A New Amphora and Pottery Production Area in Phaselis: Evaluation of Discoveries and Finds

Yıl 2023, Cilt: 11, 47 - 60, 21.06.2023

Uğurcan Orhan

Öz

A new amphora and pottery production site was identified during excavations on the flat side of the Central Tower slopes in Phaselis. A large number of amphoras and pottery forms have been identified, especially in certain areas, as well as defective examples of amorphous material, slag, production, firing and workshop waste. These are the most important evidence that points to production in the field. In this study, the artifacts that were recovered during excavations carried out under the landscaping project in Phaselis and which point to amphora and pottery production waste and production process are evaluated. Other archaeological excavations and research in Phaselis have also found significant amounts of amorphous material, slags, oven parts, production waste amphora and pottery pieces. At different points in the city, especially in the Hellenistic Temple Area, production waste amphora fragments are numerous. The morphological properties of amphoras produced defectively are similar to those of well-produced examples that have been recovered in different areas in Phaselis. In summary, the current findings and results illuminate the IVth-IIIrd century B.C. amphora and pottery production in Phaselis and contribute to the history of production in the city.

Anahtar Kelimeler

East Mediterranean, Phaselis, Amphora, Pottery, Production, Pottery Waste Dump and Debris Area

Phaselis’te Yeni Bir Amphora/Seramik Üretim Alanı: Bulgu ve Buluntuların Değerlendirilmesi

Öz

Phaselis’te Merkezi Kule yamaçlarındaki düzlük kısımda yapılan kazı çalışmalarında, yeni bir amphora/seramik üretim sahası tespit edilmiştir. Özellikle belirli alanlarda oldukça yoğun amphora ve seramik kap formlarıyla amorf, cüruf, üretim/pişme hatalı örnekler ve atölye atıkları ele geçmiştir. Nitekim söz konusu buluntular, alandaki üretimi işaret eden en önemli kanıtlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira bu çalışmada, Phaselis’te çevre düzenleme projesi kapsamında yapılan kazılar sırasında ele geçen ve amphora/ seramik üretim atıkları ile üretim sürecine işaret eden bulgu ve buluntular değerlendirilmektedir. Öyle ki Phaselis’teki diğer arkeolojik kazı ve araştırmalarda da önemli ölçekte amorflar, cüruflar, fırın parçaları, üretim atığı amphora ve seramik parçalar ele geçmiştir. Kentin farklı noktalarından, özellikle Hellenistik Tapınak Alanı’ndan, ele geçen üretim atığı amphora parçalarının ise yoğunlukta olduğu görülmektedir. Hatalı üretim amphoraların ise morfolojik özellikleri, Phaselis’te farklı alanlarda ele geçen iyi üretilmiş örnekler ile benzerdir. Bu bulgular da bu sebeplerden dolayı, Phaselis’te farklı bir amphora/seramik üretim alanı için kanıt niteliğinde olduğu söylenebilmektedir. Netice itibariyle, eldeki mevcut bulgu ve buluntular; Phaselis’in MÖ IV-III. yüzyıldaki amphora/seramik üretim repertuarına ışık tutması ve kentin üretim tarihine katkı sağlaması bakımından, önemini arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz, Phaselis, Amphora, Seramik, Üretim, Seramik Atık Alanı/Debris

