OKUL YÖNETİCİLERİNİN DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 5, 31 - 37, 08.04.2023

Celal Duman , Mahsum Burucu Saim İzgi Serhat Okan , Mehmet Salık

Öz

Dönüştürücü liderlik, örgütlerde köklü değişimlerin yapılmasını ve bu yapılan değişimler neticesinde başarının elde edilmesini sağlayan liderlik tarzıdır. Modern Dünya’da teknolojinin getirdiği değişim ile birlikte hayatımıza giren yeniliklere, reforma ve değişime yönelik olan liderlik; dönüşümcü liderliktir. Bu araştırmanın amacı, güçlü değişimi ve dönüşümü sağlayacak liderlik modeli olan dönüşümcü liderlik davranışlarını ortaya koymak ve ilkokul ve ortaokul okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri saptamaktır. Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Diyarbakır ili Sur ve Yenişehir merkez ilçelerinde ilkokul ve ortaokul olmak üzere toplam 340 okulda görev yapan 1115 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi, evrenden tesadüfî örnekleme yoluyla belirlenen Sur ve Yenişehir merkez ilçelerinde ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 180 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Bass ve Avolio (1997) tarafından geliştirilen “Dönüşümcü Liderlik Anketi " veri toplama aracının Cemaloğlu (2007) tarafından, daha sonra Şirin ve Yetim (2009) tarafından Türkçeye uyarlanan formu ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” araçlığıyla toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde: aritmetik ortalama (X), standart sapma (Ss), frekans (f), yüzde (%) değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca araştırmada, t-testi ve ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri cinsiyet, yaş ve öğretim kademesi değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Lider, Liderlik, Dönüşümcü liderlik, Yönetici

Kaynakça

• Aydın, M. (2005). Eğitim Yönetimi, 7.Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayıncılık.
• Berber, A. (2000). Dönüşümsel Liderlik Presrektifinin Analitik Hiyerarşi Prosesi Tekniği İle Analizi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 31(1), 7-30.
• Bilir, M. E. (2007). Öğretmen algılarına göre ilköğretim okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleriyle öğretmenlerin iş doyumu ilişkisini incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Celep, C. (2004). Dönüşümsel Liderlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 73-112.
• Çelik, Ö. (2010). Okul yöneticilerinin özbilinç yeterliliği ve dönüşümcü liderlik özellikleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Çetiner, A. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri (Burdur ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Eraslan, L. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik özellikleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Eryılmaz, F. (2006). Endüstri meslek lisesi okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerine sahip olma düzeyleri (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eryılmaz, F., (2006). Endüstri meslek lisesi okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerine sahip olma düzeyleri. (Ankara İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. G.Ü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hacker, S. ve Roberts, T. (2003). Transformational Leadership: Creating
• Keleş, G. Ö. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerini gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri (Muğla ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Muğla.
• Kiriş, İ. (2013). İlkokul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerini gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri (Adana ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Lucas, S. E. ve Valentina, J. W. (2002). Transformational Leadership: Principals, Leadership Teams and School Culture. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association.
• Özçelik, S.K. (2005). Yönetici Hemşirelerde Dönüştürücü Liderlik Tarzı ve Hemşirelerin Yöneticilerine Olan Güvenleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Subaş, A. (2017). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Enneagram Kişilik Tipleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Şahin, S. (2004). Okul müdürlerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkileri (İzmir ili örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,4/2, 365- 395.
• Toksöz, S. (2010). 21. yüzyılın liderlik anlayışı olarak okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özelliklerini öğretmenlerin algılarına göre değerlendirilmesi(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ulutaş, S. (2010). Kriz yönetimi ve dönüşümcü liderlik(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yıldırım, C., (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. G.Ü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zeren, H. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile bu okullarda görevli öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki (Şanlıurfa ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.