3-5 Yaş çocukları için empati ve zihin kuramı ölçeği Türkçe geçerlik-güvenirlik çalışması ve bazı değişkenler açısından incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 13, 13 - 22, 25.06.2024

Canan Keleş Ertürk , Kezban Tepeli

https://doi.org/10.36731/cg.1390467

Öz

Empati, bireyin, dünyayı başka bir kişinin gördüğü gibi görmesini sağlayan yeteneğidir. Bilişsel empati olarak da açıklanabilen zihin kuramı ise, bireyin zihinsel durumları kendine ve diğer insanlara atfetme yeteneğini ifade etmektedir. Empati ve zihin kuramı, birbiriyle ilişkili ve özellikle erken çocukluk döneminde bakış açısının gelişimi ile ilgili olan ve güncel olarak dikkatleri üzerinde toplayan iki temel kavramdır. Bu araştırma da 3-5 yaş grubu çocukların Empati ve Zihin Kuramı düzeylerinin saptanması amacıyla planlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Konya il merkezinde 3-5 yaş grubu çocuğu olan toplam 176 anne oluşturmaktadır. Öncelikle Empati ve Zihin Kuramı Ölçeğinin geçerlik-güvenirlik analizi yapılmış ve geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır. Geçerlik ve güvenirlik analizinin ardından 3-5 yaş grubu çocuklarının Empati ve Zihin Kuramı düzeyleri çocuğa ait cinsiyet, okul öncesi kuruma devam durumu, yaş ve doğum sırası; ebeveyne ait toplam çocuk sayısı, sosyoekonomik düzey, yaş, öğrenim durumu, meslek ve çalışma durumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda Olumsuz Zihin Kuramı Alt Ölçek Puanlarının ailedeki çocuk sayısı ile anne-baba öğrenim durumu; Olumlu Zihin Kuramı Alt Ölçek Puanlarının ailenin sosyoekonomik düzeyi, anne öğrenim durumu ve annenin mesleği değişkenleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığı saptanmıştır. Ayrıca Empati ile Olumlu Zihin Kuramı Alt Ölçeği arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Dönem, Empati, Zihin Kuramı

Investigation Of Empathy And Theory Of Mind Skills Of 3-5 Year Old Children

Öz

Empathy is the ability of an individual to see the world as another person sees it. Theory of mind, which can also be explained as cognitive empathy, refers to an individual's ability to attribute mental states to themselves and other people. Empathy and ToM are two interrelated concepts that are related to each other and are particularly related to the development of perspective in early childhood and are currently attracting attention. This study was planned to determine the empathy and ToM levels of children aged 3-5 years. The study group of the research consisted of 176 mothers with children aged 3-5 years in Konya city center. First of all, the validity and reliability analysis of the Empathy and Theory of Mind Scale was conducted and it was determined that it was a valid and reliable measurement tool. After the validity and reliability analysis, the empathy and ToM levels of 3-5 year-old children were examined in terms of the variables of gender, preschool attendance, age and birth order of the child, and the total number of children, socioeconomic level, age, education level, occupation and employment status of the parents. As a result of the research, it was found that the Negative ToM Subscale Scores differed statistically significantly in terms of the number of children in the family and the education level of the parents; and the Positive ToM Subscale Scores differed statistically significantly in terms of the socioeconomic level of the family, the mother's education level and the mother's occupation. In addition, a statistically significant positive relationship was found between Empathy and Positive Theory of Mind Subscale.

