Vicdan Algısı Ölçeği’ nin Türkçe Geçerlilik Güvenilirliği

Yıl 2019, , 148 - 153, 30.09.2019

Sena Dilek Aksoy , Kader Mert , İbrahim Çetin

https://doi.org/10.34087/cbusbed.599744

Cited By: 7

Öz

Amaç: Zihinsel
bir süreç olan vicdan, özel ve mesleki yaşamda tutum ve davranışlara etki eden,
felsefi, etik ve ahlaki yönü bulunan çok boyutlu bir kavramdır. Hemşirelerin
çalışma hayatlarında hissettikleri vicdani rahatsızlık, ilerleyen süreçte suçluluk,
hüzün, umutsuzluk ve güçsüzlük gibi olumsuz duygular yaşamalarına ve mesleki
tükenmişliklerine sebep olabilir.

Yöntem: Bu araştırma
metodolojik bir araştırma olup, 163 hemşire ile yapılmıştır.  Verilerin toplanmasında tanıtıcı bilgi formu
ve Dahlqvist ve arkadaşları tarafından geliştirilen vicdan algısı ölçeği
kullanılmıştır. Ölçeğin dil uyarlaması ve içerik geçerlilik incelemesinin
değerlendirilmesinin ardından veriler, kapsam geçerlilik için uzmanlar arası
uyum bakımından değerlendirilmiştir. Yapı geçerliliği için ise faktör analizi
yapılmıştır. Güvenilirlik çalışması, madde toplam korelasyonu, Cronbach alfa
katsayıları ve test tekrar test ile incelenmiştir.  

Bulgular: Ölçeğin kapsam geçerliliği değerlendirme puanları
bakımından uzman görüşleri arasında uyum saptanmıştır (Kendall’s W=0,114; p=0,101
> 0,05). Ölçeğin madde-toplam puan korelasyon katsayıları (r) 0,090 – 0,697
arasında olduğu ve aralarındaki ilişkinin pozitif yönde istatistiksel yönden
ileri düzeyde anlamlı olduğu (p < 0,001) bulunmuştur. Güvenirlik
analizlerinde Cronbach Alpha katsayısı 0,84 ve test tekrar test korelasyon
katsayısı r=0,97’dir.

Sonuç: İstatistiksel
değerlendirmede, 16 maddeli ölçeğin 3 maddesinin ölçekten çıkartılarak, 13
maddeli haliyle Türkiye’deki hemşirelerle ilgili yapılacak çalışmalarda
kullanılması uygun bulunmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Vicdan, Algı

