/AMLE.2004.12436819
• Deck, S., Doherty, A., Hall, C., Schneider, A., Patil, S., & Belfry, G. (2021). Perceived time, frequency, and intensity of engagement and older masters athletes' subjective experiences. Frontiers in Sports and Active Living, 3, Article 653590. https://doi.org/10.3389/fspor.2021.653590
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55(1), 34–43. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.34
• Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D.-w., Oishi, S., & Biswas-Diener, R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research, 97(2), 143–156. https://doi.org/10.1007/s11205-009-9493-y
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Eime, R. M., Young, J. A., Harvey, J. T., Charity, M. J., & Payne, W. R. (2013). A Systematic review of the psychological and social benefits of participation in sport for children and adolescents: Informing development of a conceptual model of health through sport. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 10, 1-21. https://doi.org/10.1186/1479-5868-10-98
• Eravşar H. (2016). Beden eğitimi öğretmenlerinin rekreatif aktivitelere katılım durumları, psikolojik iyilik halleri ve yaşam tatminlerinin incelenmesi (Antalya merkez örneği). Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Fawver, B., Cowan, R. L., DeCouto, B. S., Lohse, K. R., Podlog, L., & Williams, A. M. (2020). Psychological characteristics, sport engagement, and performance in alpine skiers. Psychology of Sport and Exercise, 47, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2019.101616
• Grgurinović, T., & Sindik, J. (2015). Application of the mental toughness/hardiness scale on the sample of athletes engaged in different types of sports. Physical Culture, 69(2), 77-87. https://doi.org/10.5937/fizkul1502077G
• Guillén, F., & Martínez-Alvarado, J. R. (2014). The sport engagement scale: An adaptation of the Utrecht work engagement scale (UWES) for the sports environment. Universitas Psychologica, 13(3), 975-984. https://doi.org/10.11144/ Javeriana.UPSY13-3.sesa
• Gülen, Ö., Madak, E., Kumartışlı, M., & Sönmez, H. O. (2021). Taekwondo sporcularının spora bağlılık düzeylerinin milli sporculuk durumları ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 10(3), 1-17. http://doi.org/10.22282/ojrs.2021.84
• Hone, L. C., Jarden, A., Schofield, G. M., & Duncan, S. (2014). Measuring flourishing: The impact of operational definitions on the prevalence of high levels of wellbeing. International Journal of Wellbeing, 4(1), 62-90. http://doi.org/10. 5502/ijw.v4i1.4
• Ifeagwazi, C. M., Chukwuorji, J. C., & Zacchaeus, E. A. (2015). Alienation and psychological wellbeing: Moderation by resilience. Social Indicators Research, 120(2), 525–544. https://doi.org/10.1007/s11205-014-0602-1
• Johannesson, E., Simrén, M., Strid, H., Bajor, A., & Sadik, R. (2011). Physical activity improves symptoms in irritable bowel syndrome: A randomized controlled trial. The American Journal of Gastroenterology, 106(5), 915–922. https://doi.org/10.1038/ajg.2010.480
• Karacaoğlu, K., & Köktaş, G. (2016). Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127. https://doi.org/10.18394/iid.20391
• Kardaş, F., & Tanhan, F. (2018). Van depremini yaşayan üniversite öğrencilerinin travma sonrası stres, travma sonrası büyüme ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-36. http://dx.dio.org/10.23891/efdyyu.2018.60
• Kayhan R. F., Kalkavan A., & Terzi E. (2021). Fitness salonlarında spor yapan bireylerin egzersiz bağımlılığı düzeyleri ve ilişkili değişkenler. Bağımlılık Dergisi, 22(3), 248-256. https://doi.org/10.51982/bagimli.893414
• Kırım, G. (2020). Spor ve yaşam merkezlerine üye olan kadınların psikolojik iyi oluş ve psikolojik kırılganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sivas.
• Köse, M. (2020). Bireylerin spor yapma durumlarına göre kişilik tipleri ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Niğde.
• Kula, N. (2002). Deprem ve dini başa çıkma. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 234-255.
• Kwon, Y. E. (2018). A study on emotional labor, resilience and psychological wellbeing of clinical nurses. Journal of the Korea Academia-Industrial Cooperation Society, 19(2), 339-346. https://doi.org/10.5762/KAIS.2018.19.2.339
• Lonsdale, C., Hodge, K., & Raedeke, T. D. (2007). Athlete engagement: I. A qualitative investigation of relevance and dimensions. International Journal of Sport Psychology, 38(4), 451-470.
