Terracotta Oil-Lamps in Konya Koyunoğlu Museum

Yıl 2019, , 333 - 344, 30.06.2019

Nizam Abay , Cüneyt Öz

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201913

Öz

This study evaluated terracotta oil-lamps that
are in the inventory of Konya Koyunoğlu Museum. Eight oil-lamps in museum
collection were scrutinized by be­ing separated five categories. While two of those oil-lamps
belong to Hellenistic Period, other six oil-lamps are dated to Rome Period. The
earliest dated oil-lamp is dated to the midst of III^rd century BC;
the latest dated one is dated to the second half of I^st century AD
and the first half of the II^nd century AD. The figurative and
plantal ornament can be seen on four of the oil-lamps analyzed in the study.
Many of related ornaments were processed on discus. Fruity creeper motif is
observed as a plantal ornament. The motifs of a running baby bear and strug­gle
of the lion and mule are the figurative ornaments. Be­sides, there is a rosette
ornament on the discus of an oil-lamp. Since almost all of those oil-lamps were
granted to the museum by the museum founder by purchasing, we are not informed
on the locations of the oil-lamps. Prob­able atelier estimations have been
carried out by analogy method. We think under these circumstances that espe­cially
the oil-lamps that are in Tea-pot form might be produced in Anatolia. Much as
it is a small group, various types of oil-lamps in Konya Koyunoğlu Museum prove us the museum has a substantial
oil-lamp collection. The related oil-lamps are beneficial in terms of being
understood the oil-lamp variety of the region.

Anahtar Kelimeler

Hellenistic Period, Rome Period, Terracotta Oil-lamps, Konya Koyunoğlu Museum

Konya Koyunoğlu Müzesi’nde Bulunan Pişmiş Toprak Kandiller

Öz

Çalışmada Konya Koyunoğlu Müzesi envanterinde
bulunan pişmiş toprak kandiller değerlendirilmiştir. Müze koleksiyonunda yer
alan sekiz adet kandil beş tipe ayrıla­rak incelenmiştir. Bu kandillerden iki
tanesi Hellenistik Dönem’e ait iken, diğer altı kandil Roma Dönemi’ne tarih­lenmektedir.
Kandillerden en erken tarihli olanı MÖ III. yüz­yılın ortalarına, en geç
tarihli olanı ise MS I. yüzyılın ikin­ci yarısı ile II. yüzyılın ilk yarısına
tarihlenmiştir. Ma­kalede incelenen kandillerin dört tanesi üzerinde figüratif
ve bitkisel bezeme bulunmaktadır. Bu bezemelerin çoğu diskus üzerine
yapılmıştır. Bitkisel bezeme olarak meyveli sarmaşık motifi görülür. Aslan ve
katırın mücadelesi ile ko­şarken betimlenmiş ayı yavrusu motifi figüratif
bezeme­ler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunlar dışında bir kandi­lin
diskusunda ise rozet bezemesi vardır. Tamamına yakını müzenin kurucusu
tarafından satın alınarak müzeye ba­ğış­landığı için kandillerin bulunduğu
yerler hakkında bilgi sahibi değiliz. Olası atölye tespitleri analoji
yöntemiyle aşıl­maya çalışılmıştır. Bunun sonucunda özellikle Demlik Form (tea-pot)
tipine ait kandillerin Anadolu üretimli ola­bi­le­ceğini düşünüyoruz. Konya
Koyunoğlu Müzesi pişmiş toprak kandillerinin incelendiği bu makalede, küçük bir
grup da olsa, kandillerin farklı tiplerden oluşması müzenin kandil
koleksiyonunun oldukça zengin olduğunun bir göstergesidir. Değerlendirilen bu
kandiller bölgenin kandil çeşitliliğinin anlaşılması açısından yararlı
olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hellenistik Dönem, Roma Dönemi, Pişmiş Toprak Kandiller, Konya Koyunoğlu Müzesi

