Two Case Studies in the Illicit Trade in Antiquities

Yıl 2018, , 737 - 754, 29.06.2018

Banu Özüşen Levent Kösekahyaoğlu

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201835

Öz

With its rich hertitage over a long history, Anatolia has an important place in world cultural heritage. However, a significant part of these historical treasure have been the victim of unprofessional excavation or have been looted and smuggled abroad due to a late awareness of historical and cultural heritage. The situation is the same all around the world. Archaeological sites considered the common heritage of the world are damaged ir-reparably. The stolen antiquities are sold with high prices in international illegal markets; and their exhibition is considered a matter of prestige by collectors, museums or countries. Under these conditions international contracts or bilateral agreements have not been sufficient to ensure the return the smuggled antiquities. As long as countries keep exhibiting the stolen antiquities, the business in smuggled antiquities will not cease. In this study, antiquities smuggling in the world and in Anatolia has been investigated in terms of the economic dimension of illegal trafficking; and the policies concerning the return of the Weary Heracles statue and the attempts concerning Bergama Artefacts that are still being exhibited abroad are compared.

Anahtar Kelimeler

Illicit Trade, Antiquities, Trafficking, Smuggling, Historical Artefact, Bergama Artefacts

Yasa Dışı Eski Eser Ticareti, İki Vaka Çalışması

Öz

Anadolu’nun, uzun tarihi geçmişi ile dünya kül-türel mirasında önemli bir yeri bulunmaktadır. Ancak tarih ve kültür mirası bilincine geç varılması sebebi ile tarih hazinesinden önemli bir bölüm ya bilinçsiz kazının kurbanı olmuş ya da yağmalanarak yurt dışına kaçırılmıştır. Dünyada da durum farklı değildir. Tüm dünyanın ortak mirası olarak kabul edilen arkeolojik siteler giderek artan yağmalanma sebebiyle onarılama-yacak seviyede hasara uğramakta, tarih bütünlüğü kaybolmaktadır. Bu sitelerden ele geçirilen tarihi eserler uluslararası yasa dışı pazarlarda yüksek bedellerle alıcı bulmakta daha da önemlisi, estetik değerinin dışında hiçbir an-lam ifade etmeyen bu eserlere sahip olan koleksi-yonerler, müzeler veya ülkeler bunu saygınlık un-suru olarak sergilemektedirler. Bu şartlar altında da uluslararası sözleşmeler veya ikili anlaşmalar kaynak ülkelerin kaçırılmış eserlerini iade etmede yeterli gelmemektedir. Ülkeler müzelerinde, kendi topraklarından çıkmayan eserleri sergiledikçe, uluslararası pazarın kara tarafına hizmet eden eski eser kaçakçılarının iş alanları hiçbir zaman sonlanmayacak, terör, uyuşturucu gibi yasa dışı faaliyetlerin finans kaynağı olmaya devam edecektir. Çalışmada, eski eser kaçakçılığının dünyada ve Anadolu’da durumu, ticaretin maddi boyutu incelenmiş, ülkeye dönüşü sağlanan Yor-gun Herakles Heykeli’nde izlenen politikalar ile halen yurt dışında sergilenen Bergama Eserleri için yapılan girişimler karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yasa Dışı Ticaret, Eski Eser Ticareti, Kaçakçılık, Tarihi Eser, Bergama Eserleri

