Türkiye’deki Kamu Hastanelerinde İdari Pozisyonda Görev Yapan Hekimlerin Profillerine Yönelik Bir Çalışma

Yıl 2021, , 254 - 262, 30.06.2021

Ramazan Rüçhan Kaya , Ahmet Alkan

https://doi.org/10.34087/cbusbed.799117

Cited By: 1

Öz

Giriş ve Amaç: Hekimler sağlık hizmetlerinin sunumunda uygulayıcı konumunda oldukları için onlar olmadan sağlık hizmetlerini düşünmek imkânsızdır. Türkiye’de hekim adayları (hazırlık hariç) altı yıllık bir eğitimle yetiştirilmektedir. Hem devlet hem de hekim adayı bu süreçte maddi manevi bir yükün altına girmektedir. Hekimlerin sağlık alanında ekip lideri konumunda olmaları onların sağlık kurumlarındaki idari görevlerde de istihdam edilmelerini beraberinde getirmektedir. Ancak idari görevler hekimlerin, hekimlik ve yöneticilik arasında kalmasına ve körelmesine sebep olabilecektir. Bu çalışmayla Türkiye’de idari pozisyonlarda görev yapan hekimlerin profillerinin tespit edilmesi hedeflenmektedir.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma ikincil verilerden yararlanılan nicel bir araştırmadır. Çalışmanın evreni Türkiye’deki kamu hastanelerinden oluşmaktadır. Örneklem seçilmeden, evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programına aktarılarak frekans dağılımlarına bakılmıştır.
Bulgular: Çalışma kapsamında 1638 hekim yöneticinin profilleri incelenmiştir. Bu kişilerden 577’si başhekim geriye kalanlar ise başhekim yardımcılarından oluşmaktadır. Başhekim ve başhekim yardımcılarının yaklaşık olarak beşte biri (%18.1) kadınlardan oluşmaktadır. Başhekimlerden %11.1’i kadınlardan oluşurken %88.9’u erkeklerden oluşmaktadır. Çalışmada hekim yöneticilerin büyük çoğunluğunun (%63.2) uzman hekimler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç: Hekim açığı fazla olan Türkiye’de bir de başhekim ve başhekim yardımcılığı gibi idari pozisyonlara uzman hekimlerin getirilmesinin bu açığı daha da yükselteceği düşünülmektedir. Bu çalışmayla Maddi/manevi oldukça yüksek maliyetlerle yetişen uzman hekimlerin mesleklerine yabancılaşacakları idari pozisyonlara getirilmesi yerine, en tepede denetleyicilerin yine hekim olması kaydıyla, başhekim yardımcısı gibi daha alt pozisyonlara alana yatkın meslek gruplarından (sağlık yönetimi, işletme, hemşirelik vb. mezunu) kişilerin getirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hastane Yönetimi, Hekim Yöneticiler, İdari Görev, Hekimler, Yönetim

A Study on The Proile of Physicians Who Work in Administrative Positions in the Public Hospitals in Turkey

Öz

Objective: It is impossible to think about health services without physicians because they are practitioners in the provision of medical health services. Physician candidates in Turkey (excluding preparation) are grown to a six-year education. Both the state and the candidate of physician are under a material and moral burden in this process. Today, the positions of the team leaders in the field of healthcare physicians can cause them to be included in administrative positions in health institutions. However, it may cause the physicians who are in administrative positions to remain between physician and management and become blind. In this study, the physicians who work in administrative positions in Turkey, aims to identify the profile.
Material and Methods: This study is a quantitative study using secondary data. The universe of the study consists of public hospitals in Turkey. Without choosing the sample, it was tried to reach the whole universe. The frequency distributions were analyzed by transferring the obtained data to the SPSS program.
Results: Within the scope of the study, profiles of 1638 physician managers were examined. 577 of these persons are chief physicians and the rest are deputy chief physicians. Approximately one-fifth (18.1%) of the chief physician and deputy chiefs are women. While 11.1% of the chief physicians are women, 88.9% are men. In the study, it was concluded that the majority of physician managers (63.2%) were specialist physicians.
Conclusion: : It can be considered that bringing specialist physicians to administrative positions such as chief physician and assistant chief physician in Turkey with a high physician deficit will increase this deficit. Rather than bringing specialist physicians who grow up with this material / moral cost and time loss to administrative positions where they will be alienated from their professions, people from occupational groups (health management, bachelor degree etc.) lower positions (such as deputy chief physician) provided that supervisors are physicians at the top, is recommended.

