African Red Slip Ceramics from Germanicia in the Light of Recent Archaeological Research

Yıl 2023, Cilt: 11, 359 - 376, 21.06.2023

Mehmet Ok

Öz

This study examines the African red slip pottery found in the ancient city of Germanicia, on the Cilicia-Cappadocia border of the Commagene region in antiquity, today’s Dulkadirolu district of Kahramanmaraş Province. During excavations carried out in the city in 2021, a residential structure with mosaic flooring was unearthed. In this area, late Roman African red-slipped pottery was discovered. Within this group, eight different forms were identified. There are similar African red slip pottery forms to those found in Germanicia found in many cities throughout Anatolia. However, this example, which is a closed form oinophoros (?), has yet to be found anywhere else and is a unique example. Hayes' grouping was taken as an example for the creation of the form typology. The African red slip pottery found in Germanicia examined in this context can be dated to between the IVth century A.D. and the VIIth century A.D. These pottery finds from this ancient city are important in showing that in this period there were commercial relations between Germanicia and North Africa.

Anahtar Kelimeler

Commagene, Germanicia, African Red Slip Pottery, Late Roman Period

Son Arkeolojik Araştırmalar Işığında Germanicia’da Bulunan Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri

Öz

Germanicia, antikçağda Cilicia-Cappadocia sınırında, Commagene Bölgesi’nde, günümüzde ise Kahramanmaraş ili, Dulkadiroğlu ilçesinde yer almaktadır. Antik kentte 2021 yılında gerçekleştirilen kazı çalışmalarında mozaik zemin döşemeli bir konut yapısı ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada, söz konusu alandan ele geçen Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri değerlendirilmiştir. Kapların form tipolojisinin oluşturulmasında, Hayes’in gruplandırması örnek alınmıştır. Buna göre 8 farklı form tespit edilmiştir. Germanicia’da bulunan Afrika Kırmızı Astarlı Seramik formlarının benzerleri, Anadolu’da pek çok kentte bulunmaktadır. Ancak kapalı bir form olan oinophoros (?) ise sadece Germanicia’da bulunmuş olup ünik bir eser olarak nitelendirilebilir. Bu kapsamda incelenen Germanicia buluntusu Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri MS IV. yüzyıl ile MS VII. yüzyıl arasını göstermektedir. Antik kentte bulunan bu seramikler, söz konusu tarihler içerisinde Kuzey Afrika ile ticari ilişkilerinin olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Germanicia, Afrika Kırmızı Astarlı Seramikler, Geç Roma Dönemi, Commagene