Kaynakça

• Akça et al. 2006 D. Akça, A. Gruen, Z. Alkis, N. Demir, B. Breuckmann, I. Erduyan – E. Nadir, “3D Modelling of the Weary Herakles Statue with A Coded Structured Light System”. ISPRS Commission V Symposium 'Image Engineering and Vision Metrology' XXXVI/5 (2006) 14-19.
• Akkuş 2009 Z. Akkuş. “Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığının Önlenmesinde Ortaya Çıkan So-runlar”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara 2009.
• Akurgal 1988 E. Akurgal, Anadolu Uygarlıkları. İstanbul 1988.
• Alderman 2012 K. L. Alderman, “Honor amongst Thieves: Organized Crime and the Illicit Antiquities Trade”. Indiana Law Review 45/3 (2012) 601-627.
• Arık 1953 R. O. Arık, Türk Müzeciliğine Bir Bakış. İstanbul 1953.
• Asgari 1993 N. Asgari, “Eski Eser ve Eski Eser Kaçakçılığı Konusunda Sağlıklı Bilinçlenme”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 36/1-2 (1993) 287-289.
• Baran 2003 A. Baran, “Tarihi Eser Kaçakçılığı ve Sahte Eser Üretimi”. Arkeoloji ve Arkeo-loglar Derneği Dergisi 17 (2003) 8-15.
• Berkok 1990 N. Berkok, “Eski Eser Kaçakçılığı”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fa-kültesi Dergisi 34/1-2 (1990) 325-339.
• Birsel 2015 C. Birsel, “Berlin’in Pergamon Müzesi Bir Eski Eserin Modern Öyküsü”. Aktüel Arkeoloji Dergisi 48 (2015) 66-83.
• Borodkin 1995 L. J. Borodkin, “The Economics of Antiquities Looting and a Proposed Legal Alternative”. Columbia Law Review 95/2 (1995) 377-417.
• Brodie et. al. 2000 N. Brodie, J. Doole – P. Watson, Stealing History: The Illicit Trade in Cultural Material. Cambridge 2000.
• Çal 1997 H. Çal, “Osmanlı Devletinde Âsâr-ı Atîka Nizamnameleri”. Vakıflar Dergisi XXVI (1997) 391-400.
• Çevik 2015 N. Çevik, “19. Yüzyıl Likya Mermerleri Anadolu Kültür Varlıklarının Karanlık Çağı”. Aktüel Arkeoloji Dergisi 47 (2015) 66-81.
• Chechi et al. 2011 A. Chechi, R. Contel – M. A. Renold, “Case Weary Herakles – Turkey and Museum of Fine Arts Boston”. Art-Law Centre University of Geneva. Geneva (2011) 1-5.
• Collin 1993 R. M. Collin, “The Law and Stolen Art, Artifacts, and Antiquities”. Howard Law Journal 36/1 (1993) 17-42.
• Ekici et al. 2012 M. Ekici, U. Genç – A. O. Avşar, “Antalya Müzesi’nde Restorasyonu Yapılan Yorgun Herakles Heykeli”. 21. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu (2012) 107-116.
• Esin 1985 U. Esin, “Arkeolojide Kullanılan Arkeometrik Araştırmalara Genel Bir Bakış”. 1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı (1985) 1-6.
• Falkoff 2008 S. Falkoff, “Mutually-Beneficial Repatriation Agreements: Returning Cultural Patrimony, Perpetuating The Illicit Antiquities Market”. Journal of Law and Policy 16/1 (2008) 265-304.
• Fisman – Wei 2009 R. Fisman – S. J. Wei, “The Smuggling of Art, and the Art of Smuggling: Uncovering the Illicit Trade in Cultural Property and Antiques”. American Economic Journal: Applied Economics 1/3 (2009) 82-96.
• Griffin 2011 D. Griffin, Museum of Fine Arts, Boston, and Turkish Republic Reach Agreement for Transfer of Top Half of Weary Herakles to Turkey, For Immediate Release, Museum of Fine Arts. Boston 2011.
• Haken 2011 J. Haken, Transnational Crime in the Developing World Global Financial Integrity. Washington 2011.
• Hıtzel 2015 F. Hitzel, “Osmanlı Arkeolojisinin Başlangıcı Osman Hamdi Bey”. Aktüel Arkeoloji Dergisi 47 (2015) 36-45.
• İnan 1981 J. İnan, “Perge Kazısı 1980 Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı III (1981) 43-48.
• Karaduman 2007 H. Karaduman, Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı. Ankara 2007.
• Kökdemir 2015 G. Kökdemir, “Magnesia ad Maeandrum”. Aktüel Arkeoloji Dergisi 47 (2015) 98-109.
• Komisyon 2003 Komisyon, Yitik Mirasın Dönüş Öyküsü. Ankara 2003.
• Kuruloğlu 2010 F. Kuruloğlu, “Osmanlı Devleti’nde Müzecilik”. Tarih Okulu Dergisi VI (2010) 45-61.
• Levine 2011 A. L. Levine, “The Need for Uniform Legal Protection against Cultural Property Theft: A Final Cry for the 1995 UNIDROIT Convention”. Brooklyn Journal and International Law 36/2 (2011) 751-780.
• McCord 1995 J. A. McCord, “The Strategic Targeting of Diligence: A New Perspective on Stemming the Illicit Trade in Art”. Indiana Law Journal 70/3 (1995) 984-1008.
• Mumcu 1969 A. Mumcu, “Eski Eserler Hukuku ve Türkiye”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26/3 (1969) 45-78.
• Prott – O’Keefe 1983 L. V. Prott – P. J. O’Keefe, National Legal Control of Illicit Traffic in Cultural Property. Paris 1983.
• Rosa – Acar 1995 M. Rosa – Ö. Acar, “Turkey’s War on the Illicit Antiquities Trade”. Archaeology 54/2 (1995) 45-56.
• Schott 2006 P. A. Schott, Reference Guide to Anti-Money Laundering and Combating the Financing of Terrorism. Washington 2006.
• Shon 2002 I. Shon, “A Primer on Money Laundering: The Dark Side of Capital Account Libaralization”. International Trade and Finance Association 15th International Conference (Paper 50). Berkeley 2002.
• Sönmez 2012 A. Sönmez, “Osmanlı Devleti’nde Başarısız Bir Eski Eser Kaçakçılığı Teşebbüsü: Edgar James Banks ve Bismaya Kazısı”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 27 (2012) 39-50.
• Temelkuran 1973 T. Temelkuran, “1884 Eski Eserler Nizamnamesi ve Türkiye’den Dış Ülkelere Götürülen Eski Eserler I-IV”. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi 62-65 (1973) 34-41
• Ünal 2015 A. Ünal, “Batının Arkeoloji Yağması”. Aktüel Arkeoloji Dergisi 47 (2015) 16-17.
• Wilson 1954 J. A. Wilson, “Islamic Culture and Archaeology”. Middle East Journal 8/1 (1954) 1-9.
• Yegül 2008 F. K. Yegül, “Halil Edhem Bey ve Birinci Dönem Sardes Kazısı İlişkileri”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 26/1 (2008) 191-198.
• Yılmaz 2015 Y. Yılmaz, “British Museum’da Karia”. Aktüel Arkeoloji Dergisi 47 (2015) 18-35.
• Zoroğlu 2008 C. Zoroğlu, “December, the Provenance Problem and the Weary Herakles: A Turkish Point of View”. Ed. S. Manacorda, ISPAC International Scientific and Professional Advisory Council of the United Nations Crime Prevention and Criminal Justice Programme, Organise Crime in Art and Antiqities. Milano (2008) 169-176.