Conflict and Conflict Resolution in Children's Books with Earthquake and Disaster Themes: Main Characters and Their Approaches to Resolving Conflicts

Yıl 2023, , 197 - 220, 29.12.2023

Merve Ercan , Gülşah Gençer

https://doi.org/10.47935/ceded.1386864

Öz

The purpose of this research is to determine the conflict patterns, positions within conflicts, and conflict resolution strategies of the main characters in children's books with earthquake and mourning themes, as included in the MEB (Ministry of National Education) Post-Earthquake Psychosocial Support Action Plan developed by the Ministry of National Education Psychosocial Coordination Unit. In this regard, a qualitative research method and case study design were employed. The research materials consisted of four books: "Oyuncak Moli Sallanıyor" (Toy Molis is Swaying), "Sallanan Karınca Yuvası" (The Swinging Ant Nest), "Üzgün Benekler" (Sad Spots), and "Beneklerini Kaybeden Sarı" (Yellow Who Lost Their Spots). The data were analyzed through descriptive analysis. As a result of the research, it was concluded that in earthquake-themed books, the conflict between individuals and nature is emphasized, while in mourning-themed books, the conflict with oneself takes precedence. When examining the subunits of these conflict types in the analyzed books, it is observed that the conflict between individuals and nature is structured with subunits such as conflict with a natural disaster, conflict with the natural environment, and efforts to prevent danger/protect oneself. In mourning-themed books, the conflict with oneself, on the other hand, is structured with subunits such as helplessness for something/someone they value, conflicts of emotions, and efforts to solve a mystery/reveal the truth. Regarding the positions of the main characters in these books, it was found that they can be both active and passive, and sometimes exhibit both active and passive characteristics.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, conflict, children’s book

Deprem ve Yas Temalı Çocuk Kitaplarındaki Başkarakterlerin Karşılaştıkları Çatışmalar ve Çatışmaları Çözmede İzledikleri Yollar

Öz

Bu araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Psikososyal Koordinasyon Birimi tarafından oluşturulan MEB Deprem Sonrası Psikososyal Destek Eylem Planı’nda yer verilen eğitsel içeriklerden deprem ve yas temalı çocuk kitaplarındaki başkarakterlerin; karşılaştıkları çatışma biçimlerini, çatışmalardaki konumlarını ve çatışmaları nasıl çözdüklerini belirlemektir. Bu doğrultuda nitel araştırma yöntemi ve durum çalışması deseni kullanılarak araştırma yapılandırılmıştır. Araştırmanın materyallerini Oyuncak Moli Sallanıyor, Sallanan Karınca Yuvası, Üzgün Benekler ve Beneklerini Kaybeden Sarı adlı dört kitap oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda deprem temalı kitaplarda kişinin doğayla çatışmasının ön planda olduğu, yas temalı kitaplarda ise kişinin kendisiyle çatışmasının ön planda olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen kitaplardaki söz konusu çatışma türlerinin alt birimlerine bakıldığında kişinin doğa ile çatışmasının; doğa felaketiyle çatışma, doğal çevre ile çatışma, tehlikeyi engelleme/tehlikeden korunma çabası alt birimleriyle yapılandırıldığı görülmektedir. Yas temalı kitaplarda ön planda olan kişinin kendisiyle çatışmasının ise değer verdiği bir şey/biri için yaşadığı çaresizlik, duyguların çatışması ve bir gizemi çözme/gerçeği ortaya çıkarma çabası alt birimleriyle yapılandırıldığı görülmektedir. Söz konusu kitaplardaki başkarakterlerin çatışmalardaki konumuna bakıldığında ise etkin, edilgin hem etkin hem de edilgin olabildikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, çatışma, çocuk kitabı.

