A Research On The Famıly In Chıldren's Lıterature: Famıly Types, Internal Communıcatıon And Attıtude

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 122 - 145, 29.12.2023

Sinem Kuzu Karadağ

https://doi.org/10.47935/ceded.1345620

Öz

The family, which is the smallest institution in the society, has a special importance in the socialization of the individual. Although each family has different communication styles, attitudes and structures, the existence of qualified children's books is an undeniable fact in introducing the child to different family structures. The aim of this research is to examine and discuss how the concept of family is reflected in children's literature. For this purpose, 10 children's books by different authors were selected and examined in the context of the concept of family. Selected children's books in the research; The concept of family has been examined in terms of family types, family relations and parental attitudes. The selected works were subjected to content analysis using the document analysis method. It has been determined that the examined children's books contain many of the family types in accordance with the change in the social structure. The authors conveyed the family types, attitudes and family relations in the society to the children's book readers through sample books.

Anahtar Kelimeler

family, children's literature, children's books, socialization

Çocuk Edebiyatı Eserlerinde Aile Üzerine Bir Araştırma: Aile Tipleri, Aile İçi İletişim ve Tutumlar

Öz

Toplumdaki en küçük kurum olan aile, bireyin toplumsallaşmasında ayrı bir öneme sahiptir. Her ailenin birbirinden farklı iletişim şekli, tutumları ve yapısı olsa da çocuğun farklı aile yapılarıyla tanıştırılmasında nitelikli çocuk kitaplarının varlığı da yadsınamaz bir gerçektir. Bu araştırmada amaç, aile kavramının çocuk edebiyatı eserlerine ne şekilde yansıdığını inceleyip ele almaktır. Bu amaç gereğince farklı yazarlara ait 10 çocuk kitabı seçilerek aile kavramı bağlamında incelenmiştir. Araştırmada seçilen çocuk kitapları; aile kavramıyla ilgili olarak aile tipleri, aile içi ilişkiler ve ebeveyn tutumları açısından incelenmiştir. Seçilen eserler, doküman incelemesi yöntemi kullanılıp içerik analizine tabi tutulmuştur. İncelenen çocuk kitaplarının, toplumsal yapıdaki değişime uygun olarak aile tiplerinin birçoğunu barındırdığı tespit edilmiştir. Yazarlar, çocuk kitabı okurlarına toplumda yer alan aile tiplerini, tutumlarını ve aile içi ilişkileri örnek kitaplar üzerinden aktarmışlardır.

Anahtar Kelimeler

aile, çocuk edebiyatı, çocuk kitapları, toplumsallaşma

Kaynakça

• Acar, A. (1990). Türk aile yapısı ve Kızılcahamam aile yapısı üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Adalı, B. (2019). Kaledibi sokağı. İstanbul: Fom Kitap.
• Ak, S. (2021). Domates saçlı kız. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
• Akal, A. (2020). Kızım, ben çocukken…. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Alver, K. (2005). Çocuk edebiyatı. Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı. 104-105, 403-405.
• Arıcı, A. F. (2016). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Ankara: Pegem Akademi.
• Boyne, J. (2022). Çizgili pijamalı çocuk. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Boyunağa, A. Y. (2005). Yankılı kayalar. İstanbul: Genç Timaş Yayınları.
• Brown, C. (2005). Sol ayağım. İstanbul: Nokta Kitap.
• Demir, H. (2004). İyiler ve kötüler. Ankara: Meneviş Yayınları.
• Dikeçligil, B. (1995). Türk toplumunun aile tipleri. Yüzyıl Biterken Cumhuriyet Dönemi Türk Ansiklopedisi, C:11, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne-baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Güzelyurt, T. & Özkan, Ö. (2018). Ailede yaşanan değişimler: çocuk kitaplarına yönelik bir inceleme. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-19. https://dergipark.org.tr/en/pub/ceded/issue/39023/457282 adresinden alınmıştır.
• Horstman H. K. , Schrodt P. Warner B. Koerner A. Maliski R. Hays A. & Colaner C. W. (2018). Aile iletişim kalıplarının kavramsal ve ampirik sınırlarını genişletmek: genişletilmiş uyumluluk yönelim ölçeğinin geliştirilmesi ve doğrulanması, İletişim Monografları, 85:2, 157-180, DOI: 10.1080/03637751.2018.1428354
• İşler, D. (2022). Annemin gölgesi. İstanbul: Genç Timaş Yayınları.
• İzgü, M. (2017). Zıkkımın kökü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Jacques, P. (2009). Balıkçının kızı. Çev. Üzeyir Gündüz. Ankara: Küçük Ev Yayınları.
• Kaya, A. İ. & Erkmen, Z. (2017). Aytül Akal’ın eserlerinde aile içi çatışma üzerine bir inceleme. Kesit Akademi Dergisi, 3(10), 621-633.
• Kaymak Özmen, S. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. c. 37. s. 2: 27-39.
• Koşkunlu, Y. (2008). Muzaffer İzgü'nün "Anneannemin Akıl Almaz Maceraları" serisindeki "aile" kavramının çocuk gelişimi açısından değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi: İzmir.
• Namazcı, M. (2020). Türk çocuk edebiyatı eserlerinde üç kuşakta değişen aile. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi: İstanbul.
• Oğuzkan, A. F. (2000). Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle çocuk edebiyatı (6.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Qin Zhang (2007). Çin ebeveyn-çocuk ilişkilerinde aile iletişim modelleri ve çatışma tarzları. Communication Quarterly, 55,1, 113-128, DOI: 10.1080/01463370600998681
• Sever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Stegmaier, N. K. (1974). Teaching ınterpersonal communication through children’s literature. elementary english, 51(7), 927–931. http://www.jstor.org/stable/41388420
• Şahin, S. & Aral, N. (2012). Aile içi iletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3) , 55-66. DOI: 10.1501/Asbd_0000000029
• Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayını.
• Tezel Şahin, F. & Cevher Kalburan, F. N. (2007). Türk toplumunda aile çocuk ilişkilerine genel bir bakış. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi 38. ICANAS, (pp.775-790). Ankara.
• Uluğtekin, S. (1991). Hükümlü çocuk ve yeniden toplumsallaşma. Ankara: Bizim Büro.
• Yapıcı, Ş. (2010). Türk toplumunda aile ve eğitim ilişkisi. Journal of Turkish Studies, 5(4), 1544-1570.
• Yavuzer, H. (1997). Anne baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz Dursun, Y. (2022). Çocuk edebiyatı eserlerinde aile kurumu (Sevim Ak ve Üzeyir Gündüz örneği). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi: İstanbul.
• Yusufoğlu, Ö. & Kızmaz, Z. (2016). Parçalanmış ailelerde yoksulluk ve sosyal dışlanma: Elazığ örneği. Social Sciences, 11(1), 27-40. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsasocial/issue/20122/213752 adresinden alınmıştır.
• Zivtci, F. (2007). Çocuk kitaplarında kahramanın yeri ve önemi. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler, (04-06 Ekim 2006). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.