Teşekkür

Çalışmamız sırasında bize destek ve katkı sağlayan meslektaşlarımıza teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Ferguson, S, Wright, D, Packer, J, New Dictionary of Theology; Leicester: Inter Varsity Press, 1988.
• Conscience, Oxford Dictionary; [2019.03.25] https://en.oxforddictionaries.com/definition/conscience.
• Lamb, C, Evans, M, Babenko-Mould, Y, Wong, C.A, Kirkwood, K.W, Conscience, conscientious objection, and nursing: A concept analysis, Nurs Ethics, 2019 Feb, 26(1), 37-49. Doi: 10.1177/0969733017700236.
• Ramsey, H, Conscience: Aquinas - with a hint of aristotle, Sophia, 2001 December; 40(2): 15-29.
• Dahlqvist, V, Eriksson, S, Glasberg, A.L, Lindahl, E, Lützén, K, Strandberg, G, Söderberg, A, Sørlie, V, Norberg, A, Development of the perceptions of conscience questionnaire, Nurs Ethics, 2007, 14(2), 181–93. Doi: 10.1177/0969733007073700.
• Ahlin, J, Ericson-Liedman, E, Norberg, A, Strandberg, G, Revalidation of the Perceptions of Conscience Questionnaire (PCQ) and the Stress of Conscience Questionnaire (SCQ), Nurs Ethics, 2012, 19(2), 220-32. Doi: 10.1177/0969733011419241.
• Torjuul, K, Nordam, A, Sorlie, V, Action ethical dilemmas in surgery: an interview study of practicing surgeons, BMC Med Ethics, 2005 Jul 4, 6(7), 1-9. Doi: 10.1186/1472-6939-6-7.
• Lützén, K, Dahlqvist, V, Eriksson, S, Norberg, A, Developing the concept of moral sensitivity in health care practice, Nurs Ethics, 2006 Mar; 13(2): 187-96. Doi: 10.1191/0969733006ne837oa.
• Cleary, M, Lees, D, The role of conscience in nursing practice, Issues Ment Health Nurs, 2019 Mar, 40(3), 281-283. Doi: 10.1080/01612840.
• Glasberg, A.L, Eriksson, S, Dahlqvist, V, Lindahl, E, Strandberg, G, Söderberg, A, Sørlie, V, Norberg, A, Development and initial validation of the stress of conscience questionnaire, Nursing Ethics, 2006, 13(6), 633-48. Doi: 10.1177/0969733006069698.
• Mazaheri, M, Ericson-Lidman, E, Joakim, O, Norberg, A, Meanings of troubled conscience and how to deal with it: expressions of Persian-speaking enrolled nurses in Sweden, Scand J Caring Sci, 2018 Mar, 32(1), 380-388. Doi: 10.1111/scs.12472.
• Plictha, S.B, Kelvin, E, Munro’s statistical methods for health care research; Sixth Edition. Wolters Kluwer Health / Lippincott Williams & Wilkins, 2013.
• Rutherford-Hemming, T, Determining content validity and reporting a content validity ındex for simulation scenarios, Nursing Education Perspectives, 2015, 36(6), 389–393. Doi: 10.5480/15-1640.
• SPSS – Kendall’s Concordance Coefficient W; [2019.06.19] https://www.spss-tutorials.com/spss-kendalls-concordance-coefficient-w/.
• Karagoz, Y, The power and effectiveness of nonparametric techniques, Electronic Journal of Social Sciences, 2010, 9(33), 18-40.
• Aksoy, S.D, Dutucu, N, Özdilek, R, Bektaş, H.A, Keçeci, A, Gebelik stresi değerlendirme ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması, Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019, 5(1), 11-15. Doi:10.30934/kusbed.467716.
• Cronbach, L.J, Coefficient alpha and the internal structure of tests, Psychometrika, 1951, 16(3), 297–334. Doi: 10.1007/BF02310555.
• Sijtsma, K, On theuse, the misuse, and the very limited usefulness of cronbach’s alpha, Psychometrika, 2009, 74(1), 107–120. Doi: 10.1007/s11336-008-9101-0.
• Kılıç, S, Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı, Journal of Mood Disorders, 2016, 6(1), 47. Doi: 10.5455/jmood.20160307122823.
• Kula Kartal, S, Mor Dirlik, E, Historical development of the concept of validity and the most preferred technique of reliability: cronbach alpha coefficient, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2016, 16(4), 1865-1879.
• Tavşancıl, E, Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi; 2.baskı. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım, 2005.
• Field, A, Discovering statistics using IBM SPSS Statistics; SAGE Publications Ltd, 2013.
• Karaman, H, Atar, B, Çobanoğlu Aktan, D, Açımlayıcı Faktör Analizinde Kullanılan Faktör Çıkartma Yöntemlerinin Karşılaştırılması, GEFAD / GUJGEF, 2017, 37(3), 1173–1193.
• Büyüköztürk, Ş, Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı; Üçüncü baskı, Ankara, Pegem A Yayıncılık, 2003.
• DeVon, H.A, Block, M.E, Moyle-Wright, P, Ernst, D.M, Hayden, S.J, Lazzara, D.J, Savoy, S.M, Kostas-Polston, E, A psychometric toolbox for testing validity and reliability, Journal of Nursing Scholarship, 2007, 39(2), 155-164. Doi: 10.1111/j.1547-5069.2007.00161.x
• Yaşlıoğlu, M.M, Factor analysis and validity in social sciences: application of exploratory and confirmatory factor analyses, Istanbul University Journal of the School of Business, 2017, 46, 74-85.
• Tabachnick, B.G, Fidell, L.S, Using multivariate statistics; 4th edition. Allyn and Bacon, 2001.