Yüzeysel Davranış Yolu İle Oluşan Duygusal Emeğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Duygusal Bağlılığın Aracılık Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 80 - 107, 15.07.2021

Edip Örücü , Talha Bakırcıoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı yüzeysel davranış yolu ile oluşan duygusal emeğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal bağlılığın aracılık etkisini incelemektir.Araştırmanın evrenini Bursa’da kamu sağlık kuruluşunun bir bölümündehemşire olarak çalışmakta olan 350 kişi oluşturmaktadır. Çalışma tarihi itibari ile içinde bulunulan pandemi (koronavirüs = covid – 19) süreci nedeni ile toplamda 200 anket dağıtılmış ve 127 işgörenden geri dönüş alınmıştır. 127 anketten 4 tanesi uygun görülmediği için elenmiş geriye kalan 123 çalışandan elde edilen anketlerle analizler yapılmıştır. Katılımcıların %16,3’i erkek, %83,7’i kadın, yaş ortalamaları % 26-35 yaş arası (43,9) ve lisans mezunu (%57,0) ‘dır. Elde edilen verilerin analizi için faktör analizi, korelasyon analizi, regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler neticesinde duygusal bağlılık, yüzeysel davranış ve işten ayrılma niyetinin aralarında anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmış ve yüzeysel davranışın işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal bağlılığın tam aracılık etkisine sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda sonuçlar yorumlanıp, tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yüzeysel Davranış, İşten Ayrılma Niyeti, Duygusal Bağlılık

Kaynakça

• Abraham, R. (1999). “The İmpact Of Emotional Dissonance On Organizational Commitment And İntention To Turnover” The Journal Of Psychology, 133 (4), 441-455.
• Acar, S. (2019). “Duygusal Emek İle Örgütsel Bağlılık Arasında Ki İlişki, Konaklama İşletmeleri Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma”, Alanya Alaattin Keykubat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Allen, N.J. and Meyer, J.P. (1990). “The Measurement and Antecedent of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, 63 (1), 1-18.
• Akça, S. ve Devebakan, N. (2017). “Sağlık Kurumlarında Çalışanların Kurumda Kalma ya da Ayrılma Kararlarının Belirlenmesinde Örgütsel Bağlılığın Etkisi: İzmir İlinde Bir Araştırma” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, 239-261.
• Akoğlan, M.K. ve Güçlü, N. (2008). “Turizm İşletmelerinde Duygusal Çaba Faktörlerinin İşe Alma Sürecinde Kullanılması Üzerinde Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 39- 56.
• Ashforth, B.E. and Humphrey, R.H. (1993). “Emotional Labor in Service Roles The Fluence of Identity”, Academy of Management Review, 18(1), 88-115.
• Bal, S. (2020), “Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetinin Öncülleri, Örgütsel Bağlılık Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Analizi: Havacılık Çalışanları Üzerine Bir Uygulama”, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Balay, R. (2000). Yönetici Öğretmenlerle Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bayram, L. (2005) “Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık” Sayıştay Dergisi, Sayı: 59, 125-139.
• Beğenirbaş, M. Ve Basım, N. (2012). “Duygusal Emekte Baz Demografik Değişkenlerin Rolü: Görgül Bir Araştırma”, Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 45-57.
• Bitmiş, M.G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2013). “Psikolojik Dayanaklılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15,2, 27-40.
• Chang, E. (1999). “Career Commitment as a Complex Moderator of Organizational Commitment and Turnover Intention”, “Human Relations”, 52(10), 1250-1278.
• Chau, S.L., Dahling, J.J., Levy, P.E. and Diefendorff, J. M. (2009). “A Predictive Study of Emotional Labor and Turnover”, Journal of Organizational Behaviour, 30(8), 1151-1163.
• Cheung, F.Y.L. and C.S.K. Tang (2009). “The ınfluence of emotional ıntelligence and affectivity on emotional labor strategies at work”, Journal Of Individual Differencess, 30(2), 75-86.
