A New Votive Inscription to Zeus Chalazios from the Antalya Museum

Yıl 2020, , 489 - 495, 30.06.2020

Nuray Gökalp Özdil

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.202099

Öz

In this article, a new votive inscription from the Antalya Museum is presented. The inscription is of votive character and the provenance of the dedication is unknown. It is understood from the inscription that the priest Dēmētrios erected the stele to Zeus Chalazios at his own expence. The adjective Khalazios derives from the verb hail in Ancient Greek. Therefore, this epithet appears to be directly related to weather events such as heavy rain and hail. There are symbols associated with Zeus on both sides of the stele. The bunch of grapes was engraved on the right and a thunderbolt was engraved on the left side of the stele. The thunderbolt denotes weather phenomena and the grape-bunch denotes agriculture and fertility. Therefore, precipitation is directly related to the yield of the soil. This epithet, previously attested in Mysia and Cilicia regions, has hitherto been unattested in Antalya Region. In the article, the epigraphic data regarding economy and agriculture of the region is referred based on the content of the epithet. As the provenance of the inscription is unknown, the findspot of it has been discussed by the author according to the spreading area of the names.

Anahtar Kelimeler

Antalya Museum, Votive Inscriptions, Zeus, Chalazios, Cult, Greek Personal Names

Antalya Müzesi’nden Zeus Khalazios için Yeni Bir Adak Yazıtı

Öz

Makalede Antalya Müzesi’nde yer alan yeni bir yazıt tanıtılmaktadır. Buluntu yeri belli olmayan stel, bir adak taşı niteliğindedir. Yazıtından anlaşıldığı üzere, Dēmētrios adında bir rahip Zeus Khalazios için masraflarını kendi parasından karşılamak suretiyle bir adak diktirmiştir. Khalazios sıfatı Hellence’de dolu yağmak fiilinden türetilmiştir. Dolayısıyla bu epitheton şiddetli yağmur ve dolu gibi doğa olaylarıyla bağlantılı görünmektedir. Stelin iki yan yüzünde Zeus’la bağlantılı unsurlar yer almaktadır. Sağ yüzünde üzüm salkımı, sol yan yüzünde ise şimşek demeti işlenmiştir. Şimşek demeti hava olaylarıyla ilgilidir, üzüm salkımı ise bereketi simgelemektedir. Dolayısıyla yağışların, toprağın verimiyle doğrudan ilgisi bulunmaktadır. Daha önce Mysia ve Kilikia bölgelerinde belgelenen bu epitheton Antalya Bölgesi’nde ilk defa görülmektedir. Günümüzde tarımsal üretime yön veren Antalya Bölgesi, antikçağda da oldukça verimli bir bölgeydi. Makalede khalazios sıfatının içeriğinden hareket ederek bölge tarımına ve aynı zamanda ekonomisine ilişkin epigrafik verilere değinilmektedir. Yazıt MS. II.-III. yüzyıllara tarihlendirilmektedir ve buluntu yeri aynı zamanda yazıtta zikredilen isimlere göre anlaşılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Antalya Müzesi, Adak Yazıtları, Zeus, Khalazios, Kült, Hellence İsimler

