The First Evaluation on The Ekinözü Sarcophagus

Yıl 2019, , 575 - 587, 30.06.2019

Fevziye Eker

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201926

Öz

“Ekinözü Sarcophagus” is a sarcophagus that
attracted my attention while visiting the Yukarı İçmeler re­gion during a visit
to Kahramanmaraş-Ekinözü district in May 2012. It has been started to work in
order to ex­amine it more closely by looking at with the eye of an arch­aeolo­gist
and to gain this sarcophagus to the scien­tific world since it is thought to
have a different struc­ture. The sar­cophagus was uncovered during a construc­tion
excavation conducted by the municipality of Ekinözü in 1995. No re­ports might
have been kept at the time of its excavation as there were no written records
about the sarcophagus in the municipality. However, according to the testimony
of tho­se who observed this excavation; a bowl, which was in the form of the
bay leaf made of the same material as the sar­cophagus, was uncovered in the same
area, but that sto­ne was broken and was not recorded. It was not tak­en into
consideration because it was not certain whether it was related to the sarcopha­gus.
In the area, a large number of burnt clay water pipes we­re uncovered as well.

In
this study, since any archaeological research was not carried out in the area
where the sarcophagus found, it was not possible to say anything about whether
the sar­cophagus was uncovered in the necropolis area or if it was moved here,
or how the burial customs were made and how the sarcophagus stood in the
necropolis. There­fore, it has been scrutinized whether it is a local produc­tion
by just evaluating iconographically, and it is men­tioned the ways in which
they are used in the following periods. With this article, the sarcophagus
which is not in the records of Kahramanmaraş Museum will be gained to the
scientific world. Perhaps in this way, it will be pos­sible to transfer the
work to the museum or to be rec­orded by taking its inventory, as well as to
carry out ar­chaeological research in the area where it was found.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş, Ekinözü, Sarcophagus, Wine, • Garland, Evaluation

Ekinözü Lahdi Üzerine İlk Değerlendirme

Öz

“Ekinözü
Lahdi” 2012 yılının Mayıs ayında Kahra­man­maraş-Ekinözü İlçesi’ne
tarafımdan yapılan bir ziya­ret sırasında Yukarı İçmeler Mevkii’ni gezerken
dikkati çeken bir lahittir. Arkeolog gözüyle daha yakından incele­mek ve farklı
bir yapıya sahip olduğu düşünüldüğünden bu lahdi bilim dünyasına kazandırmak
amacı ile çalışmaya başlanmıştır. Lahit 1995 yılında Ekinözü Belediyesi tara­fından
gerçekleştirilen bir inşaat kazısı sırasında ortaya çı­ka­rılmıştır. Çıktığı
anda herhangi bir rapor tutulmamış ol­malıdır ki belediyede de lahit ile ilgili
olarak yazılı kayıtlara rastlanmamıştır. Kazıyı gözlemleyenlerin ifadesine
göre; lahdin ortaya çıkarıldığı alanda lahit ile aynı malzemeden yapılmış defne
yaprağı şeklinde bir de tas ortaya çıkarılmış ancak bu tas kırılmış ve herhangi
bir kayıt altına da alın­mamış olduğundan ve bu tasın lahit ile ilişkili olup
olma­dığı kesinlik kazanmadığından değerlendirmeye alınma­mıştır. Alanda yine
çok sayıda pişmiş topraktan su künk­leri ortaya çıkarılmıştır.

Çalışmada lahdin
bulunduğu alanda herhangi bir arkeolo­jik çalışma yapılmadığından nekropolis
alanında mı orta­ya çıktığı veya buraya taşınmış mı olduğu, ya da ölü göm­me
adetleri ve lahdin nekropoliste ne şekilde durduğu ko­nu­sunda bir şeyler
söylemek pek mümkün olmamıştır. Bun­dan dolayı sadece ikonografik ve kronolojik
değerlen­dirilmesi yapılarak yerel üretim olup olmadığı konusu irdelenmiş ve
sonraki dönemlerde kullanım şekillerine de­ği­nilmiştir. Bu makale ile
Kahramanmaraş Müzesi kayıtla­rında olmayan lahdin bilim dünyasına
kazandırılması sağ­lanmış olacaktır. Belki bu sayede eserin müzeye taşınması veya envanterlenerek
kayıt altına alınması, ayrıca bulun­duğu alanda arkeolojik araştırmalar
yapılması da sağlana­caktır.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş, Ekinözü, Lahit, Girland, Değerlendirme

