Archaeometric Studies Conducted at the Rhodiapolis Theatre

Yıl 2014, Cilt: 2, 291 - 306, 01.06.2014

Banu Özdilek

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201406464

Öz

Rhodiapolis was a medium sized polis in the Eastern Lycian region, by the Mediterranean coast of Anatolia. Over the course of this 4 year excavation the theater which had been largely buried was exposed and became one of the few Lycian theaters that to date has been completely excavated. In consequence, new infor­ma­tion was obtained concerning the theater architec­ture of the Lycia region and of the architecture of Anatolian Greco-Roman theaters. In this study, archeometric prac­tices providing crucial technical support to archeology were employed in the investiga­tion of the theatre. The archeometric study of the theatre enabled the accurate measurement of the theatre, its location within the thematic topographic map of the city and its surroundings with a scale of 1/5000, the drawing of the stone plan and photogram­metric drawings of the analemma and the walls of the stage building of the theatre, determining the period, shape and the changes made to the theatre. In addition, the preservation statics, the architectural features, visual monitoring and the acoustic assessment in the Rhodia­polis Theater are discussed. Among the ques­tions concerning theatres the question as to, “For how many people was this theatre constructed”, the notional capacity of the theatre arises. Within the scope of this study because no formulated practical accurate method concerning theatre audience capacity has been recorded in the sources, nor in the texts concerning theatres to date, a formula was developed to measure the capacity of the seating.

Anahtar Kelimeler

Rhodiapolis • Hellenistic Theatre • Roman Theatre• Lycia • Archeometry

Rhodiapolis Tiyatrosunda Yapılan Arkeometrik Çalışmalar

Öz

Rhodiapolis; Anadolu’nun Akdeniz kıyısında, Doğu Lykia Bölgesi’nde, orta ölçekli bir polis’tir. Rhodiapolis Tiyatrosu’nda 4 yıl boyunca süren kazılar sonucunda, tamamen toprak altında olan bir tiyatro gün yüzüne çıkartılmıştır. Rhodiapolis Tiyatrosu, Lykia Bölgesi tiyatroları içerisinde tamamen kazılmış az sayıdaki tiyatro arasındaki yerini almıştır. Böylece gerek Lykia bölgesi tiyatro mimarisine gerekse Anado­lu Greko-Romen tiyatro mimarisine yeni bilgiler sun­muştur. Bu çalışmada tiyatronun ortaya çıkarılma­sında arkeolojiye en büyük teknik desteği veren arkeometri uygulama­larından yararlanmıştır. Yapı­lan arkeo­met­rik çalış­ma­lar, tiyatronun ölçme işlem­leri, kentin ve çevresinin 1/5000 ölçekli tematiktopogra­fik haritası­nın alımı, tiyatronun taş planının ve analemma ve sahne binası duvarlarının fotogramet­rik çizimleri­nin yapılması, tiyatronun dönem ve şekil değişikle­ri­nin saptanması şeklinde olmuştur. Ayrıca Rhodiapolis Tiyat­rosu’nda korunmuşluk, statik, mimari özellikleri, görsel izleme ve akustik değerlen­dirme­leri ele alınmış­tır. Tiyatrolar hakkın­da sorulan soruların başında, “Bu Tiyatro kaç kişiliktir” sorusu yani kapasite kavramı gel­mektedir. Tiyatrolar hakkında bugüne kadar yazılmış kaynak­larda, kapasite hesabı hakkında pratik ve doğru bir formüle edilmiş bir yöntem bulunmaması nede­niyle, bu çalışma kapsa­mında tiyatroların kapasite hesaplamaları için bir formül geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rhodiapolis • Hellenistik Dönem Tiyatrosu • Roma Dönemi Tiyatrosu • Lykia • Arkeometri

