Accessible Film Festival as an Accessible Domain for the Blind and Partially Sighted People

Yıl 2019, Sayı: 27, 64 - 88, 31.12.2019

Duygu Dalaslan , Pelin Şulha

https://doi.org/10.37599/ceviri.565377

Öz

Ankara Accessible Film Festival has been
organized since 2013 to encourage the participation of individuals with
disabilities in cultural and artistic activities. Until 2017 this festival has
brought together the disabled and non-disabled cinema lovers living in Ankara,
but after Puruli Culture & Arts had placed Istanbul and Eskişehir on its
agenda in the same year it had the opportunity to reach more people with
disabilities. The aim of this study is to determine the extent to which the
Accessible Film Festival is accessible to the blind and the partially sighted
target audience. For this purpose, the part of the festival organized in Ankara
was chosen as a sample. This is due to the fact that the festival has been held
in Ankara continuously since the beginning and that data collection is more
suitable as the festival lasts longer in Ankara than in other cities. The
research consists of three steps. Firstly, in what ways the festival has been
announced to the target audience was investigated. Secondly, how the festival
poster, the guide and the booklet which included the program have been
introduced to the target audience was explored, and then, in the scope of the
fieldwork, the audience was observed in terms of their participation rates and
their interests. Thirdly, it was searched how the festival was reverberated in
the press and a survey was given to the blind and the partially sighted target
group to learn their opinions about the audio descriptions. According to the
results obtained from these research steps, it was concluded that the festival
was shared in the press, social media, and web sites and in the mail groups. It
was observed that the festival poster, the guide and the booklet including the
program were accessible to the blind and the partially sighted viewers. In the
field study, it was found that the number of the blind and the partially
sighted viewers was low. On the other hand, it was observed that non-disabled
participants did not know that the blind and the partially sighted viewers
could also watch movies. The festival was announced in the press as a “change
maker”. In the survey, it was concluded that the films with audio descriptions
in the festival fulfilled the expectations of the blind and the partially
sighted viewers. According to the findings of the study, the festival is
accessible enough for the blind and the partially sighted target group. This
study is important because it is the first study which focuses on the blind and
the partially sighted target audience, and reveals both the opinions of the
blind and the partially sighted participants and the attitudes of the
non-disabled audience towards audio description. 

Anahtar Kelimeler

the blind and the partially sighted, accessibility, audio description, accessible film festival

Görme Engelliler için Erişilebilir bir Etkinlik Alanı olarak Engelsiz Filmler Festivali

Öz

Ankara Engelsiz
Filmler Festivali 2013 yılından itibaren engelli bireylerin kültürel ve
sanatsal faaliyetlere katılmalarını sağlamak amacıyla düzenlenmeye başlamıştır.
2017 yılına kadar sadece Ankara’da yaşayan engelli olan ve olmayan
sinemaseverleri biraraya getiren bu festival aynı yıl Puruli Kültür Sanat’ın
İstanbul ve Eskişehir’i de gündemine almasıyla daha çok sayıda engelli
seyirciye erişim fırsatını yakalamıştır. Bu çalışmanın amacı, Engelsiz Filmler
Festivali’nin görme engelli hedef kitlesi açısından ne derece erişilebilir
olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaca uygun olarak, festivalin Ankara’da
düzenlenen kısmı örneklem olarak seçilmiştir. Bunun sebebi, festivalin sürekli
olarak Ankara’da düzenleniyor olması ve festival burada daha uzun sürdüğü için
diğer şehirlere kıyasla Ankara’nın veri toplama açısından daha uygun olmasıdır.
Araştırma üç basamaktan oluşur. İlk olarak, festivalin hedef kitleye nasıl ve
hangi yollarla duyurulduğu araştırılmıştır. İkinci olarak, önce festival
posteri, kılavuzu ve gösterim programının tanıtıldığı kitapçığın hedef kitleye
nasıl ulaştırıldığı incelenmiş, ardından saha çalışması kapsamında izleyiciler,
festivale katılım oranları ve gösterdikleri ilgi açısından gözlemlenmiştir.
Üçüncü olarak, festivalin basında nasıl yankı bulduğu araştırılmış ve görme
engelli hedef kitlenin festivaldeki sesli betimlemeler hakkında görüşlerinin
alındığı ankete yer verilmiştir. Bu araştırma sonucunda festivalin basında,
sosyal medyada, internet sitelerinde ve mail gruplarında paylaşıldığı
görülmüştür. Festival posterinin, kılavuzunun ve gösterim programının
tanıtıldığı kitapçığın görme engelliler için erişilebilir nitelikte olduğu gözlemlenmiştir.
Saha araştırmasında ise, görme engelli katılımcıların sayısının az olduğu
tespit edilmiştir. Öte yandan, engelli olmayan katılımcıların görme
engellilerin de film izleyebileceklerini bilmediği gözlemlenmiştir. Festivalin
basında “fark yaratanlar” olarak yer aldığı göze çarpmaktadır. Görme
engellilere uygulanan ankette ise, festivalde yer alan sesli betimlemeli
filmlerin görme engellilerin beklentilerini karşıladığı belirlenmiştir.
Araştırmanın sonuçlarına göre, festival görme engelli hedef kitlesi için
erişilebilir niteliktedir. Bu çalışma hem görme engellilere yönelik hedef kitle
odaklı bir çalışma olması hem de görme engellilerin görüşlerinin yanısıra gören
izleyicilerin de sesli betimlemeye yaklaşımlarını ortaya koyması bakımından bir
ilk olduğu için önemlidir. 