Kaynakça

• Adak 2018 M. Adak, “Die Melas-Brücke bei Kotenna und die Familie des Stanamoas”. Adalya 21 (2018) 211-228.
• Akdoğu-Arca 2002 E. N. Akdoğu-Arca, “Lykia’lı Bir Euergetes Opramoas”. Eds. S. Şahin – M. Adak, Likya İncelemeleri I. İstanbul (2002) 79-90.
• Akdoğu-Arca 2016 E. N. Akdoğu Arca, “Lykia’ya Özgü Bir Kavram Olarak Sitometroumenoi Andres’i Plinius’un 116/117. Mektupları Işığında Yeniden Değerlendirme”. Adalya 19 (2016) 115-132.
• Akdoğu-Arca et al 2011 E. N. Akdoğu-Arca – N. Gökalp – N. Tüner-Önen, “Pamphylia Bölgesi’nin Mısır ve Kıbrıs ile Olan İlişkileri”. Olba 19 (2011) 287-312.
• Akyürek-Şahin 2001 N. E. Akyürek Şahin, “Büyük Çiftçi Tanrısı Zeus Bronton. Arkeolojik ve Epigrafik Belgelerle Phrygia’da Bir Zeus Kültü”. Olba 4 (2001) 163-182.
• Özlem-Aytaçlar 2010 P. Özlem-Aytaçlar, “Some Unpublished Inscriptions in the Isparta Museum”. Adalya 13 (2010) 223-242.
• Bean – Mitford 1970 G. Bean – T. B. E. Mitford, Journeys in Rough Cilicia 1964-1968. Wien 1970.
• Bean 1960 G. Bean, “Notes and Inscriptions from Pisidia II”. AS 10 (1960) 43-82.
• Bean 1971 G. Bean, Journeys in Northern Lycia 1965-1967. Wien 1971.
• Brandt 1992 H. Brandt, Gesellschaft und Wirtschaft Pamphyliens und Pisidiens im Altertum, AMS 7. Bonn 1992.
• Cook A. B. Cook, Zeus: A Study in Ancient Religion (Vol. I-III). Cambridge 1914, London 1925, 1940.
• Hasluck 1904 F. W. Hasluck, “Unpublished Inscriptions from the Cyzicus Neighbourhood”. JHS 24 (1904) 20-40.
• Heberdey – Kalinka 1897 R. Heberdey – E. Kalinka, Bericht über zwei Reisen im südwestlichen Kleinasien. Wien 1897.
• Hellenkemper – Hild 2004 H. Hellenkemper – F. Hild, Tabula Imperii Byzantini 8: Lykien und Pamphylien, Wien 2004.
• Horsley 2007 G. H. R. Horsley, The Greek and Latin Inscriptions in the Burdur Archaeological Museum. Ankara 2007.
• IGR R. Cagnat et al., Inscriptiones Graecae ad Res Romanas pertinentes I-IV. Paris 1906-1927.
• IPerge I S. Şahin, Die Inschriften von Perge I. Bonn 1999.
• Karayaka 2007 N. Karayaka, Hellenistik ve Roma Döneminde Pisidia Tanrıları. İstanbul 2007.
• Kolb – Zimmermann 1990 F. Kolb – M. Zimmermann, “Neue Inschriften aus Kyaneai und Umgebung”. EA 16 (1990) 115-138.
• LGPN VB Eds. J. S. Balzat, R. W. V. Catling – É. Chiricat, A Lexicon of Greek Personal Names: Coastal Asia Minor, vol. VB. Oxford 2013.
• LGPN VC Eds. J. S. Balzat, R. W. V. Catling – É. Chiricat – T. Corsten, A Lexicon of Greek Personal Names: Inland Asia Minor, vol. VC. Oxford 2018.
• Malay 1983 H. Malay, “Batı Anadolu’nun Antik Çağdaki Ekonomik Durumu”. Sanat Tarihi Dergisi 2 (1983) 50-61.
• Mitchell 1974 S. Mitchell, “The Plancii in Asia Minor”. JRS 64 (1974) 27-39.
• Nieto 2010 F. J. F. Nieto, “A Visigothic Charm from Asturias and the Classical Tradition of Phylacteries against Hail”. Eds. R. L. Gordon – F. M. Simon, Magical Practice in the Latin West: Papers from the International Conference held at the University of Zaragoza 30 Sept.- 1 Oct. 2005. Leiden (2010) 551-599.
• Nollé 1983 J. Nollé, “Zum Landbau von Side”. EA 1 (1983) 119-129.
• Petersen – Luschan 1889 E. Petersen – F. von Luschan, Reisen in Lykien, Milyas und Kibyratis (Reisen im sudwestlichen Kleinasien II). Vienna 1889.
• Ras 1995 M. Ras, “Oinoanda in Lycia, The Elite and Economy in the Roman Empire”. Lykia 2 (1995) 22-38.
• Sayar 1999 M. H. Sayar, “Kilikya’da Tanrılar ve Kültler”. Olba 2 (1999) 131-154.
• Schwabl 1972 H. Schwabl, s.v. ‘Zeus’. RE X/A (1972) 253-376.
• SEG Supplementum Epigraphicum Graecum. Leiden 1923 vd. (vols. 1-25); Alphen 1979-1980 (vols. 26-27); Amsterdam 1982 vd. (vols. 28 vd.)
• Şahin 2001 N. Şahin, Zeus’un Anadolu Kültleri. İstanbul 2001.
• Talloen 2015 P. Talloen, Cult in Pisidia. Religious Practice in Southwestern AsiaMinor from Alexander the Great to the Rise of Christianity. Turnhout 2015.
• TAM II E. Kalinka, Tituli Asiae Minoris, II: Tituli Lyciae linguis Graeca et Latina conscripti. Wien 1920 (fasc. I); 1930 (fasc. II); 1944 (fasc. III).
• Weinreich 1927 O. Weinreich, s.v. ‘Sozon’. RE III/A1 (1927) 1248-1255.
• Wörrle 1988 M. Wörrle, Stadt und Fest im kaiserzeitlichen Kleinasien. München 1988.