Covid-19 Sürecinde Evden Çalışanların Öz Yeterliklerinin İş Performansı ve İş Tatmini Üzerindeki Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 14 - 27, 01.08.2022

Aysun Devrim Yemenici

Öz

Covid-19 pandemisi tüm dünyayı derinden etkileyerek, iş yaşamında büyük bir değişime sebep olmuştur. Bu süreçte evden çalışma oldukça yaygınlaşmıştır. Evden çalışmanın salgın ortamında izolasyon sağlamasının yanında zaman ve maliyet avantajları sunması da tercih sebebi olmuştur. Evden çalışanların bu süreçteki verimliliğinin önemi sebebiyle öz yeterlikleri, iş performansları ve iş tatminleri araştırılması gereken bir konudur. Bu araştırmanın amacı, Covid-19 sürecinde evden çalışanların öz yeterliğinin iş tatmini üzerindeki etkisinde iş performansının nasıl bir aracılık rolünün bulunduğunun tespit edilmesidir. Nicel araştırma tasarımıyla çevrimiçi olarak hazırlanan anket formu aracılığıyla Covid-19 sürecinde Türkiye genelinde evden çalışan 382 kişiden veri toplanmıştır. Yapısal eşitlik modelleme analizi ile hipotez testleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, öz yeterliğin iş tatmini ve iş performansı üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı bir etkisi vardır. İş performansı, öz yeterlik ve iş tatmini arasındaki ilişkide “kısmi aracı” rolüne sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Öz yeterlik, İş performansı, İş tatmini

