Anadolu Üniversitelerinde Yer Seçiminin Kentsel Gelişime Katkısı: Karaman Örneği

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 83 - 112, 30.06.2018

Arzu Maltaş Erol , Yunus Emre Özer

Öz

Üniversite, geçmişten
günümüze her zaman artan bir ilgiyle karşılaşmıştır. Bilhassa 2006 yılı ile
birlikte “her ile bir üniversite” hedefinin bu ilgiye yeni bir ivme
kazandırdığı açıktır. Ancak bu ivmeye paralel olarak üniversitelerin nicelik ve
nitelik açısından değişiklikleri doğurması, beraberinde birçok sorunu da
getirmiştir. Çalışma kapsamında 2006-2008 yılları arasında niceliksel olarak
artış gösteren üniversitelerin, yer seçimlerine odaklanılarak, bu seçimin
kentin mekânsal gelişimini ne doğrultuda etkilediği, 2007 yılında kurulan Karamanoğlu
Mehmetbey Üniversitesi örneğinden hareketle ele alınması amaçlanmaktadır. Ayıca
çalışma, yer seçiminin yasal ve fiziksel bir boyuta sahip olmasının yanı sıra, sosyo-kültürel
ve politik boyutu da barındırması, bu seçimin sadece kentin fiziksel anlamda mekânsal
gelişim ve değişimini değil, aynı zamanda kentin (Karaman) sosyo-kültürel
gelişimine etkilerini değerlendirme hedefindedir.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, üniversite, üniversitelerin kuruluş yeri seçimi