Kaynakça

• Adak Adıbelli I. 2006, Tarsus Geç Roma Seramiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Aktaş R. 2018, Antandros Kazısı Yamaç Ev Roma Dönemi Seramikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir.
• Aktaş R., E. Sezgin & Ç. Çilingiroğlu 2019, “İzmir-Karaburun Yüzey Araştırmasında Ele Geçen Roma Dönemi Seramikleri”. Olba XXVII, 369-412.
• Akyol A. A., M. Ok & O. Dumankaya 2021, “Caesarea Germanicia (?) Geç Roma Seramiklerinin Arkeolojik ve Arkeometrik İncelemeleri”. Ed. O. Dumankaya, Arkeolojik Küçük Buluntular Pişmiş Toprak, Metal, Kemik, Cam ve Taş Eserler. Ankara, 174-191.
• Anderson Stojanović V. R. 1992, Stobi: The Hellenistic and Roman Pottery. Princeton.
• Aydın S. 2019, Olba Geç Roma Dönemi Seramik Buluntuları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Bonetto J., M. Bressan, D. Francıscı, S. Mazzocchın & E. S. Kaudelka 2017, “Spoglio e riuso del teatro del
• Pythion di Gortyna tra 300 e 365 d. C. I contesti ceramici”. LRWC 5/2, 723-732.
• Bonifay M. 2004, Études sur la céramique romaine tardive d’Afrique (BAR International Series 1301). Oxford.
• Civelek A. 2021, “Phokaia Sahil Yolu Kırmızı Astarlı Seramikleri”. ARMA 1, 41-65.
• Coşkun F. Ç. 2014, “2005 Yılı Haç Dağı Mevkii Yüzey Araştırmasında Ele Geçen Hellenistik ve Roma Dönemi Seramikleri”. Eds. A. Özfırat & Ç. Uygun, Uluslararası Çağlar Boyunca Hatay ve Çevresi Arkeolojisi Sempozyumu Bildirileri. Antakya, 145-160.
• Crowfoot G. M. 1957, “Pottery: Hellenistic and Later, Late Roman A, B and C Wares”. Eds. J. W. Crowfoot, G. M. Crowfoot & K. M. Kenyon, The Objects from Samaria. Samaria – Sebaste, Reports of the Work of the Joint Expedition in 1931-1933 and of the British expedition in 1935, no.3, London, 306-361. Demir F. 2016, “Kilikya’daki Aigeai Kenti ve Tarihi”. Çukurova Araştırmaları Dergisi 2/2, 1-13.
• Doksanaltı E. M. 2006, Knidos Kap Krio Kazı Alanı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Duman B. 2014, “Red Slip Pottery from Laodicea/Phrygia”. RCRF Acta 43, 95-103.
• Duman B. 2016, “African Red Slip Ware in Lydian Tripolis”. RCRF Acta 44, 699-706.
• Dumankaya O. 2019, “Kayıp Kent Germanicia: Lokalizasyon Problemleri Üzerine Yeni Gözlemler”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 66, 409-434.
• Durukan M. 2015, “Geç Antik Çağ’da Doğu Akdeniz’deki Ekonomik Gelişmenin Nedenleri: İpek Yolu ve Baharat Yolu’nun Rolü, LR1 Amphoraları ve Kilikia’daki Diğer Kanıtlar”. Adalya XVIII, 241-258.
• Ergürer H. E. 2015, “Parion, Agora ve Dükkanlarında Ele Geçen Sigillatalar ve Kırmızı Astarlı Seramikler”. Eds. C. Başaran & V. Keleş, Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı. Ankara, 49-86.
• Ergürer H. E. 2016, “Sigilata Ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikler”. Eds. C. Başaran & H. E. Ergürer, Parion Roma Tiyatrosu, 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları. Çanakkale, 123-164.
• Ergürer H. E. 2018, “Sigillata, Sigillata, Late Roman Red Slip Pottery and Others”. Eds. C. Başaran & H. E. Ergürer, Roman Theater of Parion. Çanakkale, 91-126.
• Ergürer H. E. 2019, “Parion Roma Hamamı’nda 2012 Yılında Bulunan Roma Dönemi Seramikleri”. Eds. V. Keleş, H. Kasapoğlu, H. E. Ergürer, E. Çelikbaş & Alper Yılmaz, Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı. Ankara, 263-284.
• Erol A. F. & Tamer D. 2020, “Zeugma’dan Ele Geçen Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikleri”. Anadolu/ Anatolia 46, 49-121.