Kaynakça

• Aziri, B. (2011). Job Satisfaction: A Literature Review. Management Research & Practice, 3 (4): 77-86.
• Baggerly, J. and Osborn D. (2006). School Counselor’s Satisfaction and Commitment: Correlates and Predictors. Professional School Counseling, 9 (3): 197-205.
• Bandura, A. (1995). Self-Efficacy in Changing Societies, Cambridge: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy, Mechanism Human Agency. American Psychologist, 37 (2): 122-147.
• Baron, R. M. and Kenny, D. A. (1986). The Moderator-mediator Variable Distinction In Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6): 1173-1182.
• Başol, O. ve Çömlekçi, M. F. (2020). İş Tatmini Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1 (2): 17-31.
• Brayfield, A. and Rothe, H. F. (1951). An Index Of Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35(5): 307-311.
• Campbell, J. P. (1990). Modeling The Performance Prediction Problem In Industrial and Organizational Psychology, In: Dunnette MD, Hough LM, eds. Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press: 687–732.
• Ceylan A. ve Ulutürk Y. H. (2006). Rol Belirsizligi, Rol Çatışması, İş Tatmini ve Performans Arasındaki İlişkiler. Dogus Üniversitesi Dergisi, 7 (1): 48-58.
• Chen, G., Gully, S. M. and Eden, D. (2004). General Self-efficacy and Self-esteem: Toward Theoretical and Empirical Distinction Between Correlated Self-evaluations. Journal of Organizational Behavior, 25(3): 375–395.
• Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2007). Research Methods in Education, (6), New York: Routledge / Taylor and Francis Group.
• Çiçek, B. ve Almalı, V. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Kaygı Öz-yeterlilik ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki: Özel Sektör ve Kamu Çalışanları Karşılaştırması. Turkish Studies, 15(4): 241-260. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43492.
• Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İş gören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1): 35-46.
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1): 39-50.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. and Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis, (7). Harlow: Pearson New International Edition.
• Işık, M. ve Çiçek, B. (2020). Planlı Davranış Teorisi Perspektifinden Girişimcilik Niyeti Üzerinde Sosyal Sermaye Öz Yeterlilik ve Öz Saygının Rolü. Turkish Studies - Economy, 15(1): 185-206.
• Jerusalem, M. and R. Schwarzer (1981). Self-Efficacy As Resource Theory in Stress Appraisal Process. in R. Schwarzer (Ed.) Self-Efficacy: Thought Control of Action, Hemisphere: Washington DC: 195-213.
• Judge, T. A., Jackson, C. L., Shaw, J. C., Scott, B. A. and Rich, B. L. (2007). Self-efficacy and Work-related Performance: The Integral Role Of Individual Differences. Journal of Applied Psychology, 92(1): 107–127. doi:10.1037/0021-9010.92.1.107.
• Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C. and Kluger, A. N. (1998). Dispositional Effects On Job and Life Satisfaction: The Role of Core Evaluations. Journal of Applied Psychology, 83(1): 17-34.
• Kim, J. Y. J. and Miner, A. S. (2007). Vicarious Learning From The Failures and Near-failures Of Others: Evidence from the US Commercial Banking Industry. Academy of Management Journal, 50(3): 687–714. doi:10.5465/amj.2007.25529755.
• Kirk, B. A., Schutte, N. S. and Hine, D. W. (2008). Development and Preliminary Validation Of An Emotional Self-efficacy Scale. Personality and Individual Differences, 45(5): 432–436.
• Kirkman, B. L. and Rosen, B. (1999). Beyond Self-management: Antecedents and Consequences Of Team Empowerment. Academy of Management Journal, 42(1): 58- 74.
• Meydan, C. H. (2010). Örgüt Kültürü, Örgütsel Güç ve Örgütsel Adalet Algılarının Bireyin İş Tatmini ve Örgüte Bağlılığı Üzerine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma, Yayımlanmamıs Doktora Tezi, KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mihalca, L., Rațiu, L., Brendea, G., Metz, D., Dragan, M. and Dobre, F. (2021). Exhaustion While Teleworking During Covid-19: A Moderated-mediation Model Of Role Clarity, Self-efficacy, and Task Interdependence. Oeconomia Copernicana, 12(2): 269–306. Doi: 10.24136/oc.2021.010.
• Öge, E. (2020). Covid-19 Pandemisi Sonrası Uzaktan Çalışmanın Geleceği. Econder 2. Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Bildiri E-Kitabı, 189-197.
• Porter, L. W., Bigley, G. A. and Steers, R. M. (2003). Motivation and Work Behavior. McGraw-Hill/Irwin.
• Rajiv N., Neville, F. and Dimotakis, N. (2020). CEO Scanning Behaviors, Self-efficacy, and SME Innovation and Performance: An Examination Within A Declining Industry. Journal of Small Business Management, 58(1): 164-199, Doi: 10.1080/00472778.2019.1659676.
• Rigotti, T., Yang, L. Q., Jiang, Z., Newman, A., De Cuyper, N. and Sekiguchi, T. (2021). Work‐related Psychosocial Risk Factors and Coping Resources During The Covİd‐19 Crisis. Applied Psychology, 70(1): 3–15. doi: 10.1111/apps.12307.
• Rode, J. C. (2004). Job Satisfaction and Life Satisfaction Revisited: A Longitudinal Test of an Integrated Model. Human Relations, 57 (9): 1205-1230.
• Schwarzer, R. and Jerusalem, M. (1995). Generalized Self-Efficacy Scale. In J. Weinman, s. Wright ve M. Johnston, Measures In Health Psychology: A User’s Portfolio. Causal and control beliefs. 35-37. Windsor, UK: Nfer-Nelson
• Shane, S., Locke, E. A. and Collins, C. J. (2003). Entrepreneurial Motivation. Human Resource Management Review, 13(2): 257–279. Doi:10.1016/S1053-4822(03)00017-2.
• Sigler, T.H. and Pearson, C.M. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment. Journal of Quality Management, 5: 27-52.
• Siu, O., Spector, P. E., Cooper, C. L. and Lu, C. (2005). Work Stress, Self-Efficacy, Chinese Work Values, and Work Well-Being in Hong Kong and Beijing. International Journal of Stress Management, 12 (3): 274-288.
• Sobel, M. E. (1982). Asymptotic Confidence Intervals For Indirect Effects In Structural Equation Models. Sociological Methodology, 13, 290-312. Doi:10.2307/270723.
• Sümer, H.H. (2019). İş Hukuku Uygulamaları, (7), Ankara.
• Şeşen, H. (2010). Öncülleri ve Sonuçları ile Örgüt İçi Girişimcilik: Türk Savunma Sanayinde Bir Araştırma, Yayımlanmamıs Doktora Tezi, KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tekingündüz, S., Top, M. ve Seçkin, M. (2015). İş Tatmini, Performans, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Hastane Örneği. Verimlilik Dergisi, 4: 39-64.
• Yeşilay, A., Schwarzer, R. and Jerusalem, M. (1996). Turkish Adaptation Of The General Perceived Self-efficacy Scale: Genelleştirilmiş Özyeti Beklentisi, http://userpage.fu-berlin.de/~health/turk.htm. E.T.: 05.01.2022.