Kaynakça

• Akçay 2007 T. Akçay, “Lahitlerin Tarihsel Gelişimi”. ARKEOİDEA Eski Çağ Bilimleri Dergisi 2/5 (2007) 22-26.
• Akçay 2016 T. Akçay, Olba Mezarları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üni¬versitesi. Mersin 2016.
• Akçay 2017 T. Akçay, Yunan ve Roma’da Ölü Kültü. Eds. E. Erten – M. Özyıldırım. An¬kara 2017.
• Asgari 1981 N. Asgari, “Uşak Seçikler ve Çevresinden Roma Çağı Lahitleri ve Mer¬mer Ocakları”. Türk Arkeoloji Dergisi XXV/2 (1981) 11–47.
• Aydın 2017 A. Ay¬dın, “Adana Arkeoloji Müzesi’ndeki 6610 Numaralı Misis (Mopsuestia) Lahdi”. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 42 (2017) 27-43.
• Bakır 2000 G. Bakır, Y. Ersoy, B. Hürmüzlü-Aytaçlar – N. İ. Hasdağlı, “1998 Yılı Kla¬zo¬menai Çalışmaları”. 21. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara (2000) 47-56.
• Başaran 1998 C. Başaran, Arkeolojiye Giriş. Erzurum 1998.
• Başgelen 2013 N. Başgelen, İskender Lahdi. İstanbul 2013.
• Başol 2004 A. Başol, Kayseri Arkeoloji Müzesindeki Lahitler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2004.
• Bayçın 2001 N. Bayçın, “Tarihin görkemli yapıtları arasında Arkeoloji Müzesi”. Skylife (2001) 26-35.
• Çelik 2010 A. Çelik, Adana Müzesi Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. Yayımlan¬mamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Adana 2010.
• Çelik 2017 A. Çelik, Beycik ‘Fırıncık Mevkii’ Antik Yerleşimi: Topografyası, Şehirciliği, Mi¬ma¬risi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2017.
• Çelik 2018 A. Çelik, S. Atalay – F. Büyükyörük, “Hisarçandır’dan Ele Geçen Marcus Au¬relius Kamoas ve Ailesine Ait Bir Lahit Mezar”. Phaselis IV (2013) 180-198.
• Eker 2013 F. Eker, “Kahramanmaraş’ın Tarihi Coğrafyasına Bir Bakış”. KSÜ Sosyal Bi¬limler Dergisi 10/2 (2013) 25-38.
• Ergeç 1987 R. Ergeç, Anavarza Lahitleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 1987.
• Ergeç 2001 R. Ergeç, “Anazarbus Antik Kenti ve Nekropolü”. Eds. E. Jean, A. M. Dinçol – S. Durugönül, La Cilicie: Espaces Et Pouvoirs Locaux (IIe mil¬lénaire av. J.-C. – IVe Siècle ap. J.-C.). İstanbul: Institut Français d'Études Anatoliennes-Georges Dumézil (2001) 389-410.
• Gökhan – Kaya 2008 İ. Gökhan – S. Kaya, İlk Çağdan Dulkadirlilere Kadar Maraş. Kahraman¬maraş 2008.
• Işık 1977 F. Işık, “ZurDatierung desVerschollenen Girlandensapkophags aus Alaşe¬hir”. Archaeologischer Anzeiger (1977) 380-383.
• Işık 2015 F. Işık, “Arkeolojik Bulgular Işığında Milyas”. Anadolu/Anatolia 41 (2015) 187-237.
• İbiş 2015 R. İbiş, “Çağlamaz “A” Tümülüsü’nde Bulunan Girlandlı Lahit Üzerine İlk Değerlendirmeler”. 5. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu. Ço¬rum (2015) 239-252.
• Koch – Wight 1988 G. Koch – K. Wight, Roman Funerary Sculpture Catalogue of the Collec¬tions: The J. Paul Getty Museum. California 1988.
• Koch 2001 G. Koch, Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. Çev. Z. Zühre İlkgelen, Ar¬keoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2001.
• Koch 2010 G. Koch, Türkiye’deki Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. Çev. B. Var¬kı¬vanç. Antalya 2010.
• McCann 1978 A. M. McCann, The Roman Sarcophagi in the Metropolitan Museum of Art. New York 1978.
• Michon 1921 E. Michon, “Sarcophage d'Anavarza”. Syria 2 (1921) 295-304.
• Mustafa – Lovoya 2016 B. Mustafa – M. Chávet Lovoya, “New Discovery in Syrian Coast: Three Garland Sarcophagus”. Zephyrus 78 (2016) 211-220.
• Pasinli 1989 A. Pasinli, İstanbul Archaeological Museum. İs¬tan¬bul 1989.
• Sağlan 2012 S. Sağlan, “A garland sarcophagus from Karaman”. Anodos: Studies of the An¬cient World 12 (2012) 243-250.
• Saltuk 1997 S. Saltuk, Arkeoloji Sözlüğü. İstanbul 1997.
• Strocka 1996 V. M. Strocka, “Datierungskritierien kleinasiatischer Girlandensarko¬phage”. Archäologischer Anzeiger (1996) 455-473.
• Turak 2005 Ö. Turak, Pamphilia Bölgesindeki Attika Tipi Lahitler. Yayımlanmamış Yük¬sek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul 2005.
• Turak 2011 Ö. Turak, Roma Dönemi Pamphylia Lahitleri ve Atölye Sorunu. Yayım¬lan¬¬mamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul 2011.
• Ürkmez 2014 Ö. Ürkmez, “Eski Çağ’da Maraş ya da Marqašti Germanicia”. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 11/2 (2014) 67-95.
• Yılmaz 2002 F. Yılmaz, “Klazomenai Pişmiş Toprak Lahitlerinin Üretim ve Bezeme Tek¬¬ni¬kleri”. II. Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu. Eskişehir (2002) 76-82.