A TYPOLOGICAL SUGGESTION CONCERNING HELLENISTIC AND ROMAN LYCIAN SARCOPHAGI

Yıl 2014, , 75 - 87, 01.06.2014

Elif Özer

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201406455

Öz

The typological studies of Lycian tombs began in the eighteenth century. Although these pioneer typologies were not satisfactory, studies continued in subsequent years. Akurgal divided them into three groups and put all the Lycian sarcophagi in the second group in his typology. But he does not distinguish the differences between these sarcophagi. In addition, the second group is also termed: ‘The Monuments of Tombs in the Tradition of Native Anatolia’‘. This terminology contradicts the characteristics of these sarcophagi, as Lycian sarcophagi reflect not only native Anatolian traditions; but also influences from Greek, Persian and Roman art. In the 1970’s, Borchhardt created a new typology that was more detailed. Subsequently Atila, İdil and İskan-Yılmaz attempted new typologies. This study is a continuation from these typologies. In this typology study, before all else the attempt was made to understand the sarcophagi in Lycia during the problematic Hellenis­tic and Roman periods. From my previous studies elsewhere in Lycia, these sarcophagi can be divided into 5 distinct types.

Anahtar Kelimeler

Lycia • Sarcophagus • Typology • Rome • Hellenistic

HELLENİSTİK VE ROMA DÖNEMİ LYKIA LAHİTLERİ ÜZERİNE TİPOLOJİK BİR ÖNERME

Öz

Lykia mezarları tipolojisi 18. yüzyıldan itibaren çalışılan bir alan olmakla birlikte, erken dönem araştırmaları çok yeterli değildir. Akurgal tarafından yapılan araştırmada üç grupta incelenen Lykia mezarları içinde lahitler ikinci gruba alınmış ancak aralarındaki farklılıklar değerlendirilmemiştir. Akurgal, ikinci gruba yerleştirdiği mezarların tamamını “Yerli Anadolu Geleneğini Sürdüren Mezar Anıtları” olarak tanımlamış ancak, Lykia lahitlerinin sadece yerli Anadolu geleneğini değil, Hellen, Pers ve Roma etkilerini de taşıdığı göz ardı edilmiştir. 1970’lerden itibaren Borchhardt, Atila, İdil ve Yılmaz tarafından Lykia lahitleri üzerine tipoloji çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada ise tüm bu çalışmaların hem devamı hem de -şimdilikson noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Lykia Bölgesi’nin Hellenistik ve Roma Dönemleri lahitleri ele alınmış ve hangi tipin ne zaman başlayıp hangi döneme kadar devam ettiği araştırılmıştır. Şimdiye kadarli öncül çalışmalarımdan Lykia’nın farklı yerlerinde bu tarz lahitler 5 farklı gruba ayrılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Likya • Lahit • Tipoloji • Roma • Hellenistik

Kaynakça

• Aktan – Aktan 2000 H. Aktan – O. Aktan, Olympos ve Khimaira, Doğu Likya'nın Dünü ve Bugünü. Ankara 2000.
• Akurgal 1961 E. Akurgal, Die Kunst Anatoliens von Homer bis Alexander. Berlin 1961.
• Atilla 1981 İ. A. Atilla, “Likya Lahitleri”. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 8/9 (1981) 21-28.
• Bean 1997 G. Bean, Eskiçağda Lykia Bölgesi. Çev.: H. Kökten. İstanbul 1997.
• Benndorf – Niemann 1975 O. Benndorf – G. Niemann, Das Heroon von Gjölbashi. Wien 1889.
• Borchhardt – Neumann 1997 J. Borchhardt – G. Neumann, “Die Grabstifung des xudara in der westlichen von Limyra”. ÖJh 66 (1997) 63–74.
• Borchhardt 1975 J. Borchhardt, “Myra Ein Lykische Metropole in Antiker und Byzantiner Zeit“. IstForsch 30 (1975) 254-286.
• Bulut – Gülşen S. Bulut – F. Gülşen, “Patara-Bodrum Gömütü”. Adalya II (1998) 189-203.
• Demargne – Metzger 1967 P. Demargne – H. Metzger, “Xanthos in Lykien”. RE IX A/2 (1967) 1375–1408.
• Hanel 1985 A. Hanel, “Ein Marmor-Girlanden-Sarkophag aus Limyra”. ÖJh 56 (1985) 177–210.
• Hanel 1999 A. Hanel, “Bir Gymnasion Başkanının Girlandlı Lahdi”. Ed. J. Borchhardt, Limyra Zemuri Taşları. Çev.: G. Yümer. İstanbul (1999) 109.
• İdil 1993 V. İdil, Likya Lahitleri. Ankara 1993.
• Kjeldsen – Zahle 1975 K. Kjeldsen – J. Zahle, “Lykische Graber - Ein vorlaufiger Bericht”. AA (1975) 312-350.
• Kleiner 1957 G. Kleiner, “Hellenistische Sarkophage in Kleinasien”. IsttMitt 7 (1957) 1-10.
• Koch – Sichterman 1982 G. Koch – H. Sichterman, “Römische Sarkophage”. HdArch (1982) 476-492.
• Kupke 1989 B. Kupke, “Siedlung und Nekropolen”. Antike Welt 20 (1989) 32–58.
• Levie 1982 C. D. Levie, Les Piliersfunéraires de Lycie. Louvain 1982.
• Metzger 1969 H. Metzger, “Reliefs inédits de Xanthos”. RA (1969) 225–232.
• Peschlow 1974 U. Peschlow, “Fragmente eines Heiligen sarkophages in Myra”. IstMitt 23/24 (1973/1974) 225–231.
• Rodenwaldt 1933 G. Rodenwaldt, “Sarcophagi from Xanthos”. JHS 53 (1933) 181–213.
• Şanlı 1996 A. Şanlı, “Die Hangsiedlung von Büyük Avşar”. LykischeStudien 2 (Hv. F. Kolb) (1996) 153–185.
• Uğurlu 1999 E. Uğurlu, Kyaneai Bezeme ve Yazıtlı Lahitleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara 1999.
• Uğurlu 2003 E. Uğurlu, “Sarcophagi in the Necropoleis of Andriake, Near Myra (Lycia)”. JRA 16 (2003) 355–366.
• Walker – Coleman 1993 S. Walker – M. L. Coleman “Roman Sarcophagi from Lycia in the British Museum Collections”. Tituli Asia Minoris 7. 1 (1993) 169-175.
• Wiegartz 1965 H. Wiegartz, Kleinasiatischen Säulen sarkophage, Untersuchungen zum Sarkophagtypus und zu den figürlichen Darstellungen. Berlin 1965.
• Yılmaz 1994 H. Yılmaz, “Überlegungen zur Typologie der Lykischen Sarkophage”. Likya I (1994) 42-48.
• Zahle 1979 J. Zahle, “Lykische Felsgrabermit Reliefs aus dem 4.jh.v. Chr. - Neue und Alte Funde”. JdI 94 (1979) 245–346.