Covid-19 Pandemi Sürecinde 14 Kuralın Türk İşaret Dili Çevirileri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Sayı: 29, 117 - 138, 31.12.2020

Zeynep Oral , Şirin Okyayuz

https://doi.org/10.37599/ceviri.831793

Öz

COVID-19 virüsü kamu sağlığını tehdit etmektedir; dolayısıyla tüm toplumun bilinçli bir şekilde hareket etmesi de önem kazanmaktadır. Bu bilinç ise ancak doğru bilgilendirme ile gerçekleşebilmektedir. İçinde olduğumuz gibi dönemlerde toplumda her türlü platforma erişebilen bireylere bile doğru ve hızlı bilgi iletilmesi zorludur. Bilginin doğru ve hızlı yayılımı için atılması gereken adımların önünde ise bazı engellerin olduğu yadsınamaz. Sağır topluluk, çalışmada irdeleneceği üzere, toplumun diğer üyelerinden bazılarından farklı olarak pandemi sürecinde güvenilir kaynaklarda yayımlanan bilgilere erişimde ek zorluklar yaşamıştır. Çalışmada Sağır topluluğun Türkiye’de en temel pandemi önlemi olarak görülen 14 Kurala erişimindeki farklı çevirileri, çevirilerin amaçları doğrultusunda incelenmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde engelsiz erişim bağlamında Sağır topluluğun gerçekleri paylaşılmaktadır. İkinci bölümde ise ilk bölümdeki bilgiler ışığında 14 Kural ve Türk İşaret Diline (TİD) iki çevirisi irdelenmektedir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise engelli bireyler için bilgilendirmenin önemi vurgulanmakta ve incelemeden elde edilen veriler çerçevesinde özellikle de pandemi gibi kriz süreçlerinde farklı platformlardan ve farklı yaklaşımlarla doğru çevirilerin sunulmasının önemi üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Koronavirüs, 14 Kural, bilgiye erişim hakkı, sağlık çevirmenliği, yazılı metinden sözlü çeviri, yanmetin

A Study on the use of the 14 Rules of Turkish Sign Language Interpreting during the Covid-19 Pandemic

Öz

The COVID-19 virus is a threat to public health; thus it becomes vital for society to be informed to combat this threat. The information provided has to be correct for society at large to be aware of the threat. In periods such as the one we are living through, it is difficult to convey accurate and fast information to even those individuals who enjoy access to different platforms in society. It is clear that there are obstacles to the steps to be taken for the correct and fast dissemination of information. Furthermore, as will be discussed in the study, unlike the other members of society, the Deaf community experienced additional difficulties in accessing information obtained from reliable sources during the pandemic. The study provides an analysis of the different on sight translations/interpretations of the Coronavirus 14 Rules into Turkish Sign Language with emphasis on the skopos of the translations. The first part of the study entails the realities difficulty of access of the Deaf community. The second part, in the light of the information shared initially, provides an analysis of the two different Turkish sign language target texts of the 14 Rules. Within the framework of the data obtained from the study, the conclusion emphasizes the vitality of informing the disabled and underlines the importance of providing correct information through different approaches and differing platforms.

Anahtar Kelimeler

14 Rules, Coronavirus, right to information, interpreting for health services, paratext, sight translation

Kaynakça

• Avrupa Engellilik Stratejisi. (2010). Türkiye Görme Engelliler Derneği. Erişim: 1 Kasım 2020. https://www.turged.org.tr/icerik.php?id=212
• Agrifoglio, M. 2004. Sight translation and interpreting: A comparative analysis of constraints and failures. Interpreting. 6(1), 43-67.
• Anadolu Ajansı. (2020). Koronavirüse karşı 14 altın kural işaret diline çevrildi. https://www.aa.com.tr/tr/vg/video-galeri/koronaviruse-karsi-14-altin-kural-isaret-diline-cevrildi/6
• Angelelli C. V. (2007). Assessing medical interpreters. Translator, 13(1), 63–82.
• Batchelor, K. (2018). Translation and Paratexts. Translation Theories Explored Series. Londra & New York: Routledge.
• Directive 2010/13/EU of the European Parliament and of the Council of 10 March 2010 on the coordination of certain provisions laid down by law, regulation or administrative action in the Member States concerning the provision of audiovisual media services (Audiovisual Media Services Directive), 2010. OJ L95:1-24. Son erişim: Kasım 2020.
• http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ %3AC%3A2013%3A260%3AFUL.
• Düşler Akademisi. (2018). Sosyal etki raporu. https://sosyaletkianalizi.com/wp-content/uploads/2018/01/DAsosyal-etki-raporu.pdf
• Gile, D. (1997). Conference interpreting as a cognitive management problem, Joseph H. Danks, Gregory M. Shreve, Stephen B. Fountain, Michael K. McBeath, (Ed.) Cognitive Processes in Translation and Interpreting (ss. 196-214), Londra: Sage.
• Ginori, L. Ve Scimone, E. (2001). Introduction to Interpreting. Bexley: Lantern Press.
• Gonzalez, R. D., Vasquez, V. F. ve Mikkelson, H. (1991). Fundamentals of court interpretation: Theory, policy and practice. Durham: Carolina Academic Press.
• Gürçağlar-Tahir, Ş. (2011). Çevirinin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Hermans, T. (2004). Translation in Systems: Descriptive and System-oriented Approaches Explained. Shanghai: Shanghai Foreign Language Education Press.
• Ho, A. (2008). Using family members as interpreters in the clinical setting. J Clin Ethics, 19(3):223–233.
• Hsieh E. (2016). Bilingual health communication: working with interpreters in cross-cultural care. New York ve Londra: Taylor & Francis Group.
• İ3 Medya. (2020). İ3MEDYA Hakkımızda. http://www.kurumsal.i3medya.com/hakkimizda/
• İlkbaşaran, D. (2013). Communicative practices in Turkish Sign Language. Arık, E. (Ed.), Current directions in Turkish Sign Language Research (ss. 19-53). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
• IMEA (International Medical Interpreters Association). (2006). Code of ethics for medical interpreters. https://www.imiaweb.org/uploads/pages/376.pdf.
• Kemaloğlu, Y.K. & Yaprak Kemaloğlu, P. (2012). The history of sign language and Deaf education in Turkey. Kulak Burun Bogaz İhtisas Dergisi, 22(2), 65-76.
• Kemaloğlu, Y. (2016). Türkiye’de Sağırların Görünürlüğü ve Toplumsal ve Eğitimsel Sorunları Üzerine Demografik Bir İnceleme. Arık, E. (Ed.), Ellerle Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları (ss. 51-79). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kubuş, O., İlkbaşaran, D. ve Gilchrist, S. (2016). Türkiye’de İşaret Dili Planlaması ve Türk İşaret Dili’nin Yasal Durumu. Arık, E. (Ed.), Ellerle Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları (ss. 23-50). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Mills, S. (2004). Discourse. The new critical idiom. New York: Routledge.
• Okyayuz, A. Ş. (2019). Görsel-işitsel çeviri ve engelsiz erişim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Oral, A. Z. (2017). Türk işaret dili çevirisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Padilla, P., Bajo, M.T., Cañas, J.J. ve F. Padilla. (1995). Cognitive processes of memory in simultaneous interpretation. Jorma Tommola (Ed.), Topics in Interpreting Research (ss. 61-71), University of Turku, Centre for Translation and Interpreting.
• Pochhacker, F. (2004). Introducing Interpreting Studies. Londra: Routledge
• Pöchhacker F. ve Shlesinger M. (Ed.). (2007). Healthcare interpreting: discourse and interaction. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Reiss, K. ve Vermeer, H. J. (2014). Towards a General Theory of Translational Action. C. Nord (Çev.), Londra ve New York: Routledge, https://www.taylorfrancis.com/books/9781315759715.
• Resmî Gazete. (2009). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. Son erişim Kasım 2020: http://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2009 /07/20090714-1.htm
• Roat C, Crezee I. (2015). Healthcare interpreting. Mikkelson H, Jourdenais R, editors. The Routledge handbook of interpreting. London and New York: Taylor & Francis Group, s. 236–253.
• RTÜK. (2006). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması. https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyon-izleme-egilimleri-arastirmasi-20060053.pdf.
• RTÜK. (2018). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması - 2018 https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf
• RTÜK. (2019a). Sağırların, İşitme ve Görme Engellilerin Medya Hizmetlerine Erişiminin İyileştirilmesi Çalıştayı. ttps://www. rtuk.gov.tr/assets/Galeri/Haberler/sagirlarin-isitme- vegorme-engellilerin-gorsel-isitsel-medya-hizmetlerineerisiminin-iyilestirilmesi-calistayi-sonuc-bildirisi.pdf
• RTÜK. (2019b). Sağırların, İşitme ve Görme Engellilerin Yayin Hizmetlerine Erişiminin İyileştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 11 Ekim 2019. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191011-15.htm.
• Sağırlar Konfederasyonu. (2020). Sağırlar Konfederasyonu Başkanı Orkun Utsukarcı, Koronavirüs Riskine Karşı 14 Kuralı Türk İşaret Diline Çeviri Yaptık. http://www.i3medya.com/sagirlar-konfederasyonu-baskani-orkun-utsukarci-koronavirus-riskine-karsi-14-kurali-turk-isaret-diline-ceviri-yaptik/
• Stansfield, C. (2008). A practical guide to sight translation of assessments. Rockville: Second Language Testing, inc.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2019). Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. https://ailevecalisma.gov.tr/media/9085/buelten-haziran2019-son.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). T.C. Sağlık Bakanlığı Covıd-19 Bilgilendirme Sayfası. https://covid19.saglik.gov.tr/
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Mar 14, 2020. Sizi ve Türkiye'yi Koronavirüs riskinden koruyacak 14 Kural. https://youtu.be/3Z7MrCQHO-k
• Tufan, I. ve Arun, Ö. (2006). Türkiye Özürlüler Araştırması 2002 İkincil Analizi TÜBİTAK PROJE NO: SOBAG-104K077. http://ozgurarun.com.tr/wp- content/uploads/2015/08/TufanveArun_TOA.pdf.
• Van Dijk, T. (2005). Critical Discourse Analysis. D. Schiffrin, D. Tannen & H. Hamilton (Ed.), The Handbook of Discourse Analysis (ss. 352-371). Malden: Blackwell Publishing.
• WHO. (2020). How to report misinformation online. https://www.who.int/campaigns/connecting-the-world-to-combat-coronavirus/how-to-report-misinformation-online? gclid=Cj0KCQiAnb79BRDgARIsAOVbhRrcc-he6B3V9i5gfPTUBIW1Lhtj2ZU0NPN5aBfWC8m4bQkGSfgYktoaAg-uEALw_wcB