KARANLIK HAVUZLAR UYGULAMASININ BORSA İSTANBUL ÜZERİNE ETKİSİ : KALMAN FİLTRE YAKLAŞIMI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 519 - 536, 26.12.2021

Selcuk Kendirli , Semanur Coşkun Mustafa Nal , Fatih Cingoz

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.808616

Öz

Karanlık havuzlar, finansal piyasalarda çoğunluk olarak büyük hacimli işlem yapan yatırımcı profilinin piyasadaki dalgalanmalardan etkilenmemek maksadı ile tercih ettikleri alternatif bir alım satım sistemidir. İsminden de anlaşılacağı üzere karanlık havuzlar geleneksel borsa sisteminin aksine şeffaflığa sahip değildir. Ülkemizde ise karanlık havuz sistemi, Borsa İstanbul (BIST) tarafından 2010 yılında belirli kısıtlamalar dahilinde ele alınmış ve işleme taraf bilgilerinin görünmemesi şeklinde çeşitli piyasalarda uygulanmaya başlanmıştır. Anonimite denilebilecek bu sistem, piyasadaki oyuncularının çoğunluğu tarafından destek görmemiş ve birkaç test döneminin ardından yatırımcıların oylamasına sunularak kaldırılmıştır. Karanlık havuzlar ile ilgili literatür incelendiğinde çok az çalışma yapıldığı ve bilindiği kadarıyla BIST ile ilgili çalışma yapılmadığı saptanmaktadır. Bu çalışma, BIST30 payları üzerinde uygulanan iki test döneminin piyasaya etkisini inceleyerek literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Belirtilen test dönemlerinde belirli aralıklarla taraf bilgisi açılıp kapatılan BIST30 içerisinde yer alan paylara ait günlük veriler State-Space formunda modellenmiş ve firmalara özgü işlem hacimleri genel piyasa etkisinden Kalman filtresi kullanılarak arındırılmıştır. Firmalara özgü işlem hacimleri incelendiğinde uygulamanın piyasaya herhangi bir etkisinin olmadığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

BIST, Karanlık Havuz, Kalman Filtresi, Finansal Piyasalar

Kaynakça

• Boulatov, A. and T. J. George (2013). “Hidden and Displayed Liquidity in Securities Markets with Informed Liquidity Providers,” Review of Financial Studies.
• Cao, H. H., Y. Ma, and D. Ye (2015). “Disclosure, Learning, and Coordination,” Working Paper, Cheung Kong Graduate School of Business (CKGSB).
• Comerton-Forde, C., T. J. Putnins, and K. M. Tang (2011). “Why Do Traders Choose to Trade Anonymously?” Journal of Financial and Quantitative Analysis, pp. 46, 1025–1049.
• Comerton-Forde, C. and K. Tang (2009). “Anonymity, Liquidity, and Fragmentation,” Journal of Financial Markets, 12, 337–367. Dennis, P. J. and P. Sandås (2015). “Does Trading Anonymously Enchange Liquidity?” Working Paper, McIntire School of Commerce, University of Virginia.
• Friederich, S. and R. Payne (2014). “Trading anonymity and order anticipation,” Journal of Financial Markets, 21, pp.1 – 24.
• Foucault, T., M. Pagano, and A. Roell (2013). Market Liquidity: Theory, Evidence, and Policy, Oxford University Press.
• Huddart, S., J. Hughes, and C. Levine (2001). “Public Disclosure and Dissimulation of Insider Trades,” Econometrica, 69, pp.665–681.
• Rindi, B. (2008). “Informed Traders as Liquidity Providers: Anonymity Liquidity and Price Formation,” Review of Finance, 12, pp.497–532.
• KAP, (2015). https://www.kap.org.tr/, (Erişim Tarihi: 18.01.2019).
• Scalia, A., & Vacca, V. (2001). Does market transparency matter? A case study. BIS Papers, 2, pp.113-140. Theissen, E. (2003). “Trader Anonymity, Price Formation and Liquidity,” European Finance Review, 7, pp.1–26.
• T.G. Meling (2015). Anonymous Trading in Equities, SSRN Electronic Journal, 10.2139/ssrn.2656161, (Erişim Tarihi: 04.01.2019).