Kaynakça

• Bailey 1963 D. M. Bailey, Greek and Roman Pottery Lamps. London 1963.
• Bailey 1972 D. M. Bailey, Greek and Roman Pottery Lamps. London 1972.
• Bailey 1975 D. M. Bailey, A Catalogue of the Lamps in the British Museum I. Greek, Hellenistic and Early Roman Pottery Lamps. London 1975.
• Bailey 1980 D. M. Bailey, A Catalogue of the Lamps in the British Museum II. Roman Lamps Made in Italya. London 1980.
• Bailey 1988 D. M. Bailey, A Catalogue of the Lamps in the British Museum III. Roman Provincial Lamps. London 1988.
• Böttger 2002 B. Böttger, Die Kaiserzeitlichen Lampen Vom Kerameikos, Kerameikos. Band XVI, München 2002.
• Broneer 1977 O. Broneer, Terracotta Lamps, Isthmia. Vol. III, Princeton 1977.
• Broneer 1930 O. Broneer, Terracotta Lamps, Corinth. Vol. IV/2, Athens 1930.
• Goldman – Jones 1950 H. Goldman – F. F. Jones, “The Lamps”. Ed. H. Goldman, Excavations at Gözlü Kule, Tarsus-The Hellenistikc and Roman Periods Princeton (1950), 84-134.
• Hayes 1980 J. W. Hayes, Ancient Lamps in the Royal Ontario Museum I: Greek and Roman Clay Lamps. Toronto 1980.
• Heimerl 2001 A. Heimerl, Die römischen Lampen aus Pergamon: Vom Beginn der Kaiserzeit bis zum Ende des 4. Jhs n. Chr. Pergamenische Forschungen. Band 13, Berlin 2001.
• Hellmann 1987 M. C. Hellmann, Lampes Antiques II. Fonds generel: Lampes Pre-Romaines et Romaines, Bibliotheque Nationale. Paris 1987.
• Iványi 1935 D. Iványi, Die pannonischen Lampen. Eine Typologisch-Chronologische Übersicht. Dissertationes Pannonicae, II.2. Budapest 1935.
• Kassab-Tezgör – Sezer 1975 D. Kassab-Tezgör – T. Sezer, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Pişmiş Toprak Kandiller Kataloğu. İstanbul 1995.
• Leibundgut 1977 A.Leibundgut, Die Römischen Lampen in der Schweiz: Eine Kültür und Handelsgechichtliche Studie. Bern 1977.
• Loeschcke 1919 S. Loeschcke, Lampen aus Vindonissa. Ein Beitrag zur Geschichte von Vindonissa und des antiken Beleuchtungswesens. Zürich 1919.
• Meriç 2002 R. Meriç, Spathellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos, Forschungen in Ephesos, IX/3. Wien 2002.
• Oziol 1977 T. Oziol, Les Lampes du Musee de Chypre, Salamine de Chypre I. Paris 1977.
• Öz 2014 C. Öz, Silifke Müzesi’nde Bulunan Pişmiş Toprak Kandiller. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2014.
• Öz 2018 C. Öz, “Silifke Müzesi’nde Bulunan Pişmiş Toprak Kandiller”. Eds. T. Kahya, A. Özdizbay, N. Öner Tünen, M. Wilson, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04-07 Kasım 2015, Sempozyum Bildirileri, Antalya (2018) 553-584.
• Öz 2019 C. Öz, “Silifke Müzesi’nde Bulunan Pişmiş Toprak Kandiller Üzerinde Yer Alan Figüratif & Bitkisel Bezeme, Sembol ve Damgalar”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Diyarbakır.
• Perlzweig 1961 J. Perlzweig, The Athenian Agora VII. Lamps of The Roman Period First to Seventh Century After Christ. Princeton 1961.
• Saraçoğlu 1997 A. Saraçoğlu, “Erzurum Müzesi’nden Bir Grup Kandil”. Türk Arkeoloji Dergisi XXXI (1997) 307-330.
• Szentleleky 1969 T. Szentleleky, Ancient Lamps, Monumenta Antiquitatis Huncarica I. Budapest 1969.
• Şimşek – Duman 2013 C. Şimşek – B. Duman, “Lykos Laodikeiası’ndan Bir Grup Yerel Üretim Kandil”. Olba XXI (2013)151-180.
• Vessberg 1953 O. Vessberg, “Hellenistic and Roman Lamps in Cyprus”. Opuscula Atheniansia 1 (1953) 115-129.
• Walters 1914 H. B. Walters, Catalogue of the Greek and Roman Lamps in the British Museum. London 1914.