Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları ve Yeme Farkındalığı Durumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 265 - 274, 28.09.2023

Hatice Kübra Aras , İrem Delen

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1213611

Cited By: 1

Öz

Yeme farkındalığı açlık ve tokluk sinyallerini dikkate almayı sağlar, insanların daha sağlıklı bir yaşam tarzı sürmesi için yeme farkındalığı bilinci önemlidir. Bu araştırmada 18-30 yaş aralığında olan öğrencilerin beslenme alışkanlıkları ve yeme farkındalığı durumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma Mart- Nisan 2022 tarihlerinde özel bir üniversitede öğrenim gören 18-30 yaş aralığında bireyler ile yürütülmüştür. Veri toplama aşamasında, katılımcıları tanımak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu’’, ‘’Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ-30)’’ ve besin tüketim kaydını sorgulayan bir anket formu uygulanmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilerin %63,5’i kadın, %36,5’i erkek öğrencidir. Bireylerin %43,4’ü ara öğünde tatlı besinler tercih etmekte olup %52,9’u haftada birkaç kez fastfood tükettiğini belirtmektedir. Öğrencilerin %50,1’inin stres durumunda besin tüketimi artarken, %77,6’sının can sıkıntısı durumunda besin tüketimi artmaktadır. Yeme farkındalığı alt ölçek puanları incelendiğinde duygusal yeme puanı erkeklerde daha yüksek olduğu, yeme kontrolü puanının ise kadınlarda daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). YFÖ-30 toplam puan ortalaması 96,40±13,62 olarak bulunmuştur. Diyetle alınan enerji miktarı cinsiyetlere göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermektedir (p<0,05) ve günlük alım miktarı (RDA) düzeyini karşılama oranı erkeklerde daha yüksek bulunmuştur. Diyetle alınan protein miktarlarının da erkeklerde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05).
Bu araştırma güncel literatüre destek olacak niteliktedir. Duygusal yeme, depresyon, stresin ve yeme farkındalığının birbiriyle olan ilişkisi göz önünde bulundurulduğunda bireylerin multidisipliner bir yaklaşımla değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, Stres, Obezite, Yeme Farkındalığı, Nutrition, Stress, Obesity, Eating Awareness

Evaluation of Dietary Habits and Mindful Eating Status of University Students

Öz

Eating awareness allows to take into account hunger and satiety signals, eating awareness awareness is important for people to lead a healthier lifestyle. In this study, it was aimed to evaluate the nutritional habits and eating awareness of students aged 18-30. It was conducted with individuals between the ages of 18-30 studying at a private university between March-April 2022. During the data collection phase, "Personal Information Form", "Eating Awareness Scale (YFÖ-30)" prepared by the researcher, and a questionnaire questioning the food consumption record were applied in order to get to know the participants. The students participating in the study; 63.5% are female, 36.5% are male students. Of the students participating in the research, 43.4% prefer sweet foods as snacks, and 52.9% state that they consume fast food several times a week. It was determined that 50.1% of the students increased their food consumption in case of stress, while 77.6% of them increased their food consumption in case of boredom. When the eating awareness subscale scores were examined, it was found that the emotional eating score was higher in men, and the eating control score was higher in women (p<0.05). YFÖ-30 total score average; It was found to be 96.40±13.62. The amount of energy taken in the diet shows a statistically significant difference according to the genders (p<0.05) and the rate of meeting the daily intake (RDA) level was found to be higher in men. It was determined that the amount of protein taken in the diet was higher in men (p<0.05). This research will support the current literature. Considering the relationship between emotional eating, depression, stress and eating awareness, individuals should be evaluated with a multidisciplinary approach.