Kaynakça

• 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, http://www.yok.gov.tr/documents/10279/29816/2547+say%C4%B1l%C4%B1%20Y%C3%BCksek%C3%B6%C4%9Fretim+Kanunu/, (Erişim Tarihi: 20.04.2017).
• Birkan, G. (1972). Türkiye'de Yüksek Öğretim Yatırımları, Mimarlık 110, Sayı 12, 49-57.
• Ceyhan, S. ve Güney, G. (2011). Bartın Üniversitesi’nin Bartın İli’nin Ekonomik Gelişimine 20 Yıllık Projeksiyonda Katkılarının Değerlendirilmesi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 183-207.
• Christiaanse, K. (2007). Campusto City: Urban Design for Universities, içinde Hoeger, Kerstin ve Christiaanse, Kees (eds). Campus and the City: Urban Design for the Knowledge Society. Zurich: gtaVerlagss. 45-58.
• Coulson, J., Roberts, P. ve Taylor, I. (2011). University Planning and Architecture: The Search for Perfection, London and Newyork: Routledge Taylor and Francis Group.
• Dalğar, H.; Tunç, H. ve Kaya, M. (2009). Bölgesel Kalkınmada Yükseköğretim Kurumlarının Rolü ve Bucak Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 39-50.
• Davis, M. ve Davis, T. K. (1990). An Urban Design Proposal for the University of Miami Campus Master Plan Competition, Journal of Architectural Education, 43(4), 8–15.
• Demirel M. (2014). Burdur Kent İmajı: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 230-241.
• Demirer, Y., Duran, M. ve Orhangazi, Ö. (2000). Ateş Altındaki Üniversite, Özgür Üniversite Defterleri 5, Ankara: Özgür Üniversite Yayını.
• Ergun, C. (2014). Üniversite ve Kent İlişkisi Üzerine Görüşler: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 31, 216-237.
• Erkman, U. (1990). Büyüme ve Gelişme Açısından Üniversite Kampuslerinde Planlama ve Tasarım Sorunları, İstanbul: İTÜ Mimarlık Baskı Atölyesi.
• Florax, R. J. G. M. (1987). The Regional Economic Role of Universities: The Dark Side of the Universities. Netherlands: Twente Universtiy.
• Gaines, T. A. (1991). ‘Introduction’, The Campus As a Work of Art, ABD: Praeger Publishers.
• Göçer, O. (1971). Üniversiteler, Yerleşme Düzenleri ve Türkiye Üzerinde Teorik Araştırmalar, Şehircilik Konferansları 1964-1965 Yaz Yarıyılı, İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehircilik Kürsüsü Yayınları, Sayı 4, 77-120.
• Gök, F. (1998), “Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Sistemi ve Üniversiteler,” İktisat Dergisi, Sayı 383, 75-80.
• Gündoğar, D.; Sallan Gül, S.; Uskun, E.; Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi, Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(1), 14-27.
• Gürün, D. K. (2003). “Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nin Tanıtımı”, Hasan Hüseyin Doğan, Fulya Akyıldız (Ed.), (2004) Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı 16-17-18 Ekim 2003, Malatya: İnönü Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, 99-106.
• Gürüz, K. vd. (1994). Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim, Bilim ve Teknoloji, İstanbul: TUSİAD Yayın no: 94.
• Hashimshony, R. ve Haina, J. (2006). Designing the University of the Future, Planning for Higher Education 34(2), 5–19.
• Huggins, R. ve Cooke, P. (1997). The Economic Impact Of Cardiff University: Innovation, Learning and Job Generation, GeoJournal, 41 (4), 325-337.
• Işık, Ş. (2008). Türkiye’de Üniversitelerin Kentleşme Üzerine Etkileri, DEU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(3), 159-181.
• Janne, H. (1973). Üniversite ve Çağdaş Toplumun İhtiyaçları, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Yayını.
• Karaman Belediyesi, http://karaman.bel.tr/OtobusGuzergah.aspx, (Erişim Tarihi: 07.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (2016). Kuruluşundan Bugüne Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi 2007-2016.
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Faaliyet Raporu (2007). http://www.kmu.edu.tr/userfiles/file/kmu07-08faaliyetraporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Faaliyet Raporu (2008). http://www.kmu.edu.tr/userfiles/file/kmu08-09faaliyetraporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Faaliyet Raporu (2009). http://www.kmu.edu.tr/userfiles/file/kmu09-10faaliyetraporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Faaliyet Raporu (2010). http://www.kmu.edu.tr/userfiles/file/kmu10-11faaliyetraporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Faaliyet Raporu (2011). http://www.kmu.edu.tr/userfiles/file/kmu11-12faaliyetraporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Faaliyet Raporu (2012). http://www.kmu.edu.tr/userfiles/file/kmu12-13faaliyetraporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Performans Programı (2014). http://strateji.kmu.edu.tr/userfiles/file/2014yiliperformansprogramipreview.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Performans Programı (2015). http://strateji.kmu.edu.tr/userfiles/file/2015performansprogram.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Performans Programı (2016). http://strateji.kmu.edu.tr/userfiles/files/Performans%20Program%C4%B1/2016_performans_programi.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Kavilli Arap, S. (2010). Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye’de Yeni Üniversiteler ve Kuruluş Gerekçeleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 1-29.
