Turkish Maritime in East-West Relations: The Geopolitic of Anatolia

Yıl 2016, Cilt: 4, 411 - 424, 01.06.2016

Yasemin Nemlioğlu Koca

https://doi.org/10.13113/CEDRUS/201624

Öz

The history of the world is full of the course of relations between the East and the West. The East wants to continue production and the West wants to continue to trade and to this end, the eastern states want new land for agriculture and the western states want maritime control and ports for trade. Anatolia has been the “Western border of the East and Eastern Border of the West”, the point of intersection of agriculture and trade in relations between the East and the West. The Turks are the nation who have best used the geopolitics of Anatolia. Within this framework forming part of the history of the world, the Turkish States, have established their presence and future in Anatolia upon maritime activities and upon controlling the inland seas of Eura­sia. There is a parallel to be drawn between the develop­ment and decline of Turkish States founded in Anatolia and their maritime power. Maritime activities are directly effective in tourism, trade, logistics, security etc. for Turkey surrounded by seas on three sides. Turkey, a bridge between Europe and Asia, has a nota­ble place and benefits from maritime activity in the Black, Aegean and East Mediterranean Seas. In this study, an attempt is made to explain the importance of sea power in East-West relations and its impact upon the geopolitics of Anatolia in the course of the historical process.

Anahtar Kelimeler

Anatolia • Maritime • Sea Power • EastWest • Geopolitic

Doğu-Batı İlişkilerinde Türk Denizciliği: Anadolu Jeopolitiği

Öz

İnsanlık tarihi, Doğu ve Batı’nın süreç içindeki iliş­kileri­nin bütünüdür. Doğu üretimin, Batı ise ticare­tin de­vam et­mesini ister ve bu durum, Doğu devletleri­nin üre­tim için yeni toprak isteklerini, Batı devletleri­nin de ticaret için deniz-li­man isteklerini ortaya çıkarır. Bu is­tek­lerin tarih boyunca en yoğun olarak yaşandığı Ana­dolu ise, Doğu-Batı ilişkilerinde tarımın ve ticare­tin kesişme yeri olarak “Doğu’nun Batı sınırı, Batı’nın Doğu sınırı” olmuştur. Dünyadaki en önemli odak noktala­rından biri olan Anadolu’nun jeopolitiğini en iyi kul­la­nanlar Türklerdir. Bu bağlamda, dünya ve insanlık tari­hinin bir parçası olan Türk Devletleri, Doğu-Batı ilişki­lerinin karşılaşma alanı olan Anadolu’da varlığını ve geleceğini, de­nizcilik faaliyetlerine ve Avrasya’nın iç de­nizlerini kontrol al­tın­da tutma üzerine kurmuştur. Ana­dolu’da kurulan Türk Devletlerinin gelişme ve ge­rileme süreçleri ile deniz güçleri arasında paralellik var­dır. Üç tarafı denizlerle çevrili olan Tür­ki­ye’de denizci­lik faaliyetleri doğrudan turizm, ticaret, lojistik, güven­lik vb. alanlarda etkilidir. Avrupa ve Asya arasın­da bir köprü oluşturan Türkiye’nin, önemli jeopolitik konu­mu ne­deniyle Karadeniz, Ege ve Doğu Akde­niz’deki de­niz­cilik sek­töründe büyük yeri ve çıkarları bulun­mak­tadır. Bu çalışmada Doğu-Batı ilişkilerinde denizcilik faali­yetleri ve tarihsel süreçte Anadolu jeopolitiğinin etkileri açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu • Denizcilik • Deniz Gücü • Doğu-Batı • Jeopolitik

Kaynakça

• Ashtor 1986 E. Ashtor, East-West Trade in The Medieval Mediterrenean. London 1986.
• Bayat 1986 M. Bayat, Milli Güç ve Devlet. İstanbul 1986.
• Boğuşlu 2002 M. Boğuşlu, Türk Tarihi ve Coğrafyası Üzerine. İstanbul 2002.
• Dedeoğlu 2002 B. Dedeoğlu, Ortadoğu Üzerine Notlar. İstanbul 2002.
• DTO 2014 Deniz Ticaret Odası, 2013 Deniz Sektörü Raporu. İstanbul 2014.
• Erer 2002 R. Erer, Türklere Karşı Haçlı Seferleri. İstanbul 2002.
• Ferro 2002 M. Ferro, Sömürgecilik Tarihi. Çev. M. Cedden. Ankara 2002.
• Fleet 2009 K. Fleet, Erken Osmanlı Dönemi: Türk-Ceneviz Ticareti. Çev. Ö. Akpınar. İstanbul 2009.
• Freeman 2003 C. Freeman, Mısır, Yunan ve Roma. Çev. S. K. Angı. Ankara 2003.
• Grant 2000 M. Grant, Roma’dan Bizans’a: İ.S. Beşinci Yüzyıl. Çev. Z. Z. İlkgelen. İstanbul 2000.
• Güngen 2004 C. Güngen, XVI. Yüzyıldaki Gelişmeler Işığında Osmanlı Denizciliği. Ankara 2004.
• Hdt. (= Herodotos, Historiai) Kullanılan Metin ve Çeviri: Herodot Tarihi. Çev. M. Ökmen. İstanbul 2002.
• Iliopoulos 2009 I. Iliopoulos, “Strategy and Geopolitics of Sea Power throughout History”. Baltic Security & Defence Review 11/2 (2009) 5-20.
• Kafesoğlu 1972 İ. Kafesoğlu, Anadolu Selçuklu Devleti Hangi Tarihte Kuruldu. İstanbul 1972.
• Kâtip Çelebi Kâtip Çelebi, Kitab-ı Cihannûma. Ed. B. Özükan. İstanbul 2008.
• Laurent 1913 J. Laurent, Byzance et les Turcs Seldjouides dans L’Asie Occidentale Jusquen. Paris 1913.
• Lıvezey 1979 W. E. Lıvezey, Mahan’a Göre Deniz Gücü. Çev. İ. Fidan. İstanbul 1979.
• Mahan 2003 A. T. Mahan, Deniz Gücünün Tarih Üzerine Etkisi. Çev. K. Fındık – M. Fındık. İstanbul 2003.
• Martin 2012 T. R. Martin, Eski Yunan: Tarih Öncesinden Helenistik Çağ’a. Çev. Ü. H. Yolsal. İstanbul 2012.
• Polo 2003 M. Polo, Dünyanın Hikaye Edilişi. Çev. I. Ergüden. İstanbul 2003.
• Pryor 2004 J. H. Pryor, Akdeniz’de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş. Çev. F. T. Tayanç. İstanbul 2004.
• Said 1999 E. Said, Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları. Çev. B. Ülner. İstanbul 1999.
• Sezer 1981 B. Sezer, Toplum Farklılaşmaları ve Din Olayı. İstanbul 1981.
• Sezer 2005 B. Sezer, “Tarihte Doğu-Batı Çatışması – Ders Notları”. Eds. E. Eğribel – U. Özcan, Tarihte Doğu-Batı Çatışması, İ.Ü. Sosyoloji Yıllığı 12. İstanbul (2005) 45-122.
• Togan 1946 Z. V. Togan, Umûmi Türk Tarihine Giriş. İstanbul 1946.
• Wilhelm 2000 H. Wilhelm, Yakındoğu Ticaret Tarihi. Çev. E. Z. Karal. Ankara 2000.
• Yerasimos 1995 S. Yerasimos, Konstantiniye ve Ayasofya Efsaneleri. Çev. Ş. Tekeli. İstanbul 1995.
• Yınanç 1944 M. H. Yınanç, Türkiye Tarihi. İstanbul 1944.