• Malkoç, A., & Yalçın, İ. (2015). Relationships among resilience, social support, coping, and psychological well-being among university students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
• Nakajima, Ş. (2012). Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 150-155. https://doi.org/10.5222/otd. supp2.2012.150
• Özdemir, N. (2019). The investigation of elite athletes’ psychological resilience. Journal of Education and Training Studies, 7(10), 47-57. https://doi.org/10.11114/jets.v7i10.4323
• Özkan, O.A. (2019). Futbol sporu yapan bireylerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Peke, K. (2020). Oryantiring katılımcılarının spora bağlılıkları ve zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Ankara.
• Pidgeon, A. M., & Keye, M. (2014). Relationship between resilience, mindfulness, and pyschological well-being in university students. International Journal of Liberal Arts and Social Science, 2(5), 27-32.
• Pluhar, E., McCracken, C., Griffith, K. L., Christino, M. A., Sugimoto, D., & Meehan, W. P., 3rd (2019). Team sport athletes may be less likely to suffer anxiety or depression than individual sport athletes. Journal of Sports Science & Medicine, 18(3), 490–496.
• Roberts, G. A., Arnold, R., Turner, J. E., Colclough, M., & Bilzon, J. (2019). A Longitudinal Examination of Military Masters' Invictus Games Stress Experiences. Frontiers in Psychology, 10, Article 1934. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01934
• Rutter M. (2006). Implications of resilience concepts for scientific understanding. Annals of the New York Academy of Sciences, 1094, 1–12. https://doi.org/10.1196/annals.1376.002
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081. https://doi.org/10.1037/0022-3514.57.6.1069
• Ryff, C. D. (2022). Positive psychology: Looking back and looking forward. Frontiers in Psychology, 13, Article 840062. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.840062
• Ryff, C. D., & Singer, B. (2003). Flourishing under fire: Resilience as a prototype of challenged thriving. In C. L. M. Keyes & J. Haidt (Eds.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived (pp. 15–36). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10594-001
• Sagone, E., & De Caroli, M. (2014). Relationships between psychological well-being and resilience in middle and late adolescents. Procedia—Social and Behavioral Sciences, 141, 881-887. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.05. 154
• Schaufeli, W., & Bakker, A. (2003). Utrecht work engagement scale: Preliminary manual. Utrecht University Occupational Health Psychology Unit.
• Schultze-Lutter, F., Schimmelmann, B. G., & Schmidt, S. J. (2016). Resilience, risk, mental health and well-being: associations and conceptual differences. European Child & Adolescent Psychiatry, 25(5), 459–466. https://doi.org/10.1007/ s00787-016-0851-4
• Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 20(2), 489-502.
• Sırgancı, E., Ilgar, E.A., & Cihan, B.B. (2019). Spora bağlılık ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(17), 171-191.
• Sisto, A., Vicinanza, F., Campanozzi, L. L., Ricci, G., Tartaglini, D., & Tambone, V. (2019). Towards a Transversal Definition of Psychological Resilience: A Literature Review. Medicina (Kaunas, Lithuania), 55(11), 745. https://doi.org/10. 3390/medicina55110745
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15(3), 194–200. https://doi.org/10. 1080/10705500802222972
• Solomon, G.B. (2015). Mental toughness among college athletes. Journal of Applied Sports Science, 5(3), 171-175. https://doi.org/10.21608/JASS.2015.84520
• Sönmez, M. B. (2022). Depremin psikolojik etkileri, psikolojik destek ve korkuyla baş etme. TOTBİD Dergisi, 21(3), 337-343. https://doi.org/10.5578/totbid.dergisi.2022.46
• Şeker, B. D., & Akman, E. (2014). Van depremi sonrası duygusal, bilişsel ve davranışsal tepkiler: Polis örneklemi incelemesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(27), 215-231. https://doi.org/10.21550/ sosbilder.269510
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 374-384.
• Thorpe, H. (2015). Natural disaster arrhythmia and action sports: The case of the Christchurch earthquake. International Review for the Sociology of Sport, 50(3), 301-325. https://doi.org/10.1177/1012690213485951
• Tusaie, K., & Dyer, J. (2004). Resilience: a historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18(1), 3–10. https://doi.org/10.1097/00004650-200401000-00002
• Usta, G., Topruş, K., Kanbay, Y., & Çınar-Özbay, S. (2024). Examination of factors associated with earthquake fear and coping strategies used. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 15(1), 746-763. https://doi.org/10.54688/ayd.1387250
• Yavuz, Ü., & İlhan, E. L. (2023). Spor yapmak ve psikolojik iyi oluş: üniversite öğrencileri profili. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 28(1), 1-7. https://doi.org/10.53434/gbesbd.1117950
• Yerlikaya, G. (2019). Bisikletçilerin sporcu bağlılıklarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.