Anahtar Kelimeler

Hospital Management, Hospital Manager, Administrative Function, Physicians, Managemet

Kaynakça

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018, Erişim Tarihi: 11.07.2019, https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/36134,siy2018trpdf.pdf?0.
• 2. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, Erişim tarihi: 19. 08. 2020 http://www.tuik.gov.tr/Start.do.
• 3. OECD (2019), Doctors (indicator). doi: 10.1787/4355e1ec-en.
• 4. Turner, B.S., Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi, Çev. Ü. Tatlıcan, Bursa: Sentez yayıncılık. 2011.
• 5. Akdaş, A., Sur, H., Şişman, N., Gemlik, N.,“İdari Görevi Bulunan Hekimlerin Sağlık Yönetimine Bakış Açıları.” SD Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 2008, Sayı 5.
• 6. Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (2017). KHK/694, 15 Ağustos 2017.
• 7. Kaya, R.R., Kaya, E., “Hekimlerin Yönetim Macerası: Melez İş Kimliği Ve Hekim Yöneticiler.” SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 2019, 1(2), 82-102.
• 8. Kaya, R.R., Melez İş Kimliği: Hekim Yöneticiler Üzerine Nitel Bir Çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Isparta, 2018.
• 9. Abuhanoğlu, H., Cankul, İ. H., Ayanoğlu, Y., Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Maliyetlerinin Belirlenmesi: Tıp Fakültesinde Bir Uygulama. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2012, 4(2), 39-65.
• 10. Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Yayıncılık, 2012.
• 11. Cascon-Pereira, R., Chillas, S., Hallier, J., “Role-Meanings As A Critical Factor in Understanding Doctor Manager’s Identity Work and Different Role Identities.” Social Science & Medicine, 2016, 170, 18-25.
• 12. Hayran, O. (2016), Sağlık Hizmetlerinin Yönetimi: Hekimler Mi, Profesyonel Yöneticiler Mi?, Erişim tarihi: 09. 08. 2020.
• 13. Kippist, L. and Fitzgerald, A., “The paradoxical role of the hybrid clinician manager”, Mind the Gap: Policy and Practice in the Reform of Healthcare: Proceedings of the Biennial International Conference in Organisational Behaviour in Health Care (OBHC), 2010, 11-14 Apr. 2010. Birmingham, United.
• 14. Joffe, M., MacKenzie-Davey, K., “The Problem of Identity in Hybrid Managers: Who Are Medical Directors?” International Journal of Leadership in Public Services, 2012, 8(3), 161 – 174.
• 15. T.C. Sağlık Bakanlığı 2019 Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 19.08.2020, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/36626,tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2019pdf.pdf?0.
• 16. Soysal, A., Baysal, T., “Sağlık Kurumlarında Cam Tavan Sendromu: Kayseri Özel Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma, KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016, 13(2), 225-264.
• 17. Yıldız, S., “Türkiye’de Cam Tavan Sendromunun Varlığı Üzerine Bir Araştırma.” Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2014, 6(1), 72-90.
• 18. Mizrahi, R., Aracı, H., “Kadın Yöneticiler ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma.” Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2010, 2(1), 149-156.
• 19. Öğüt, A., “Türkiye’de Kadın Girişimciliğin ve Yöneticiliğin Önündeki Güçlükler: Cam Tavan Sendromu.” Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 2006, 1(1), 56-78.
• 20. Örücü, E., Kılıç, R., Kılıç, T., “Cam Tavan Sendromu Ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği.” Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 2007, 14(2), 117-135.
• 21. Tengilimoğlu, D., Işık, O., ve Akbolat, M., Sağlık işletmeleri yönetimi, 9. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2018.
• 22. Yılmaz, Ö., Bölgesel eşitsizlik: Türkiye örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2001, 15(1): 1-19.
• 23. Alkan, F. ve Erdem, R. Türkiye’de yurt içi sağlık personeli hareketliliğinin değerlendirilmesine yönelik bir çalışma, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2019, 22(3), 515-542.
• 24. Uysal, Ş.A., Sağlık Meslek Gruplarının Hubris Sendromu Eğilimlerine Dair Nitel Bir Çalışma, Doktora Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.