• Erol D. 2011, Smyrna Agorasında Ele Geçen Terra Sigillata ve Geç Roma Seramiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Gassner V. 1997, Das Südtor der Tetragonos-Agora ( FiE XIII/I/I). Wien.
• Gschwind M. 2006, “Roman Pottery from Zeugma: Continuity, Change and the Central Euphrates Perspective”. Ed. R. Ergeç, International Symposium on Zeugma: From Past to Future. Gaziantep, 55-69. Harrison R. M., N. Fıratlı & J. W. Hayes 1968, “Excavations at Saraçhane in Istanbul: Fifth Preliminary Report, with a Contribution on a Seventh-Century Pottery Group”. DOP 22, 195-216.
• Hayes J. W. 1972, Late Roman Pottery. London.
• Hayes J. W. 1980, Supletement to Late Roman Pottery. London.
• Hayes J. W. 1992, Excavations at Saraçhane in Istanbul, Vol. 2, The Pottery. Princeton.
• Hayes J. W. 2008, Roman Pottery, Fine Ware Imports, Athenian Agora XXXII. Princeton, New Jersey. Hellström P. 1965, Labraunda Vol. II,1: Pottery of Classical, and Later Date Terra Cotta Lamps and Glass. Lund. Hudson N. 2008, “Three centuries of Late Roman Pottery”. Ed. C. Ratte, R. R. R. Smith, Aphrodisias Papers 4, New Reserch on the City and Its Monuments. Portsmouth, 319-345.
• Jones F. F. 1950, “Pottery”. Ed. H. Goldman, Excavations At Gözlü Kule, Tarsus. Princeton, 149-296. Kenrick P.M. 2013, “Pottery Other Than Transport Amphorae”. Ed. W. Aylward, Excavations at Zeugma.Conducted by Oxford Archaeology. Los Altos, 1-81.
• Kenrick Ph. M. 1985, The Fine Pottery, Excavations at Sidi Khrebish Benghazi (Berenice). III. 1. Tripoli. Kramer N. 2004, Gindaros, Geschichte und Archaologie einer Siedlung im nordwestlichen Syrien von hellenistischer bis in frühbyzantinische Zeit (Internationale Archaologie 41). Rahden.
• Lamboglia N. 1958, “Nuove osservazioni sulla ‘terra sigillata chiara”. Rivista di Studi Liguri 24, 257-330. Mackensen
• M. 1993, Die Spaetantiken Sigillata und Lampentöpfereien von El Mahrine (Nordunusien).
• Studien Zur Nordafricanischen Feinkeramik des 4. bis 7. Jahrhunderts. München.
• Magie D. 1950, Roman Rule in Asia Minor, to the End of the Third Century After Christ, Volume II: Notes. Princeton, New Jersey.
• Mitsopoulos Leon V. 1991, Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos Kleinfunde. 1. Teil: Keramik hellenistischer und römischer Zeit. Wien.
• Neuru L. L. 1987, “Red Slipped Wares of Southwestern Central Tunusia: New Evidence”. RCRF Acta XXV/XXVI, 175-188.
• Ok M. & Dumankaya O. 2022, “Caesarea Germanicia’nın Seramik Ticaretine Dair İlk Kanıtlar: Roma Dönemi Kırmızı Astarlı Seramikleri / First Evidence on the Ceramic Trade of Caesarea Germanicia: Roman Red Slip Ware”. OANNES-Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi 4/1, 99-139.
• Ok M. 2018, Tripolis Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
• Öz C. 2020, Myra ve Andriake Geç Roma Dönemi Seramikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Paz J. V. & Vrgas E. G. 2011, “Sigillatas Africanas y Orientales de Mediados del VI d. C. Procedentes de los Rellenos de Colmatacion de una Cisterna de Hispalis (Sevilla) Los Contextos de la Plaza de la Pescaderia”. Eds. M. A. Cau, P. Reynolds & M. Bonifay, Solving Problems of Typology and Chronology (LRFW 1). Oxford, 87-97.
• Pickersgill C. & Roberts P. 2003, “Roman Pottery from Sparta Theatre and Stoa”. The Annual of the British School at Athens 98, 549-597.
• Ramsay W. M. 1960, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. Çev. M. Pektaş, İstanbul.
