Afganistan Emirî Şir Ali Han’ın Modernleşme Çabaları

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 94 - 110, 14.12.2017

Abdul Metin Çelikbilek

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.363312

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Afganistan
Emiri Şir Ali Han’ın modernleşme çabalarını ele alınmıştır. Emir Şir Ali Han
Mart 1869, Hindistan Genel Valisi Lord Lawrence’ın davetini kabul etmiş,
1869’da Hindistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirmişti. Emir Şir Ali Han’ın
Hindistan ziyareti, onun Afgan krallığının içinde bulunduğu durumu görmesi
bakımından son derece önemliydi. Çünkü Hindistan’daki askeri ve iktisadi
gelişmeleri gördükten sonra, İngiltere ve Rusya gibi iki büyük güç tarafından
çevrilmiş ülkesinin ne kadar geri kalmış olduğunu anlamasını sağlamıştı.
Hindistan ziyaretinden dönen Emir Şir Ali Han, seleflerinin geleneksel aşiret
birlikleri ile müttefik güçlerden temin ettiği orduların, modern bir devlet
için yeterli olmadığını görmüş ve askeri düzenin değiştirilmesi hususunda bir
dizi reformlara başlamak yönünde kararlar almıştı. Emir Şir Ali Han’ın askeri
reformlara ilaveten, geri kalmış ülkesini geliştirmek ve güçlendirmek için
idari, iktisadi ve sosyal alanlarda da modernleşme hareketini başlatmıştı. Emir
Şir Ali Han, birçok ilke imza atarak Afganistan tarihinde yeni bir dönemi
başlatmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afganistan, Emir Şir Ali Han, Modernleşme, Hindistan, İngiltere

Kaynakça

• Kaynakça
• ABDÜLHAMİD, Muhsin, Cemaleddin Afgani Hayatı ve Etrafındaki Şüpheler, (çev. İbrahim Sarmış ), Ankara 1991.
• Abdal Kadir Khan, Tuḥfat al-ʻulama, Kabil 1875.
• AKA, İsmail, Timur Devleti, Ankara 2000.
• ALBAYRAK, Recep, Afganistan Türkleri, Ankara 2004.
• BALIK, İbrahim.,Ortaçağ Tarihi ve Medeniyeti, Ankara 2005.
• BAYUR,Y. Hikmet, Hindistan Tarihi, C.III, Ankara 1987.
• BELLEW, Henry Walter, The Races Of Afganistan: Being A Brief Account Of The Principal Nations İnhabiting That Country, Calcutta 1880.
• BAYNARD, SallAnn, Afganistan A Country Study, (Ed. Richard F. Nyrop, Donald M. Seekins), Washington 1986.
• BAXTER Craig, ‘‘A County Study’’, (Ed. Peter R. Blood) , Afganistan, Washington 1997.
• DURAK, Neslihan, ‘‘Gaznelilerin Kuruluşuna Kadar Afganistan’da Türkler’’, Afganistan Üzerine Araştırmalar, (nşr. Ali Ahmetbeyoğlu), İstanbul 2002, s. 27-46.
• ERMAN, Kubilay, ‘‘Ahmed Şah Dürrani Öncesinde Afganistan Tarihinde Türkler ve Diğer Kavimler’’, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, S.53, Ankara Şubat 2013, s. 480- 495.
• ESMAİL, Mohammad Ebrahim M, Trajikafganistan, İstanbul 2004.
• FERRİER, Joseph Pierre, History Of Afghans, London 1858.
• FİSHER, Frederick H, Afganistan And The Central Asian Question,London 1878.
• Gibbons S. Priced Postage Stamp Catoloğ III, London 1959.
• Hunter W. W., Life Earl Of Mayo, Vol.II, London 1876.
• KAKAR M. Hassan, A Political And Diplomatic History Of Afganistan, Boston 2006.
• KAYE, John William, History Of The War In Afganistan, Book 3,Vol.1, London 1874.
• KİDDİE, Nikki, Cemaleddin Efgani, (çev. Alaaddin Yalçınkaya), İstanbul 1997.
• KOCAOĞLU Osman, ‘‘Afganistan’da Terakki ve İngiliz-Rus Rekabeti’’, Yeni Türkistan Dergisi, S.9-10, İstanbul Haziran 1929, s. 1-11.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuat, Tarih Araştırmaları 1, (nşr. Yahya Kemal Taştan), Ankara 2006.
• Lal Mohan, Life Of The Amir Dost Mohammed Khan Of Kabul, Vol.1, London 1846.
• MACMUNN, General Sır George, Afganistan from Darius to Amanullah, London 1929, s. 163.
• Mahmud Tarzi, Reminiscences, (ed.WahitTarzi), New York 1998.
• Mehmet Cevat, Afganistan, Ankara 1924.
• NOORULHAK, Ahmad Jawid, İlk Fetihlerden Gaznelilerin Son Dönemlerine Kadar Afganistan’ın İslamlaşma Süreci, Basılmamış Yükek lisans Tezi, Isparta 2005.
• NOORZAİ, Roshan, Comminicationand Devopmentın Afganistan: A History Of Reforms and Resistance, Ohio 2006.
• SAİKAL Amin, Modern Afganistan A History Of Struggle and Survival, New York 2004.
• SARAY, Mehmet, ‘‘Afganistan’’, (TDV).İ.A, C.1, İstanbul 1988, s. 402-408.
•  ‘‘ Türkistan’da Rus- İngiliz Rekabeti’’, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, S.34, 1983-84, İstanbul 1984, s. 397-416.
• SCHİNASİ, May, Afganistan At Th eBeginning Of Twentıeh Century, Naples 1979.
• STOCQUELER, Joachim Hayward, Memorils Of Afganistan, Calcutta, 1842.
• Sultan Muhammed, The Life Of Abdur Rahman Amir Of Afganistan, (Ed. Mır Munshi), London 1900.
• SYKES, Sır Percy., A History Of Afganistan,Vol. 1, London 1940.
• TATE, George Passman., The Kingdom Of Afganistan: A Historical Skectch, London, 1911.
• TARZİ, Abdülvehhab., ‘‘ Efganistan’’ (MEB).İ.A, C.4, İstanbul 1997, s. 133-178.
• YAZICI, Nesimi, İlk Türk-İslâm Devletleri Tarihi, Ankara 2006.
• YAZICI, Orhan, Modern Afganistan’ın Kuruluşu, Malatya 2011.
•  ‘‘Gılcayların Menşei’’, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, C.IV, S.1, Elazığ 2006, s. 31-49.
• ‘‘Afgan Devleti’nin Kuruluşunda Türk Kültürünün Tesirleri’’, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.9, S.2, Gaziantep 2010, s. 331-344.
•  ‘‘Afganistan’daki Otorite Boşluğunun Tarihi Temelleri ve Bölge Güvenliği Üzerindeki Etkileri, History Studies, Vol. 2/1, 2010, s. 219-236.
• Zahirü’d-dîn Muhammed Babür, Vekayi; Babür’un Hatıratı II, (nşr. Reşit Rahmeti Arat), Ankara 1987.
• VARTAN, Gregorian, The Emergence Of Modern Afganistan, California 1969.
• WALKER, Philip Francis, Afganistan: A ShortAccount Of Afganistan, İts History And Our Dealins With İt, Newyork 1881.
• WHEELER, Stephen, The Amir Abdur Rahman, London 1895.