“Dünya Çocukların Olsa” ve “Işın Çağı Çocukları” Adlı Yapıtların Bilimkurgu ve Çocuk Edebiyatı Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 20, 10.06.2021

Fatma Düzenli Gür

https://doi.org/10.47935/ceded.897239

Cited By: 1

Öz

Edebiyat, insan ve yaşam gerçeklerine, durumlarına ilişkin çok çeşitli deneyimler sunar. Bilimkurgu, edebiyatın bilimle yoğrulan türü olarak bu deneyimleri farklı boyutlara taşır. Çocuk edebiyatı, çocukların düş, ilgi ve gereksinimlerine uygun bir dil evreni kurgular. Bilimkurgu ise çocukların sınırsız düş gücüne ayak uydurmakta zorlanmayan bir türdür. Yapısal özelliklerinden güç alan bilimkurgu, geçmiş ve geleceği aynı yapıtta buluştururken günceli yorumlar. Gülten Dayıoğlu da çağının sorunlarına kayıtsız kalamayan bir yazardır. Yapıtlarında, yaşama ilişkin duyarlık gerektiren konuları çocuğa göre ve çocuk kahramanların bakış açısından anlatmaktadır. Bu çalışmada, Gülten Dayıoğlu’nun “Dünya Çocukların Olsa” ve “Işın Çağı Çocukları” adlı romanları, çocuk edebiyatının temel ölçütleri ve bilimkurgu türünün genel özellikleri açısından incelenmiştir. İncelenen kitaplar, bilimkurgu türünü yansıttıkları için seçilmiştir. Nitel bir araştırma olan bu çalışma betimseldir. Bu çalışmada, belgesel tarama (doküman metodu/incelemesi) yoluyla elde edilen bilgiler yorumlanmıştır. Her iki kitap da tüm insanlığı etkileyen büyük olayların sonrasını kapsayan geleceğe yönelik öngörü ve varsayımları, bilimkurgu türünün özelliklerini yansıtacak biçimde konu etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilimkurgu, çocuk edebiyatı, Gülten Dayıoğlu, Işın Çağı Çocukları, Dünya Çocukların Olsa