Anahtar Kelimeler

Nutrition, Stress, Obesity, Eating Awareness

Kaynakça

• 1 Akay G. & Demir LS. (2020) Toplum beslenmesinde sürdürülebilirlik ve çevre. Selçuk Medıcal Journal, 36(3): 282-287.
• 2. Baysal A. (2017) Beslenme, 17. Baskı. Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, s:9. 3. Pekcan, A.G., Şanlıer, N., Baş, M., Başoğlu, S. & Acar-Tek, N. Türkiye Beslenme Rehberi 2022 (TÜBER). Ankara: Kayhan Ajans, 29-45.
• 4. İnalkaç S. & Arslantaş H.(2018) Duygus yeme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(1): 70- 80
• 5. Özütürker, S. ve Özer, K.B. (2016) ‘‘Erzincan Üniversitesi Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları Ve Antropometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi’’, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2) S.63-73.
• 6. Yu J., Song P., Zhang Y. & Wei Z. (2020.) Effects of mindfulness-based intervention on the treatment of problematic eating behaviors: a systematic review. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 26(8), 666–679.
• 7. Tapper K. (2022) Mindful eating: what we know so far. Nutrition Bulletin, 47, 168–185. 8. Kuseyri G. (2020) Üniversite Öğrencilerinde Yeme Farkındalığı ve Sezgisel Yeme Davranışının Beslenme Durumu Üzerine Etkisi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı Beslenme ve Diyetetik Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. (Danışman: Prof. Dr. Gül Kızıltan.
• 9. Barışkan, H., & Karakoç Kumsar, A. (2020). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinde abdominal obezite sıklığı ve yeme farkındalık düzeyleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2020;17(2):162-9
• 10. Kartal, M., Bucak, F. K., & Balcı, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin beslenme kültürleri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(4), 332-338.
• 11. Framson C, Kristal AR, Schenk JM, Littman AJ, Zeliadt S, Benitez D. Development and validation of the mindful eating questionnaire. Journal of the American Dietetic Association 2009;109(8):1439-44.
• 12. WHO expert consultation. (2004). Appropriate body-mass index for Asian populations and its implications for policy and intervention strategies. The Lancet, 363, 157- 163.
• 13. Köse G. Üniversite öğrencilerinin yeme farkındalığının üzerine bir çalışma (Doktora Tezi). (Ankara): Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2017.
• 14. Çolak, H., & Aktaç, Ş. (2019). Ağırlık yönetimine yeni bir yaklaşım: Yeme farkındalığı. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(3), 212- 222. 197
• 15. Karlı, K., & Demirel, Y. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Beden Algısına Göre Porsiyon Tahminlerinin Değerlendirilmesi. International Anatolia Academic Online Journal Health Sciences, 5(2), 86-104
• 16. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA). T.C Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genle Müdürlüğü, (Yayın No: 1132), Ankara 2019.
• 17. Kargün, M., Togo, O. T., Biner, M., & Pala, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 61-72.
• 18. Özen Ünal G. (2019) Diyetisyen ve Diyetisyen Adaylarının Sürdürülebilir Beslenme Konusundaki Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, (Danışman: Prof. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel).
• 19. Öcalan, D., Ceylantekin, Y., Kunduracılar, Z., & Doğan, T. (2020). Üniversite öğrencilerinde beden kütle indeksi, tükenmişlik düzeyi ve iyilik hâli arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 4(3), 270-278
• 20. Mantzios, M., Egan, H., Bahia, H., Hussain, M., & Keyte, R. (2018). How does grazing relate to body mass index, self-compassion, mindfulness and mindful eating in a student population?. Health Psychology Open, 5(1), 2055102918762701
• 21. Barışkan H. Sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim görenüniversite öğrencilerinde abdominal obezitesıklığı ve yeme farkındalıklarının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). (İstanbul): Biruni Üniversitesi; 2019
• 22. Karataş.Y.H. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinin yeme farkındalığı durumlarının değerlendirilmesi / Assessment of mindful eating status of Osmaniye Korkut Ata University students of health school (Yüksek Lisans Tezi). (Ankara): Başkent Üniversitesi; 2020. 23. Saygın D.G. & Eskin S.G.(2022). Üniversite Öğrencilerinde Yeme Farkındalığı ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. Bes. Diy. Dergisi, 20-29.
• 24. Hamurcu, P., & Taş, D. (2022). Sağlık Çalışanlarında Yeme Farkındalığı Düzeyinin Belirlenmesi: Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği. Batı Karadeniz Tıp Dergisi, 6(1), 96-105 Özkan N. (2018) Yetişkin Bireylerde Sezgisel Yeme ve Yeme Farkındalığının Beslenme Durumu ile İlişkisi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. (Danışman: Doç.Dr. Saniye Bilici).