• Kavilli Arap, S. (2015). Üniversite-Kent Etkileşiminden Beklentiler, Toplum ve Demokrasi, yıl 8, sayı 17-18, 105-119.
• Kaya, G. (2014). Adıyaman Üniversitesi’nin Kentsel Mekan ve Sosyal Çevre Üzerindeki Etkisi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 231-260.
• Keleş, R. (1971). Büyükkent Dışı Üniversiteler, Amme İdaresi Dergisi, 4(1), 1-30.
• Kortan, E. (1981). Çağdaş Üniversite Kampüsleri Tasarımı, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• Larkham, P. J. (2000). Institutions and Urban Form: The Example of Universities, Urban Morphology, 4(2), 63-77.
• Muthesius, S. (2000). The Postwar University: Utopianist Campus and College, ABD: Yale University Press.
• Neuman, D. J. (2003). Campus planning, içinde D. Neuman (ed.) Building Type Basics for College and University Facilities. New Jersey: John Wiley&Sons, 1–43.
• Ortaylı, İ. (2001). Gelenekten Geleceğe, İstanbul: Ufuk Yayınları.
• Özdem, G. ve Sarı, E. (2008). Yükseköğretimde Yeni Bakış Açılarıyla Birlikte Yeni Kurulan Üniversitelerden Beklenen İşlevler (Giresun Üniversitesi Örneği), Üniversite-Toplum Dergisi, 8(1), http://www.universite-toplum.org/text.php3?id=351, (Erişim Tarihi: 01.05.2017).
• Özek, Z. (2010). Çerkezköy’de Üniversite, Kent ve Sanayi Etkileşimi, Tekirdağ İli Değerleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
• Özer, Y. E. (2011). Girişimci Üniversite Modeli ve Türkiye, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 85-100.
• Parlak, İ. ve Kaynar, M. K. (2005). Her İle Bir Üniversite Türkiye’de Yükseköğretim Sisteminin Çöküşü, Ankara: Paragraf Yayınevi. Rashdall, H. (1895). The Universities of Europe in the Middle Ages, Oxford, The Clarendon Press.
• Sağır, A. ve Dikici, E. (2011). Yeni Göçmenlik Mekanları Olarak Yeni Kurulan Üniversiteler: Ordu Üniversitesi Örneğinde Öğrencilerin Bütünleşme Sorunları, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 217-251.
• Sağır, A. ve İnci, Ü. (2013). Karabük’te Üniversite Algısı: Karabük Üniversitesi Örneği, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 49-81.
• Sallan Gül, S. ve Gül, H. (2014). Türkiye’de Yükseköğretimin Gelişimi, Güncel Durumu ve Eleştirisi, Toplum ve Demokrasi, Yıl 8, Sayı 17-18, 51-66.
• Schmertz, M. F. (1972). The Single Building or Building Complex Designed as Part of the Campus Master Plan, Campus Planning and Design, ABD: McGrawHill Inc.
• Sönmezler, K. (2003). Mimar Sinan Üniversitesi’nin Tanıtımı, Hasan Hüseyin Doğan, Fulya Akyıldız (Ed.), (2004), Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı 16-17-18 Ekim 2003, Malatya: İnönü Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, 138-164.
• Sönmezler, K. (2003). Modern Mimarinin Kentsel Deney Alanı: Üniversite Tasarımı, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Şengül, M. (2003), Öğrenci Üzerindeki Etkileri Açısından Üniversite Yerleşkeleri: İnönü Üniversitesi Örneği, Hasan Hüseyin Doğan, Fulya Akyıldız (Ed.), (2004) Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı 16-17-18 Ekim 2003, Malatya: İnönü Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, 49-60.
• Tekeli, İ. (1972). Büyükkent Dışı Üniversitelerin Kuruluş Yeri Sorunları Üzerine, Mimarlık 110, 36-40.
• Timur, T. (2000). Toplumsal Değişim ve Üniversiteler, Ankara: İmge Yayınları.
• Tosun, H. (2016). 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi Sonrasında Yükseköğretim Sisteminin Yeniden Yapılandırılması, Ankara: ÜNİVERSİTE(M) Araştırma Yayınları.
• Turner, P. V. (1984). Campus: An American Planning Tradition, New York: Architectural History Foundation, M.I.T. Press.
• TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059, (Erişim Tarihi: 07.05.2017).
• UNESCO (1975). Planning Buildings and Facilities for Higher Education, Paris: The Unesco Press.
• Yaylalı, Y. B., Yamu C. Çil E. (2013). Exploring The Effects of Spatial and Social Segregation in University Campuses, IZTECH as a Case Study, Urban Design International, 1-23.
• Yılmaz, M. K. ve Kaynak, S. (2012). Sosyo-Ekonomik Dönüşüm Sürecinde Üniversitelerin Rolü ve Yöre Halkının Üniversite’den Beklentileri ile İlgili Bir Uygulama, DEU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(4), 55-73.
• YÖK, (2007). Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi, http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/yok_strateji_kitabi/27077070-cb13-4870-aba1-6742db37696b, (Erişim Tarihi: 20.04.2017).