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1999). A glossary of literary terms. 7th ed. Boston: Heinle & Heinle.
• Ağın, B. (2020). Posthümanizm kavram, kuram, bilim-kurgu. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Akın, M. (2009). Türk çocuk edebiyatında bilim kurgu. İstanbul: Bizim Kitaplar.
• Akkoç, B. (1996). Bilimkurgu. Bilim ve Teknik, Haziran 1996, 29 (343), 36.
• Aldiss, B. W. (1973). Billion year spree: the true history of science fiction. New York: Doubleday & Company.
• Antczak, J. (1985). Science fiction: the mythos of a new romance. New York: Neal-Schuman Publishers.
• Aslan, C. (2019). Çocuk edebiyatı ve duyarlık eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Ateş, K. (1998). Gülten Dayıoğlu’nun çocuk romanları. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Atwood, M. (2017). Başka dünyalar bilimkurgu ve hayal gücü. (S. Siral, Çev.) İstanbul: Kolektif Kitap.
• Aydemir, A. (2011). Gülten Dayıoğlu’nun romanlarının çocuk ve gençlik edebiyatı ve fantastik bilim kurgu türü bakımından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Balta, E. E. (2014). Çocuk edebiyatı dairesinde Gülten Dayıoğlu’nun fantastik-bilim kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (31), 59-67.
• Baudou, J. (2005). Bilim-kurgu. (İ. Bülbüloğlu, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Bayar, Z. (2001). Bilimkurgu ve gerçeklik. İstanbul: Broy Yayınevi.
• Bould, M. (2019). Bilimkurgu. (S. Okan ve E. Genç, Çev.) İstanbul: Kolektif Kitap.
• Bozkaplan, D. İ. (2010). 1990-2008 arası çocuk edebiyatımızda fantastik ve bilim-kurgu romanlar üzerinde bir inceleme. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. 4th ed. Boston: Pearson.
• Çeker, A. (2020). Öykü roman ve senaryo için bilim kurgu tekniği. İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
• Çılgın, A. S. (2005). Çağını anlatan bir çocuk edebiyatçısı: Gülten Dayıoğlu. U-Ü Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (8), 35-46.
• Dağ, Ü. (2019). Geleceği geçmişle kurgulamak bilim kurgu romanları ve çağcıllaştırılmış mitler. Konya: Palet Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını. İzmir: Tudem.
• Duru, O. (1973). “Science-fiction” sözcüğüne Türkçe bir karşılık arama denemesi. Türk Dili Dergisi Özel Bölüm Bilim-Kurgu, 256, 332-340.
• Duru, O. (1979). Bilim-kurgu ve çocuk yazını. Türk Dili, Nisan 1979, 39 (331), 294-295.
• Duru, O. (1999). Bilimkurgu gezegeni. Milliyet Sanat, Mart 1999, 451, 7-8.
• Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gernsback, H. (1926). A new sort of magazine. Amazing Stories, April 1926, 1 (1), 3. https://archive.org/details/AmazingStoriesVolume01Number01. Erişim tarihi: 20.01.2021
• Güney, K. M. (2007). Başka dünyalar mümkün bilimkurgu siberpunk ve siyaset. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güney, K. M. (2015). Çağının aynası olarak bilimkurgu: insanın doğa ve teknolojiye bakışı nasıl dönüştü?. S. Şahin, B. Öztürk ve D. Ardalı Büyükarman (Yay. Haz.), Edebiyatın İzinde Fantastik ve Bilimkurgu içinde (s. 36-43). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Halman, T. (1998). Çocuklara cennet. Ana Dili Dergisi Gülten Dayıoğlu Özel Sayısı, 5, 20-23.
• İsmihan, E. (2005). Bilim kurguda temel kavramlar ve kahramanlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (2), 153-162.
• Kafka, J. (1975). Why science fiction?. The English Journal, May 1975, 64 (5), 46-53.
• Karagöz, M. (2015). “Işın Çağı Çocukları”nın bilim kurgunun temel kavramları ve çocuk/gençlik yazını bağlamında incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3 (4), 41-48.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kumar, K. (2005). Ütopyacılık. (A. Somel, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
• Lukens, R. J., Smith, J. J. ve Coffel C. M. (2018). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. (C. Pamay, Çev.) İstanbul: Erdem Yayınları.
• Meillassoux, Q. (2020). Bilimkurgu ve bilimdışı kurmaca. (O. Şişman, Çev.) Eskişehir: Yort Kitap.
• Oskay, Ü. (2018). Çağdaş fantazya popüler kültür açısından bilimkurgu ve korku sineması. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Öner, G. (1977). Bilimkurgu’nun tarihçesi (1). X-Bilinmeyen Bilimkurgu Dergisi, Mart 1977, 10, 21. http://www.x-bilinmeyen.com/10/id4.htm. Erişim tarihi: 17.01.2021
• Öner, G. (2015). Türkiye’de bilimkurgu. S. Şahin, B. Öztürk ve D. Ardalı Büyükarman (Yay. Haz.), Edebiyatın İzinde Fantastik ve Bilimkurgu içinde (s. 56-62). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Ronay, I. J. C. (1996). The seven beauties of science fiction. Science Fiction Studies, 23 (3), 385-388. http://www.jstor.org/stable/4240545. Erişim tarihi: 17.01.2021
• Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem.
• Suvin, D. (1979). Metamorphoses of science fiction: on the poetics and history of a literary genre. New Haren and London: Yale University Press.
• Tok, G. (1996). Geçmişin masalından geleceğin gerçeğine… çağdaşımız bilimkurgu. Bilim ve Teknik, Haziran 1996, 29 (343), 34-43.
• Uğur, V. (2015). 1980 sonrası Türkiye’de bilimkurgu romanları. S. Şahin, B. Öztürk ve D. Ardalı Büyükarman (Yay. Haz.), Edebiyatın İzinde Fantastik ve Bilimkurgu içinde (s. 63-70). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Uğur, V. (2019). Türk bilimkurgu edebiyatı ve arketipler. Ankara: Günce Yayınları.
• Yelkenli, M. (2000). Öteki dünyalı. İstanbul: Çiviyazıları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.