Anahtar Kelimeler

görme engelli, erişilebilirlik, sesli betimleme, engelsiz filmler festivali

Kaynakça

• Baş, N. (2016). Görsel-İşitsel Çeviri, Dublaj ve Sesli Betimleme. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Foss, B. (2016). Sinema ve Televizyonda Anlatım Teknikleri ve Dramaturji (M.K. Gerçeker, Çev.). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Fryer, L. (2016). An Introduction to Audio Description: A Practical Guide. Londra ve New York: Routledge Taylor&Francis Group.
• Gonant, F.,& Morisset, L. (2008). La Charte de l’Audio Description. Paris: Ministère des Affaires Sociales.
• Hupp, G. S. (2003). Cognitive Differences between Congenitally and Adventitiously Blind Individuals. Kuzey Teksas Üniversitesi’nde Basılmış Olan Doktora Tezi. Erişim Adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.905.1055&rep=rep1&type=pdf
• Jakobson, R. (1959). On Linguistic Aspects of Translation. On Translation, (23), 232-239. Boston: Harvard University Press.
• Kruger, J-L. (2010). Audio Narration: Re-narrativising Film. Perspectives, 231-249. doi: 10.1080/0907676X.2010.485686
• Remael, A.,Reviers, N., &Vercauteren, G. (2015). Pictures painted in words: ADLAB Audio Description Guidelines. Trieste: EUT Edizioni Università di Trieste.
• Snyder, J. (2010). Audio Description Guidelines and Best Practices. Erişim Tarihi:22 Eylül 2018, http://docenti.unimc.it/catia.giaconi/teaching/2017/17069/files/corso-sostegno/audiodescrizioni
• Tanış Polat, N. (2009). Çeviribilim ve Dilbilim Bağlamında Türkiye’de Sesli Betimlemenin Yeri ve Önemi. Dilbilim Araştırmaları, 1-10. Erişim Tarihi: 1 Eylül 2016, http://dad.boun.edu.tr/issue/24369/258312
• Vercauteren, G.,&Orero, P. (2013). Describing Facial Expressions: Much More than Meets the Eye. Quaderns: revista de traducció, (20), 187-199.
• Resim 1. [Engelsiz Filmler Festivali 2018]. (2018). Erişim Tarihi: 20 Şubat 2019. Erişim Adresi: http://www.engelsizfestival.com/upload/Node/33614/pics/afis_.300px.jpg Resim 2. [2018 Engelsiz Filmler Festivali Basılı Gösterim Programı]. (2018). Erişim Tarihi: 11 Ekim 2018. Erişim Adresi: http://www.engelsizfestival.com/tr/37283/FILM-PROGRAMI
• Resim 3. [2018 Engelsiz Filmler Festivali Word Formatında Gösterim Programı]. (2018). Erişim Tarihi: 11 Ekim 2018. Erişim Adresi: http://www.engelsizfestival.com/tr/37283/FILM-PROGRAMI
• Engelsiz Filmler Festivali. (26 Ekim 2018). Erişim Tarihi: 20 Şubat 2019. Erişim Adresi: http://www.farkyaratanlar.org/site/tr/fark_yaratanlar/176/Engelsiz-Filmler-Festivali.html
• Nedir. (t.y.). Erişim Tarihi: 22 Ocak 2019. Erişim Adresi:http://www.puruli.co/tr/36128/NEDIR
• Hakkında. (t.y.). Erişim Tarihi: 1 Şubat 2019. Erişim Adresi: http://www.engelsizfestival.com/tr/33599/HAKKINDA
• Halka. (t.y.). Erişim Tarihi: 5 Şubat 2019. Erişim Adresi: http://engelsiztrt.tv/video.aspx?LIST_ID=PL_VIYA-L9VnIWvmpPKKcYjCfm99_vN0dX&VIDEO_ID=A5y3x3bTMBw
• engelsizfestival. “Engelsiz Filmler Festivali”. Instagram, 28 Eylül 2018, https://www.instagram.com/p/BoQ7lBUB9yn/