• Rautman M. L. 1995, “Two Late Roman Wells at Sardis”. American Schools of Oriental Research 53, 37-84. Reynolds
• P. 2010, “Trade Networks of The East, 3rd to 7th Centuries: The View From Beirut (Lebanon) and Butrint (Albania) (Fine Wares, Amphorae and Kitchen Wares)”. LRCW 3, 89-114.
• Robinson H. S. 1959, Pottery of the Roman Period, The Athenian Agora V. Princeton, New Jersey.
• Semiz B. 2021, “Petrographic and Geochemical Investigations of the Late Antiquity Unguentaria From the Archaeological Site of Tripolis, Denizli (Southwestern Turkey)”. Journal of Archaeological Science: Reports 35, 1-11.
• Semiz B., B. Duman B. & M. Ok 2018, “Analytical Study of Roman Red Slip Ware from Ancient Tripolis (Denizli, Turkey)”. Measurement 129, 530-541.
• Soslu A. 2020, “Alabanda Payandalı Sarnıç Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research 13/72, 485-504.
• Şahin R. 2020, “Spätantike Sigillaten aus Adramytteion (Ören/Balıkesir): Eine überregionale materialanalyse”. Anadolu Araştırmaları/ Anatolian Research 23, 215-259.
• Şen Yıldırım D. 2012, “Hurmalık Hamamı Buluntuları Işığında Patara’nın Geç Roma-Erken Bizans Dönemi Kuzey Afrika Kökenli Seramikleri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/4, 151-172
• Tekkök B. 1996, The Hellenistic and Roman Pottery from Troia: The Second Century B.C. to the Sixth Century A.D. Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Missouri. Columbia.
• Tekocak M. 2006, Kelenderis Roma Çağı Seramiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Tekocak M. 2009, “African and Cypriot Red Slip Wares from Kelenderis”. Ed. H. Öniz, SOMA 2008. Proceedings of the XII Symposium on Mediterranean Archaeology. Eastern Mediterranean University, Famagusta, North Cyprus 5-8 March 2008. (BAR International Series 2009), 132-142.
• Tekocak M. 2019, “Stratonikeia Kazılarında Bulunan Kırmızı Astarlı Seramikler”. Ed. B. Söğüt, Stratonikeia Çalışmaları 4. Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları. İstanbul, 85-123.
• Timby J. R. 1994, “Red-Slipped Wares”. Eds. M. Fulford & R. Tomber, Excavations At Sabratha 1948- 1951, Vol. II, The Finds, The Fine Wares and Lamps, Part 2. London, 67-118.
• Turnovsky P. 2005, “Late Antique and Byzantine Pottery of the Church of St. Mary in Ephesos. An introduction”. RCRF Acta 39, 217-224.
• Tülek F. 2012, “Burnaz, Doğu Akdeniz’de Kayıp Bir Antik Liman”. Arkeoloji ve Sanat 140, 175-792. Waage F. O. 1933, “The Roman and Byzantine Pottery”. Hesperia 2/2, 279-328.
• Waage F. O. 1948, “Hellenistic and Roman Tableware of North Syria”. Ed. F. O. Waage, Antioch on the Orontes IV. I, Ceramics and Islamic Coins, Princeton, 1-60.
• Williams C. 1989, Anemurium The Roman and Early Byzantine Pottery. Belgium.
• Williams C. K. II & Zervos O. H. 1983, “Corinth, 1982: East of the Theater”. Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens 52/1, 1-47.
• Yaman A. 2018, Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla.
• Yıldırım E. & Kalaycı A. 2022, “Makedon Krallığının Egemenliğinden (İÖ 334) Roma İmparatorluğuna Kadar (İÖ 27) Maraş ve Çevresi”. Eds. İ. Solak & S. Alıç, Maraş Araştırmaları III, 9-22.
• Yıldırım E. 2012, “Antik Yazarların Eserlerinde Zeugma”. Tarih Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 8, 93-113.
• Yıldırım E. 2016, “Suriye Eyaleti’nin Kuruluşuna Kadar Roma’nın Doğu Akdeniz’de Korsanlıkla Mücadalesi”. Cedrus 4, 91-103.
• Yıldız V. 2022, “Soli Pompeiopolis Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri”. Arkhaia Anatolika 5, 94-153.