İstanbul’da Kentsel Dönüşüm, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 39 - 72, 30.03.2022

Gültekin Güllü

https://doi.org/10.55205/joctensa.11202224

Öz

Atık yönetimi hizmetleri belediyelerin asli ve önemli görevlerinden biridir. İnşaat ve yıkım atıkları, çoğunlukla kentsel dönüşüm sürecinde binaların yıkılması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu atıklar iyi yönetilmediğinde bir yandan kaynaklar büyük oranda israf edilirken diğer yandan çevre olumsuz etkilenmektedir. Kaynakları israf etmemek için çevreyi daha iyi korumak için kentsel dönüşüm atıklarının daha iyi yönetimi gereklidir. Atık hiyerarşisine göre bu atıkların seçici yıkım ile kaynağında ayrıştırılması ve bu atıkların sıfır atık döngüsünde geri kazanılarak yeniden kullanılmasının sağlanması gerekmektedir. İstanbul'da kentsel dönüşüm nedeniyle çok fazla inşaat ve yıkım atığı oluşmaktadır. Bu atıklar ekonomik olarak kaynak ya da hammadde olarak değerlendirilmediği için kentsel dönüşüm atıkları sorunu büyümekte ve gelecekte çevresel bir krize dönüşeceği ve sürdürülemez bir boyuta ulaşacağı görülmektedir. Bu atıklar fiilen işlendiğinde çok önemli bir hammadde ve ekonomik değeri olan, kullanım alanı olan ve değerlendirilmesi gereken ikincil bir kaynaktır. Bu çalışmanın amacı; inşaat ve yıkıntı atıklarını bir atık değil, kaynak olarak görmek, üretim sektöründe ekonomik olarak ikincil bir hammadde olarak değerlendirilmesini sağlamaktır. Böylece sürdürülebilir çevre politikaları açısından inşaat ve yıkıntı atıklarının sağlıklı yönetimini yaparak hem doğal kaynakların hem de çevrenin korunmasını sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel dönüşüm, Seçici Yıkım, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Miktar, İnşaat ve Yıkım Atıklarının Geri Dönüşümü, İnşaat ve Yıkım Atıklarının Yönetimi

Etik Beyan

Çalışma için etik kurul izni gerekmemektedir.

Urban Transformation, Construction and Demolition Waste in Istanbul

Öz

Waste management services are one of the main and important duties of municipalities. Construction and demolition wastes (CDW) are mostly generated as a result of the demolition of buildings during the urban transformation process. When these wastes are not managed well, resources are wasted to a great extent on the one hand, and the environment is adversely affected on the other. Better management of urban transformation waste in order to better protect the environment and not waste resources; According to the waste hierarchy, it is necessary to separate these wastes at the source by selective destruction and to ensure that these wastes are recovered and reused in a zero waste cycle. A lot of demolition waste is generated in Istanbul due to urban transformation. Since these wastes are not economically considered as a resource or a raw material, the problem of urban transformation wastes is growing and it is seen that it will turn into an environmental crisis in the future and reach an unsustainable dimension. When these wastes are actually processed, they are a very important raw material and a secondary resource with economic value, which has a field of use and needs to be evaluated. The aim of this study; Seeing CDWs as a resource, not a waste, should be evaluated as a secondary raw material in the production sector economically, and to demonstrate its healthy management in terms of both the protection of natural resources and the environment and sustainable environmental policies.

Anahtar Kelimeler

Urban transformation, selective destruction, amount of construction and demolition waste, recycling of construction and demolition waste, management of construction and demolition waste

Kaynakça

• Çevre ve Orman Bakanlığı. (2010). Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100326-13.htm
• Çevre ve Şehircilk Bakanlığı. (2015). Atık Yönetimi Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm
• Çevre ve Orman Bakanlığı. (2004). Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/03/20040318.htm#25
• Çolak, Y. (2013). Planlamada Adil Kent Yaklaşımı Çerçevesinde Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının İncelenmesi: İstanbul Esenler İlçesi Örneği. [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
• Esenler Belediyesi. (2013). Esenler İlçesi 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Raporu. İmar Planı Raporu, İstanbul.
• Güllü, G. (2020). Kentsel Dönüşüm Atıklarının Yönetimi: Esenler Belediyesi Örneği. [Doktora Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi].
• İSTAÇ. (2013) İYA Geri Dönüşüm Malzemesi Kullanılabilir Alan ve Malzeme Kalitesinin Araştırılabilirliği Araştırması. Araştırma, İstanbul.
• Kaymak, M., & Gürün, F. (2018). 2017 Şehircilik Şûrası ve Kentsel Dönüşüm. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(49), 42-61.
• Lauritzen, E. K. (2018). Construction, Demolition and Disaster Waste Management: An Integrated and Sustainable Approach. CRC Press.
• Maçin, K. E. (2017). Kentsel dönüşüm sürecinde enkaz atıkları yönetimi. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Ölmez E., & Yıldız Ş., (2008). İnşaat yıkıntı atıklarının yönetimi ve planlanan İstanbul modeli. Kent Yönetimi, İnsan ve Çevre Sorunları‟08 Sempozyumu 02-06 Kasım 2008.
• Polat, Y. A. (2000). Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Bütüncül Bir Bakiş: Elaziğ Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 185-202. https://doi.org/10.18069/fusbed.10461.
• Salgın, B., & Coşgun, N. (2018). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yapısal Atık Sorunu ve Çözüme Yönelik Öneriler: Kayseri Örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(1), 465-476. https://doi.org/10.28948/ngumuh.387388.
• T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2013). Ulusal Geri Dönüşüm ve Strateji Belgesi 2014-2017.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/12/20141230M1-12-1.pdf
• Yüksel, Ö. (2007). Kentsel dönüşümün fiziksel ve sosyal mekâna etkisi: Kuzey Ankara girişi kentsel dönüşüm projesi. [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü].