Üniversite Öğrencilerinin Duygusal İhmal Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 10, 69 - 85, 28.12.2022

Fatma Özsert , Mine Kazak , Eda Aslı Özdemir , Figen Çok

https://doi.org/10.36731/cg.1181287

Öz

Duygusal ihmal giderek önemi artan ancak çocukların yetişme sürecinde çocuk istismarının daha önemli görünmesiyle bir ölçüde geride kalmış ve büyüme sürecinde duygusal gelişimin desteklenmesinin önemine odaklanan bir konudur. Duygusal ihmal “çocuk istismarı ve ihmali” kavramı içinde yer almakla birlikte bu konudaki araştırmalar oldukça sınırlıdır. Konunun kavramsal düzeyde nasıl algılandığının, farklı gruplar üzerinde konuya ilişkin mevcut farkındalığın ortaya konması önemli görünmektedir. Üniversite öğrencilerinin metaforlar aracılığıyla “duygusal ihmal” konusunu nasıl kavramsallaştırdıklarını ortaya koymak amacıyla bu araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma 2021-2022 eğitim öğretim yılı güz dönemi içinde bir vakıf üniversitesinin farklı bölüm, program ve sınıflarında öğrenim gören, ulaşılabilir örnekleme yoluyla, gönüllü katılım sağlayan 106 üniversite öğrencisi ile gerçekleşmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin görüşleri araştırmacıların geliştirdiği açık uçlu sorudan oluşan bir anket formu ile toplanmış, veriler içerik analizi ile nitel olarak değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; metaforlar insan, hayvan, bitki, cansız varlıklar, eylem/süreç kategorilerine ayrılmıştır. Öğrencilerin metafor benzetmelerinde “öksüz/yalnız/karanlıkta kalan çocuk”, “terk edilen evcil hayvan”, “sulanmayan/kurumuş bitki”, “terk edilmiş köy”, “duvar”, “deniz” metaforlarını daha çok kullandıkları dikkat çekmektedir. Öğrencilerin duygusal ihmali anlatan metafor benzetmelerini kategorilere ayırmanın ötesinde, bu benzetmelerin nedenlerine de bakılmış, metaforları seçme nedenleri; “yeterli ilgi ve sevgi göstermeme”, “çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmaması”, “reddedilme/dışlama/yok sayma/görmezden gelme”, “yalnız bırakılma”, “destek olmama/yeteneklerin desteklenmemesi”, “yoksunluk,/eksiklik/engellenme”, “duygusal ve fiziksel istismara eşlik eden duygusal ihmal”, “korku/tedirginlik, karşı koyamama/çaresizlik” ve “tutarsızlık” temaları altında toplanmıştır. Üniversite öğrencilerinin duygusal ihmal kavramını nasıl tanımladıkları ve anlamlandırdıklarına ilişkin bir bakış açısı sunan bu çalışma gelecek araştırmalar için bir temel oluşturma niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

İhmal, Duygusal İhmal, Metafor, Üniversite öğrencileri

Metaphorical Perceptions of University Students on the Concept of Emotional Neglect

Öz

Emotional neglect is an issue of increasing importance but has been neglected as child abuse appears to be more important in the growing process of children and focuses on supporting emotional development in the growing process. Although emotional neglect is included in the concept of "child abuse and neglect", research on this subject is quite limited. It seems important to reveal how the subject is perceived at the conceptual level and the current awareness of the subject on different groups. The purpose of this research is to reveal the thoughts of university students on the concept of "emotional neglect" and how they conceptualize the issue of "emotional neglect" through metaphors. The study group of the research consists of 106 students studying in different departments, programs and classes at a foundation university in the Fall semester of the 2021-2022 academic year. The sample of the research is university students who were reached through easily accessible sampling and participated voluntarily. The opinions of the participants were collected with a questionnaire consisting of open-ended questions developed by the researchers. The data obtained were evaluated with content analysis, which is a qualitative research method. According to the findings of the research; metaphors are classified in the categories of human, animal, plant, inanimate objects, action/ process. It is noteworthy that the students mostly use the metaphors of orphan/lonely/child in the dark, abandoned pet, unwatered / dried plant, abandoned village, wall, and sea while choosing metaphors. According to the research findings, the reasons for students to choose metaphors describing emotional neglect; not showing enough care and love, not meeting the child's basic needs, rejection / exclusion / ignoring, being left alone, lack of support, lack of support of abilities, emotional neglect accompanying emotional and physical abuse, fear/anxiety, inability to resist /helplessness and inconsistency are given under the themes. The research provides a perspective on how university students define and make sense of the concept of emotional neglect. Therefore, this information serves as a basis for future studies.

Anahtar Kelimeler

Neglect, Emotional Neglect, Metaphor, University Students

Kaynakça

• Ainsworth, M.D., Blehar, M.C, Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of Attachment: a psychological study of the strange situation. Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates. Akbaba-Altun, S., & Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “eğitim” kavramına iliskin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. EducationalAdministration: Theory and Practice, 19(3), 329-354.
• Aktaş-Altınsu B. (2004). Çocuklara bakım veren hemşirelerin çocuk istismar ve ihmalini tanıyabilmeleri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aktay, M. (2020). İstismar ve ihmalin çocuk üzerindeki etkileri ve tedavisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi (GPD), 1(2), 169-184.
• Bakır, E., & Kapucu, S. (2017) Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: Bir literatür incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 13–24.
• Baysal, S.U., & Şahin,F. (2014). Çocuk İstismarı ve İhmali. Türk Milli Pediatri Derneği: Çocuk sağlığı ve hastalıklarında tanı ve tedavi kılavuzları (2), 1-9.
• Bedir E. Y. (2018) Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal ihmal ve istismar konusundaki bilgi ve farkındalıklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Benice, A. (2013). Çocuğun duygusal istismarı. Eğitimde Yeni Yansımalar, 33, 29-34.
• Beyazova, U., & Şahin, F. (2011). Çocuk ihmali ve istismarı terimleri sözlüğü. Sözlük Dergisi, 2(4), 1-20. https://logosyayincilik.com/logosDATA/userfiles/file/cocukistismar.pdf
• Blanchard, A. (2019) Through fog: An autoethnography of childhood emotional neglect. Doctoral thesis, Keele University. https://eprints.keele.ac.uk/6460/
• Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Attachment. Basic Books.
• Cantwell, H.B. (1997). Neglect of Child Neglect. Mary E. Helfer, Ruth S. Kempe, et al.(Eds), Battered Child, Fifth Edition, (ss 347-373). University of Chicago Press.
• Corey G. (2008). Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları. (Çev.T.Ergene) Mentis Yayınları Cukor, D., & McGinn, L. K. (2006). History of child abuse and severity of adult depression: The mediating role of cognitive schema. Journal of Child Sexual Abuse, 15(3), 19-34
• Cüceloğlu, D. (1997). İçimizdeki çocuk. Remzi Yayınevi.
• Çoğaltay, N., & Aras, Z. N. (2018). Öğretmen adaylarının öğretmen atamalarında kullanılan sözlü sınava ilişkin algıları: metafor analizi örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 211-230. file:///C:/Users/PC/Downloads/SzlSnav-Meteformakalesi.pdf
• Dallar Bilge, Y., Taşar, M. A., Kılınçoğlu, B., Özmen, S., & Tıraş, Ü.(2013). Alt sosyoekonomik düzeye sahip anne-babaların çocuk istismarı ve ihmali hakkındaki bilgi düzeyleri, deneyimleri ve kullandıkları disiplin yöntemleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 27-35. https://www.alpha-psychiatry.com/Content/files/sayilar/70/27-35.pdf
• De Bellis, M.D. (2005). The psychobiology of neglect. Child Maltreatment, 10 (2), 150-172. DOI: 10.1177/1077559505275116
• Demir, H. (2012). Çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerinin tanılanmasına yönelik ölçek. Uzmanlık Tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Feist, J., ve Feist, G., J. (2008). Theories of Personality (7th ed.). United States of America:McGraw-Hill.
• Fırat S., Yılmaz, Ş.B.I., & İltaş Y. (2016) Ruhsal ve hukuki yönleriyle çocuk istismarı çocukların cinsel dokunulmazlığına dair suçlar. Sonçağ Maatbacılık.
• Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): A conceptual framework. Child Abuse & Neglect, 26 (6-7), 697–714.
• Gölge, Z.B, Hamzaoglu, N., & Türk, B. (2012). Sağlık çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki farkındalık düzeylerinin ölçülmesi. Adli Tıp Dergisi, 26(2), 86 – 96. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/146023/ Göğebakan, M. (2018). İhmal ve istismar mağduru ergenlerde psikolojik destek alma tutumları ve terapötik işbirliğinin psikopatolojik özellikler ve şemalarla ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Güler N., Uzun, S., Boztaş, Z., & Aydoğan, S. (2002). Anneleri Tarafından Çocuklara Uygulanan Duygusal ve Fiziksel İstismar/İhmal Davranışı ve Bunu Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3),128 - 134.
• Güneş, A., & Fırat, M. (2016). Açık ve uzaktan öğrenmede metafor analizi araştırmaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 2(3), 115-129.
• ICN (International Council of Nurses). Nurses, always there for you: United against violence. International Nurses’ Day 2001. Anti-Violence Tool Kit.
• Şan İ., Bekgöz, B., & Ulucan Özkan E. (2019) 112’de görev yapan sağlık personelinin çocuk ihmal ve istismarına yönelik farkındalık düzeyleri: Ankara örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 13, 90-106.
• Şenkal, İ., & Işıklı, S. (2015). Çocukluk Çağı Travmalarının ve Bağlanma Biçiminin Depresyon Belirtileri ile İlişkisi: Aleksitiminin Aracı Rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 26, 1-7.
• Iwaniec, D. (1995). The emotionally abused and neglect child: Identification, assessment,and intervention. John Wiley and Sons. Iwaniec, D. (2003) Identifying and Dealing with Emotional Abuse and Neglect. Child Care in Practice, 9(1), 49-61, DOI: 10.1080/1357527030217. https://doi.org/10.1080/13575270302175
• Jacobsen, S.L. (2012). Music therapy assessment and development of parental competences in families where children have experienced emotional neglect: An Investigation of the reliability and validity of the tool, assessment of parenting competencies (APC) [Unpublished doctoral dissertation]. Aalborg University.
• Kalyon, A. & Yazıcı, H. (2020). Üniversite öğrencilerinde çocukluk dönemi ihmal ve istismar yaşantılarının yaşam doyumunu yordamadaki rolü: Cinsiyet ve ruhsal problemlere dayalı karşılaştırmalar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(3), 573-583.
• Kanak, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal ihmal/istismara yönelik bilgi ve farkındalıklarına destek eğitim programının etkisi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karal, E., & Atak, H. (2022). Çocukluk çağı ruhsal travmaları üzerine kavramsal bir çalışma. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 82-103.
• Koçtürk, N. (2018). Çocuk İhmalini ve İstismarını Önlemede Okul Çalışanlarının Sorumlulukları. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 38-47. DOI: 10.21666/muefd.336170
• Korkmaz F., & Ünsal, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerin ''teknoloji'' kavramına ilişkin metaforik algılarının incelemesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 194-212.
• Metinyurt, H.A.I. & Yıldırım-Sarı H.(2016). Sağlık çalışanlarının çocuk ihmali ve istismarını tanıma düzeyleri. Çocuk ve Medeniyet, 1(1), 101-121.
• Öztürk M. (2007). Anne, baba ve eğitimciler için çocuk psikiyatrisi. Uçurtma Yayınları.
• Öztürk, A. (2020). Çocuğa kötü muamelenin psikolojik ve gelişimsel sonuçlarını önlemek. Turk J Child Adolesc Ment Health, 27(1), 7-19
• Peker, A. & Kağızmanlı, N. (2018). Ebeveyn tutumlarının ergenlerin akademik güdülenme düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 210-224” DOI: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.338252
• PUAM Aile Çalışmaları Birimi. Duygusal İhmal. Bülten 5, Kasım-Aralık. https://cdn.bau.edu.tr/content/styf4adu7jjp2-B%C3%9CLTEN%205.pdf
• Sarı, H.Y., Ardahan, E. & Öztornacı, B.Ö.(2016). Çocuk ihmal ve istismarına ilişkin son 10 yılda yapılan sistematik derlemeler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(6), 501-511.
• Sneddon, H., Iwaniec, D., & Stewart, M. C. (2009) Prevalence of childhood abuse in mothers taking part in a study of parenting their own children. Child Abuse Review, 19, 39–55. https://doi.org/10.1002/car.1078
• Sümer, N., Aktürk, E.G., & Helvacı, E. (2010). Anne-Baba Tutum ve Davranışlarının Psikolojik Etkileri: Türkiye’de Yapılan Çalışmalara Toplu Bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.
• Taner Y. & Gökler B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik Yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi,35, 82-86.
• Toker, G.A., & Çapan, A.S. (2018). Anne baba tutumlarından kaynaklanan, ihmal ve duygusal istismara maruz kalmış çocukların en çok kullandığı savunma mekanizmaları üzerine bir literatür taraması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi (OPUS), 9(16), 1794–1816. DOI: 10.26466/opus.480595
• Tugay, D. (2008). Öğretmenlerin çocuk istismar ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Türk Dil Kurumu (TDK). Güncel Türkçe sözlük, Ağustos, 2022. https://sozluk.gov.tr/
• Uysal-Bayrak, H. U. (2019 a). Çocuk istismarı hakkında öğretmen adayları ile metaforik bir değerlendirme: Niğde İli Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 929-957. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/57224/808167
• Uysal-Bayrak, H. (2019). Ebeveynlerin Gözünden Çocuk İstismarı: Metaforik Bir Çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 376-389. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/727702
• Üstündağ, A. (2020). The perspective of experts about emotional neglect and abuse. Journal of Economy Culture and Society, 61, 125-140.https://doi.org/10.26650/JECS2019-0038
• Webb, J. (2018). Çocuklukta ihmalin izi: Boşluk hissi. Sola Unitas.
• Webb J. (2021). Warning Signs of Emotional Neglect in a Family. Reviewed by Vanessa Lancaster. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/childhood-emotional-neglect/202112/8-warning-signs-emotional-neglect-in-family
• World Health Organization (WHO). Child abuse and neglect by parents and other caregivers. World Health Organization Geneva 2002, 57-86
• Wright, M. O., Crawford, E., & Del Castillo, D. (2009). Childhood emotional maltreatment and later psychological distress among college students: The mediating role of maladaptive schemas. Child Abuse & Neglect, 33(1), 59–68.
• Yavuzer, H. (2016). Ana-Baba ve Çocuk. Remzi Kitabevi
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: Risk faktörleri ve çocukların psiko-sosyal gelişimi üzerindeki etkileri. Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 63-79.
• Yükseler, A. (2020). Malatya ilinde çalışan sağlık personelinin çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi ve farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.