• Chu, K.H. and Murrmann, S.K. (2006). “Development and Validation of the Hospitality Emotional Labor Scale”, Tourism Management, 27 (6), 1181-1191.
• Çakar, N.D. ve Ceylan, A. (2005). “İş Motivasyonunun Çalışan Bağlılığı ve İşten Ayrılma Eğilimi Üzerindeki Etkileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 52-66.
• Çetin, M.Ö. (2004). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Demir, M., (2012), “Örgütsel Destek, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi İlişkisi: Havalimanı Yer Hizmetleri İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma”, İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 14, Sayı:1, 47-64.
• Diefendorff, M.J., Croyle, H.M. and Gosserand, H.R. (2005). “The Dimensionality and Antecedents of Emotional Labor Strategies”, Journal of Vocational Behavior, 66, 339-357.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Eren, M, Ş. ve Yılmaz, E. (2020), “Duygusal Emek Davranışlarının İş Sonuçlarına Etkisi: Biçimlendirici Değişken Olarak Algılanan Örgütsel Desteğin Rolü”. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 219 -237.
• Grandey, A.A. (2000). “Emotion Regulation in the Workplace: A New Way to Conceptualize Emotional Labor”. Journal of Ocupational Health Psychology, 5 (1), 95-110.
• Grandey, A. A. (2003). “When “The Show Must Go On”: Surface Acting and Deep Acting As Determinants of Emotional Exhaustion and Peer-Rated Service Delivery”. Academy of Management Journal, 46 (1), 86-96.
• Griffeth, R.W., Hom, P.W. and Gaertner, S. (2000). “A Meta Analysis of Antecedents and Correlates of Employee Turnover: Update, Moderator Tests, and Research Implications for the Next Millennium”, Journal of Management, 26, 463-488.
• Güler, H,N. (2018). “Kişilik, Örgütsel Güven Ve Bağlılığın Duygusal Emeğe Etkileri İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” Doktora Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Gürbüz, S. (2006). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2006, 3 (1), 48-75.
• Gürbüz, S. ve Bekmezci, M. (2012), “İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının bilgi işçilerinin işten ayrılma niyetine etkisinde duygusal bağlılığın aracılık ve düzenleyicilik rolü”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:41, Sayı/No:2,189-213.
• Gürbüz, Ş. ve Şahin, F., (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Güzel, F,Ö., Atilla Gök G. ve Büyüker İşler, D.(2013). “Duygusal Emek Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerinde Bir Araştırma” Seyehat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10 (3), 107-123
• Hackett, R.D. and Lapierre, L.M. (2001). “Understanding the Links Between Work Commitment Constructs”, Journal of Vocational Behavior, 58 (3), 392-413.
• Hackman, J. R. And Oldham, G.R., (1976). “Motivation Through the Design of Work: Test of a Theory”. Organizational Behavior and Human Performance, Vol.16, 250-279.
• Hochschıld, A. R. (1983). The managed heart. Berkeley. CA: University of California Press.
• Kahya, M. ve Berk, U. (2018), “Duygusal Emek Ve Örgütte Kalma Niyeti İlişkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü: Ankara İlinde Görev Yapan Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama” https://www.academia.edu/12473158/
• Küçükusta, D. ve Avcı, N. (2009). “Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Öğrenme, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 33-44.
• Mathis, R. and Jackson, J.J. (2000). “Human resource management” South-Western College Publishing, Cincinnati, Ohio.
• Meyer, J.P., Allen, N.J. and Smith, C.A. (1993). “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, 78 (4), 538-551.
• Meyer, J.P. and Smith, C.A. (2000). “HRM Practices and Organizational Commitment: Test of a Mediation Model”, Canadian Journal of Administrative Sciences, 17 (4), 319-331.
• Miller, J.S. and Cardy, R.L. (2000). “Self-Monitoring and Performance Appraisal: Rating Outcomes in Project Teams”, Journal of Organizational Behavior, Vol.21, No.6, 609-626.