Kaynakça

• Akköprü E., E. Berberoğlu & M. Taş 2022, “Phaselis ve Yakın Çevresinin Coğrafi Özellikleri”. Phaselis VIII, 223-236.
• Arslan M. & Tüner Önen N. 2019, “Phaselis Kenti’nde 2019 Yılında Gerçekleştirilen Yüzey Araştırmaları ve Kazı Çalışmaları”. Phaselis V, 425-463.
• Arslan M. & Tüner Önen N. 2020, “Phaselis 2020 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları”. Phaselis VI, 251-276.
• Arslan M. & Tüner Önen N. 2021, “Phaselis 2021 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları”. Phaselis VII, 147-190.
• Arslan M. & Tüner Önen N. 2022, “2022 Yılı Phaselis Kazıları”. Phaselis VIII, 247-265.
• Aslan E. & Baybo S. 2015, “Phaselis Kent Limanları ve Sualtı Araştırmalarının Ön Değerlendirmesi”. Phaselis I, 1-17.
• Aslan E. & Orhan U. 2019, “Phaselis 2018 Yılı Güney Liman Alanı Sualtı Araştırmalarında Tespit Edilen Amphoralar”. Phaselis V, 85-99.
• Aslan E. & Orhan U. 2020, “Evaluation of the Finds Recovered From The Underwater Rescue Excavation of the Kekova Island Shallow Reef Eastern Wreck”. Cedrus VIII, 299-323.
• Aslan E. 2016, “Phaselis Merkezi (Kent) Limanı”. Phaselis II, 31-47.
• Aslan E. 2019, “An Assemblage of Knidian Amphorae from the Lighthouse Breakwater at Knidos”. Herom VIII, 341-356.
• Aslan E., Y. Kılıç & U. Orhan 2018, “Phaselis Güney Limanı”. Phaselis IV, 1-13.
• Çeken M. 2007, “Hasankeyf Kazısı Seramik Fırınları, Atölyeleri ve Seramikleri”. Eds. G. Öney & Z. Çobanlı, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı (Sanat Eserleri Dizisi 469). Ankara, 245-261.
• Çetintaş E. 2016, Rhodiapolis Hatalı Üretim Seramiklerinin Deneysel Arkeoloji Yöntemiyle İncelenmesi ve Uygulanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Çetintaş E. 2018, “Antik Dönemde Seramik Üretim Tekniklerine Dair İzler: Rhodiapolis Örneği”. Sanat ve Tasarım Dergisi 21, 93-105.
• Van de Moortel A. 2001, “The Area around the Kiln, and the Pottery from the Kiln and the Kiln Dump”. Eds. J. W. Shaw, A. van de Moortel, P. M. Day & V. Kilikoglou, A LM IA Ceramic Kiln in South-Central Crete: Function And Pottery Production (Hesperia Suppl. 30). Princeton N. J.
• Demirel Y. 2020, Sinop Demirci Atölyesi Amphoralarının Dağılımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi. Bursa.
• Genişyürek F., Ş. Ertek & M. Ertürk 2022, “Phaselis ve Çevresinin Çok Zamanlı Uydu Görüntüleri ile Mekânsal ve Zamansal Olarak Değerlendirilmesi”. Phaselis VIII, 207-222.
• Hasaki E. 2002, Ceramic Kilns in Ancient Greece: Technology and Organization of Ceramic Workshops. Unpublished Ph.D. diss., University of Cincinnati. Ohio.
• Hürmüzlü B., B. Sönmez & İ. Atav Köker 2020, “Seleukeia Sidera Antik Kenti Üretim Faaliyetleri Hakkında Ön Değerlendirmeler”. Eds. A. Mörel, G. Kaşka, H. Köker, M. Kaşka, M. Fırat & S. O. Akgönül, Pisidia ve Yakın Çevresinde Üretim, Ticaret ve Ekonomi, Uluslararası Sempozyum Bildirileri Pisidia Araştırmaları II, Isparta, 31 Ekim-03 Kasım 2018. Isparta, 140-153.
• İren K. 2003, Vazo Resimlerinin Işığında Eski Yunan Çömlekçiliği. İstanbul.
• Kassab-Tezgör D. & Özsalar A. 2010, “The Reconstruction of a Roman Kiln in the Archaeological Museum of Sinop”. Ancient Civilizations from Scythia to Siberia 16, 199-216.
• Orhan U. 2020, “Phaselis’ Hellenistic Temple (?) Entrance Slope and Terracotta Finds: A Preliminary Study”. Phaselis VI, 75-86.
• Orhan U. 2021, “Merkezi Kule Yamacı Deneme Açmaları”. In M. Arslan & N. Tüner Önen 2021, Phaselis 2021 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları, Phaselis VII, 153-158.
• Orhan U. 2023, Amphora Buluntuları Işığında Phaselis'in Akdeniz Ticaretindeki Yeri (Phaselis Suppl. Ser. I). Antalya.
• Orhan U., M. Eroğlu & Y. K. Kadıoğlu 2022, “Phaselis Klasik Dönem Ticari Amphoraları Üzerine Arkeometrik Çalışmalar”. Eds. M. Demirel, M. Arslan, S. Atalay & U. Orhan, Antalya Müzesi 100 Yaşında: Antalya’nın Arkeolojik Mirası Cilt II. Ankara, 558-574.
• Örstan A. & Yıldırım M. Z. 2022, “Land Snails of Phaselis”. Phaselis VIII, 17-25.
• Örstan A. & Ovalis P. 2023, “Two Rare Marine Gastropods from the Shores of Phaselis (Gulf of Antalya)”. Phaselis IX, 1-3.
• Shaw J. W., A. Van de Moortel, P. M. Day & V. Kilikoglou (eds.) 2001, A LM IA Ceramic Kiln in South-Central Crete: Function And Pottery Production (Hesperia Suppl. 30). Princeton N. J.
• Swan V. G. 1984, The Pottery Kilns of Roman Britain. London.
• Taşkıran M. 2021, “Phaselis Merkezi Kule”. Phaselis VII, 7-19.
• Vargas E. G.¬ & García G. C. 2004, “Alfares y Producciones Cerámicas En La Provincia de Sevilla: Balance y Perspectivas”. Eds. D. Bernal & L. Lagóstena, Figlinae Baeticae: Talleres Alfareros y Producciones Cerámicas en la Bética Romana (ss. II AC-VII DC). Oxford, 279-348.