Kaynakça

• Akyol – Özdemir 2012 A. A. Akyol – K. Özdemir, “Türkiye’de Arkeometrinin Ulu Çınarları Prof. Dr. Melek Özer ve Prof. Dr. Şahinde Demirci’ye Armağan”. Eds. A. A. Akyol – K. Özdemir, İstanbul (2012).
• Bingöl 2005 O. Bingöl, Magnesia ad Meandrum on the Meander: Theatron, Magnesia Ad Maendrum Monografileri I. İstanbul 2005.
• Çevik et al. 2007 N. Çevik, S. Bulut – İ. Kızgut, “Excavations at Rhodiapolis in 2006: The First Campaign”. ANMED 5 (2007) 59-67.
• Çevik et al. 2008a N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Excavations at Rhodiapolis in 2007”. ANMED 6 (2008) 54-60.
• Çevik et al. 2008b N. Çevik, S. Bulut – İ. Kızgut, “Rhodiapolis Kazılarında İlk Yıl: 2006”. KST 29-2 (2008) 1-18.
• Çevik – Bulut 2008 N. Çevik – S. Bulut, “The rediscovery of GAGAE/GAXE in the southeast corner of Lycia. New finds from the total surface surveys”. Adalya XI (2008) 1-41.
• Çevik et al. 2009a N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis 2007 Yılı Kazıları”. KST 30-4 (2009) 297-316.
• Çevik et al. 2009b N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Excavations at Rhodiapolis 2008”. ANMED 7 (2009) 50-61.
• Çevik et al. 2009c N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis Baths: The First Evaluation Following the Excavations and Its Contribution to the Knowledge on Lycian Baths Architecture and Technique”. Adalya XII (2009) 231-260.
• Çevik et al. 2010a N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis 2008 Kazıları”. KST 31 (2010) 209-230.
• Çevik et al. 2010b N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis, as a Unique Example of Lycian Urbanism”. Adalya XIII (2010) 29-63.
• Çevik 2012 N. Çevik, “A First Report Following The Excavation Of the Theatre at Rhodiapolis”. Eds. F. Masino-P. Mighetto-G. Sobra, Restoration and Management of Ancient Theatres in Turkey. Italy (2012) 129-142.
• Duru 2003 G. Duru, “Anadolu Arkeolojisi’nde Metrik ve Normatif Yaklaşımlar”. Eds. O. Erdur – G. Duru, Arkeoloji: Niye? Nasıl? Ne İçin? İstanbul (2003) 193-199.
• Eryıldız 2006 D. I. Eryıldız, “The Acoustic Properties of Ancient Theatres: Computer Simulation and Measurements”. Eds. K. Dörtlük, B. Varkıvanç, T. Kahya et al., III. Likya Sempozyumu. Antalya (2006) 281-298.
• Özdilek 2011 B. Özdilek, Rhodiapolis Tiyatrosu ve Lykia Tiyatroları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2011.
• Özdilek 2012a B. Özdilek, Lykia’da Gün Yüzüne Yeni Çıkartılan Rhodiapolis Tiyatrosu. Fethiye 2012.
• Özdilek 2012b B. Özdilek, “Rhodiapolis Örneğinde: Tiyatro Sahne Binalarında anlamatanımlama-değerlendirme sorunları ve çözümleri ile ulaşılan sonuçlardaki, doğruluk riskleri üzerine, kuramsal yöntemsel bir çalışma”. Eds. K. Dörtlük, T. Kahya – R. B. Seyhan et al.,Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I. Anadolu Akdeniz Sempozyumu 2009. Antalya (2012) 301-312.
• Özdilek – Tıbıkoğlu 2015 A. İ. Özdilek – H. O. Tıbıkoğlu, Arkeometriye Giriş. (Yayın aşamasında) 2015.
• Sear 2006 F. Sear, Roman Theatres an Architectural Study. Oxford 2006.
• Yalçın 2012 Ü. Yalçın, “Neden Arkeometri”. Eds. A. A. Akyol – K. Özdemir, Türkiye’de Arkeometrinin Ulu Çınarları Prof. Dr. Melek Özer ve Prof. Dr. Şahinde demirci’ye Armağan. İstanbul (2012) 39-41.