• Moç, T. (2018). “Duygusal Emek Davranışlarının İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi. Özel Eğitim Kurumlarında Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma” Journal Of Instıtute Of Economıc Development And Socıal Researches Issn:2630-6166, Vol:4 / Issue:13
• Morrıs, J.A. and Feldman, D.C. (1996). “The Dimensions, Antecedents and Consequences of Emotional Labor”. Academy of Management Review, Vol.21 (4), 986-1010.
• Mowday, R.T., Steers, R.M. and Porter, L.W. (1979). “The Measurement of Organizational Commitment”, Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.
• Nikmah, U. and Sulistyarini, I. (2017) “Emotional Labor and Organizational Commitment among Hospital Nurses: The Mediating Role of Job Burnout”. Advances in Economics, Business and Management Research, volume 36.
• Oral, L. ve Köse, S. (2011). “Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı İle İş Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma” Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C.16, S.2, 463-492.
• Örücü, E. ve Hasırcı, I, (2020). “Duygusal Emek Algısının Tükenmişlik Seviyesine Etkisi: Bandırma Belediyesi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Akademik İncelemeler Dergisi, 2020, 15/1: 245-276.
• Öz, E.Ü. (2007). Duygusal Emek Davranışlarının Çalışanlarının İş Sonuçlarına Etkisi. Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Park, H. Y., Christie, R. L. and Sype, G. E. (2014). “Organizational commitment and turnover intention in union and non-union firms”. SAGE Open, 4(1).January-March 2014: 1–11.
• Sandi, M. (2007). “Expectations of emotional Display in the Workplace”, Leadership &Organizational Development Journal, Vol.28, No.6, 552-570.
• Shaw, J.D., Delery, J.E., Jenkins, G.D. and Gupta, N. (1998). “An Organization-Level Analysis of Voluntary and Involuntary Turnover”, Academy of Management Journal, 41(5), 511-525.
• Şenel, G. ve Aydoğan, E. (2020), “Örgütsel Bağlılığın Duygusal Emek Üzerine Etkisi: Sağlık Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma” Yorum-Yönetim-Yöntem Uluslararası Yönetim-Ekonomi ve Felsefe Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 2, s: 125-134.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Allyn & Bacon/Pearson Education.
• Uludağ, G. (2019). “Örgütsel Bağlılık İle İşten Ayrılma Niyeti İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (Özel Sayı) , 2043-2056
• Wasti, S.A. (2000), “Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış, Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları”, ed: Z. Aycan, Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:21, Ankara, 201-224.
• Wayne, S. J., Shore, L.M. and Liden, R.C. (1997). “Perceived Organizational Support And Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective” Academi Of Management Journal, Vol:40, No:1, 82-111.
• W.L. Kuean, S. Kaur and E.S.K. (2010). “The Relationship between Organizational Commitment and Intention to Quit: The Malaysian Companies Perspectives”. Journal of Applied Sciences, 10: 2251-2260.
• Yang, F.H. and Chang, C.C. (2008), “Emotional Labour, Job Satisfaction and Organizational Commitment Amongs Clinical Nurses: A Questionnaire Survey, İnternational Journal Of Nursing Studies”, 45 (6), 879-887.
• Yürür, S. ve Ünlü, O. (2011). “Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve İşten Ayrılma İlişkisi”, İş-Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 81-104.
• Yıldız, S. (2008). “Örgüt Kültürünün İşten Ayrılma Eğilimi ve Çalışan Verimliliği Üzerindeki Etkisi: Bir Ara Değişken Olarak Örgütsel Destek Algısı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Yin, H., S. Huang and J.C.K. Lee (2017). “Choose your strategy wisely: examining the relationships between emotional labor ın teaching and teacher efficacy ın hong kong primary schools”, Teaching And Teacher Education, 66, 127-136.
• Zembylas, M. (2002). “Structures of feeling ın curriculum and teaching: theorizing the emotional rules”, Educational Theory, 52, 187-208.