Kaynakça

• Ak Başoğul, D. (2021). Çocuk kitaplarında çatışma söylemi: Alacağınız Olsun. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 128-145. https://doi.org/10.29000/rumelide.990104
• Apaydın, Z. (2022). Gülten Dayıoğlu'nun çocuk kitaplarında yer alan çatışmalar ve çatışma çözme süreçleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Arasıl Sarı, B. (2021). Beneklerini kaybeden sarı. AFS Medya Grubu.
• Arasıl Sarı, B. (2021). Oyuncak moli sallanıyor. AFS Medya Grubu.
• Arasıl Sarı, B. (2021). Üzgün benekler. AFS Medya Grubu.
• Arıkan, Y., ve İnce Samur, A. Ö. (2020). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel öğeleri bakımından incelenmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 3(2), 181-202. https://doi.org/10.47935/ceded.802709
• Aslan, C. (2019). Çocuk edebiyatı ve duyarlılık eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Barnyak, N. C. & Myers, J. M. (2023). Picturebooks about disasters: ıncorporating ınteractive read-alouds to support young children’s social-emotional learning. Early Childhood Education Journal, 1-10. https://doi.org/10.1007/s10643-023-01523-6
• Boberg, I. (2019). Loss in Picture Books about the Tōhoku Earthquake. [Unpublished Master's Thesis], University of Oslo.
• Büyükışık, E. ve Yazıcı Okuyan, H. (2020). Nur İçözü’nün çocuk kitaplarındaki kişilerarası çatışmalar ve çatışma çözme süreçleri. Turkish Studies, 15(8), 3853-3872.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. M. Bütün ve S.B Demir). Siyasal Kitabevi.
• Çevik, A. ve Müldür, M. (2021). Çocuk edebiyatında genel çatışma türleri, çatışma çözme yöntemleri ve kuşak çatışması: uçurtmam bulut şimdi ve gökyüzünde balonlar örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10 (3), 1027-1048.
• Delican, B. (2022). MEB Kültür Yayınları çocuk kitapları dizisi üzerine bir inceleme; hikâye edici kitapların türleri, temaları, kök değerleri ve çatışma türleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13 (4), 113-130. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1136958
• İnce Samur, A. Ö. ve Arıkan, Y. (2018). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarındaki çatışmaların mizah ögesi bakımından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27 (1), 165-182.
• Karagöz, S. (2014). Çocuk Romanlarındaki Başkişilerin Yaşadıkları Çatışmaları Çözme Yöntemlerinin İncelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Karagül (2020). Çocuk edebiyatı ve temel nitelikleri. S. Karagül, E. Şen (Ed), Çocuk edebiyatı okuma kültürünün temelleri içinde (s. 1-24). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karatay, H. (2018). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek. (Ed), Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı 5. Baskı içinde (s, 79-127.) Grafiker Yayınları.
• Kıymaz, M. S., Ahat, O. Turan, M., Arslan, S. & Yenitürk, N. (2023). Türkçe ders kitaplarında deprem hazırlığı üzerine bir inceleme. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 6(1), 16-36. https://doi.org/10.47935/ceded.1275179
• Melanlıoğlu, D. (2020). Çocuk edebiyatındaki mülteci kahramanların yaşadıkları çatışmalar üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9 (2), 665-691.
• Merriam, S.B. & Tisdell, E.J. (2016). Review of qualitative research: a quide to design and implementation. Educational Psychology.
• MEB. (2023). Psikososyal destek eylem planı ve psikososyal destek programları yayımlandı. (https://orgm.meb.gov.tr/www/psikososyal-destek-eylem-plani-ve-psikososyal-destek-programlari-yayimlandi/icerik/2260) (Erişim Tarihi: 04.05.2023)
• Ölçer Özünel, E. (2021). Sallanan karınca yuvası. AFS Medya Grubu.
• Özcan, Ş., ve Altıparmak Yılmaz, M. (2020). Dezavantajlı gruplar için çocuk edebiyatı. E.N. Tiryaki, B. Uysal (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (s. 159-182). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Öztürk, H. (2022). Sorun odaklı çocuk edebiyatı ve ölüm teması. TYB Akademi Dil Edebiyat & Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 105-140.
• Öztürk, H., Turan, L. & Kırcı, A. (2021). Sorun odaklı çocuk edebiyatı. Ş. Demirel, S. Seven. (Ed.), Çağdaş Çocuk Edebiyatı içinde (s, 103-124). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. TUDEM Yayıncılık.
• Şen, E. (2021). Children’s literature as a pedagogical tool: A narrative inquiry. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 8(3). 2028-2048.
• Şener, C. (2018). Ödüllü Çocuk Kitaplarındaki Başkahramanların Yaşadıkları Çatışma Çözme Yöntemlerinin İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Yakar, Y. M. & Yılmaz, O. (2015). Beyazbulut Dergisi’nde yer alan kurgusal metinlerdeki karakterlerin çatışmaları çözme biçimleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 57-66.
• Yalçın, A. & Aktaş, G. (2017). Çocuk edebiyatı. Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, O. & Yakar, Y. M. (2018). Türk çocuk edebiyatında sorun odaklı yaklaşım. Çocuk ve Medeniyet, 3(6), 29-42.