Anahtar Kelimeler

Preschool Period, Empathy, Theory of Mind

Kaynakça

• Akkaya, E. (2018). İşitme kayıplı ve tipik gelişen 4-5 yaşındaki çocukların zihin kuramı ve dil becerileri bakımından karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Altıntaş, M. (2014). Çocuklar için zihin kuramı test bataryası'nın 4-5 yaş Türk çocuklarına uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması [Doktora tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Apperly, I. A. (2012): What is “theory of mind”? Concepts, cognitive processes and individual differences. The Quarterly Journal Of Experimental Psychology, 65(5), 825-839. doi:10.1080/17470218.2012.676055
• Arıkan, Z., & Tüfekci, A. (2020). 5-6 yaş grubu çocukların zihin kuramı becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Child & Development (J-CAD)/Çocuk ve Gelişim Dergisi (ÇG-D), 3(6), 13-27.
• Ball, C. L., Smetana, J. G., & Sturge‐Apple, M. L. (2017). Following my head and my heart: Integrating preschoolers' empathy, theory of mind, and moral judgments. Child Development, 88(2), 597-611. doi:10.1111/cdev.12605
• Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British J. Psych. (Statistical Section) 3, 77–85.
• Bensalah, L., Caillies, S., & Anduze, M. (2016). Links among cognitive empathy, theory of mind, and affective perspective taking by young children. The Journal Of Genetic Psychology Research And Theory On Human Development, 177(1), 17-31. doi:10.1080/00221325.2015.1106438
• Brown, M. M., Thibodeau, R. B., Pierucci, J. M., & Gilpin, A. T. (2016). Supporting the development of empathy: The role of theory of mind and fantasy orientation. Social Development, 1-15. doi: 10.1111/sode.12232
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford Publications.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23.Baskı). Pegem Akademi.
• Calero, C. I., Salles, A., Semelman, M., & Sigman, M. (2013). Age and gender dependent development of theory of mind in 6-to 8-years old children. Frontiers In Human Neuroscience, 7(281), 1-7. doi:10.3389/fnhum.2013.00281
• Cengiz Saltuk, M., & Erciyes, C. (2020). Okul öncesi çocuklarda teknoloji kullanımına ilişkin ebeveyn tutumlarına dair bir çalışma. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 4(2), 106-120.
• Cerny, B. A., & Kaiser, H. F. (1977). A study of a measure of sampling adequacy for factor-analytic correlation matrices. Multivariate Behavioral Research, 12(1), 43-47.
• Crocker, L., & Algina, J. (2006). Introduction to classical and modern test theory. Wadsworth Publishing Company.
• Davis, M. H. (2006). Empathy. In J. E. Stets & J. H. Turner (Eds.), Handbook of the sociology of emotions (pp. 443-466). Springer.
• Derman, M. T., Türen, Ş., & Buntürk, T. (2020). Okul öncesi çocukların empati bölümleri ile annelerinin ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 336-368. doi: 10.24130/eccd-jecs.1967202042188
• Dinç Altun, Z., Değerli, F. İ., Bolat, N., & Kınık, Ö. (2018). Çocuklar için empati bölümü ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 153-168. doi:10.21764/maeuefd.309234
• Dvash, J., & Shamay-Tsoory, S. G. (2014). Theory of mind and empathy as multidimensional constructs: Neurological foundations. Topics In Language Disorders, 34(4), 282-295. doi:10.1097/TLD.0000000000000040 Frith, U., & Happé, F. (1999). Theory of mind and self‐consciousness: What is it like to be autistic?. Mind and Language, 14(1), 1–22. doi:10.1111/1468-0017.00100
• Goldstein, T. R., & Winner, E. (2012). Enhancing empathy and theory of mind. Journal Of Cognition And Development, 13(1), 19-37. doi:10.1080/15248372.2011.573514
• Gözün Kahraman, Ö. (2012). Zihin kuramına bağlı eğitim programının 48-60 aylık çocukların bilişsel bakış açısı becerileri ve prososyal davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis (5th ed.). Prentice Hall. Hambleton, R. K., & Patsula, L. (1998). Adapting tests for use in multiple languages and cultures. Social Indicators Research, 45, 153-171.
• Hoffman, M. L. (2000). Empathy and moral development: Implications for caring and justice. Cambridge University Press.
• Keleş Ertürk, C., & Tepeli, K. (2023). Validity and reliability of theory of mind task battery (TOMTB) for 3-5 year old children. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 627-639. doi:10.47525/ulasbid.1322818
• Kılıç Tülü, B. (2019). 3-5 Yaş grubu çocuklara yönelik zihin kuramı ölçeğinin geliştirilmesi [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal Of Mood Disorders (JMOOD), 6(1), 47-8. doi:10.5455/jmood.20160307122823
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative Dentistry & Endodontics, 37(44), 52-54.
• Köksal Akyol A., & Aslan, D. (2014). The development of empathy scale for children (ESC). In M. Yasar, O. Ozgun, & J. Galbraith (Eds.), Contemporary perspectives and research on early childhood education (pp.113-123). Cambridge Scholar Publishing.
• McDonald, N. M., & Messinger, D. S. (2011). The development of empathy: How, when, and why. Moral Behavior and Free Will: A Neurobiological and Philosophical Approach, 333-359.
• Mclnnis, M. A. (2014). The relation between theory of mind and empathy ın preschool: The case of fantasy orientation [Doctoral Dissertation]. University Of Alabama.
• Özyürek, A., & Gürleyik, S. (2016). Anne babaların okul öncesi dönem çocukları ile etkileşimlerinde oyunun yeri. Journal of International Social Research, 9(42).
• Pears, K. C., & Moses, L. J. (2003). Demographics, parenting, and theory of mind ın preschool children. Social Development, 12(1), 1-20. doi:10.1111/1467-9507.00219
• Peterson, C. C. (2016). Empathy and theory of mind in deaf and hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 21(2), 141-147.doi:10.1093/deafed/env058
• Premack, D., & Woodruff, G. (1978). Does the chimpanzee have a theory of mind? Behavioural and Brain Sciences, 4, 515–526. doi:10.1017/S0140525X00076512
• Price, V., & Archbold, J. (1997). What's it all about, empathy? Nurse Education Today, 17(2), 106-110. doi:10.1016/S0260-6917(97)80026-3
• Rencher, A. C. (2002). Methods of multivariate analysis (2nd ed.). John Wiley & Sons.
• Salvucci, S., Walter, E., Conley, V., Fink, S., & Saba, M. (1997). Measurement error studies at the national center for education statistics.
• Sarı, O. T. (2011). Zihin kuramı hikâyeleri testi'nin Türk çocuklarına uyarlanması ve okul öncesi dönemdeki normal gelişim gösteren, zihin engelli ve otizmli çocukların zihin kuramı gelişimlerinin karşılaştırılması [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Sebastian, C. L., Fontaine, N. M., Bird, G., Blakemore, S. J., De Brito, S. A., Mccrory, E. J., & Viding, E. (2012). Neural processing associated with cognitive and affective theory of mind in adolescents and adults. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 7(1), 53-63. doi:10.1093/scan/nsr023
• Singer, T., & Tusche, A. (2014). Understanding others: Brain mechanisms of theory of mind and empathy. In Neuroeconomics (pp. 513-532). Academic Press. doi:10.1016/B978-0-12-416008-8.00027-9
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (6.Baskı). Anı Yayıncılık. Stueber, K. (2013). Empathy. In H. Lafollette (Ed.), The international encyclopedia of ethics (pp. 1606–1614). Blackwell Publishing.
• Taner Derman, M. (2013). Çocukların empati beceri düzeylerinin ailesel etmenlere göre belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 1365-1382. doi:10.9761/jasss_588
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Uyanık, Ö., & Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 118-134.
• Wang, Z., & Wang, L. (2015). The mind and heart of the social child: Developing The empathy and theory of mind scale. Child Development Research, 2015. doi:10.1155/2015/171304
• Wellman, H. M. (1990). The child's theory of mind. The MIT Press.
• Zufferey, S. (2010). Lexical pragmatics and theory of mind: The acquisition of connectives. John Benjamins Publishing Company.