KRİPTO PARALAR İLE BİST100 ARASINDA EŞBÜTÜNLEŞME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 392 - 415, 30.06.2022

Melek Yıldız , Ayşegül Mülayim

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1123589

Öz

Bu çalışmada kripto para birimleri ile BIST 100 arasındaki eş bütünleşme ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 01.01.2018-31.12.2021 tarihleri arasındaki toplam 1001 adet iş gününe ilişkin BIST 100 endeks kapanış puanı ile 31.12.2021 tarihinde piyasa değeri en yüksek beş kripto para birimine (Bitcoin, Ethereum, Binance Coin, TETHER, Cardano) ait fiyatlardan oluşan bir veri seti oluşturulmuş ve ARDL sınır testi modeli ile analiz edilmiştir. ARDL sınır testinden önce Genişletilmiş Dickey Fuller (ADF) birim kökü testi ile değişkenlerin hangi mertebede durağan oldukları sınanmıştır. Buna göre çalışmada kullanılan değişkenler birinci farkta durağanlık göstermiştir. Ardından yapılan F sınır testi ile değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi olup olmadığı sınanmıştır. Birbirinden farklı kurulan 12 modele uygulanan sınır testi sonucunda kripto para birimleriyle BIST 100 arasında eş bütünleşme ilişkisi olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Borsa İstanbul, Eş bütünleşme

COINTEGRATION RELATIONSHIP BETWEEN CRYPTO COINS AND BIST100: ARDL LIMIT TEST APPROACH

Öz

In this study, it’s aimed to determine the cointegration relationship between cryptocurrencies and BIST 100. For this purpose, the BIST 100 index closing score for a total of 1001 business days between 01.01.2018 and 31.12.2021 and the prices of the five cryptocurrencies (Bitcoin, Ethereum, Binance Coin, TETHER, Cardano) with the highest market value as of 31.12.2021. A data set was created and analyzed with the ARDL bounds test model. Before the ARDL bounds test, the extent to which the variables are stationary was tested with the Extended Dickey Fuller (ADF) unit root test. Accordingly, the variables used in the study showed stationarity at the first difference. Then, with the F bounds test, it was tested whether there was a cointegration relationship between the variables. As a result of the boundary test applied to 12 different models, it was seen that there was no cointegration relationship between cryptocurrencies and BIST 100.

Anahtar Kelimeler

Cryptocurrency, Borsa Istanbul, Cointegration

Kaynakça

• Referans1 Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 411-428.
• Referans2 Baek, C. ve Elbeck, M. (2014). Bitcoins as an Investment or Speculative Vehicle? A First Look. Applied Economics Letters, 22(1), 30-34, http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13504851.2014.916379?scroll=top&needAccess=true, (Erişim Tarihi: 16.05.2022).
• Referans3 Demirel, A., Hazar, A. (2021), Kripto para değerlerine dayanılarak BİST 100 endeks hareketi tahmininde destek vektör makineleri uygulaması. Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 27-35.
• Referans4 Dirican, C. ve Canoz, I. (2017). The cointegration relationship between Bitcoin prices and major world stock indices: An analysis with ARDL model approach. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4), 377-392.
• Referans5 Dyhrberg, A. H. (2016). Hedging capabilities of bitcoin. Is it the virtual gold?. Finance Research Letters, 16, 139-144.
• Referans6 Eğilmez, M. (2017). Kendime yazılar: Kripto paralar, Bitcoin ve blokchain. https://www.mahfiegilmez.com/2017/11/kriptoparalarbitcoinveblockchain.html/Erişim:01.11.2021
• Referans7Gandal, N. ve Halaburda, H. (2014). Competition in the Cryptocurrency Market. Bank of Canada Working Paper, Ottawa. http://hdl.handle.net/10419/103022.
• Referans8 Gürsoy, S. ve Tunçel, M.B. (2020). Kripto paralar ve finansal piyasalar arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bitcoin ve seçili pay piyasaları arasında yapılmış nedensellik analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2126-2142
• Referans9 Ivashchenko, A.I. (2016). Ukrayna küçük ve orta ölçekli faaliyetlerinde kripto para kullanımı yatırım çekiciliklerini artırmak için işletmeler. Ekonominin Sorunları Dergisi, (3), 267-273.
• Referans10 Kılıç, Y. ve Çütçü, İ. (2018). Bitcoin fiyatları ile Borsa İstanbul endeksi arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 235-250.
• Referans11 Kristoufek, L. (2015). What Are the Main Drivers of the Bitcoin Price? Evidence from Wavelet Coherence Analysis. PloS ONE, 10(4), pp.1-15, http://journals.plos.org/plosone/article/file?id=10.1371/journal.pone.0123923&type=printable, (Erişim Tarihi: 16.05.2022).
• Referans12 Naware, A.M. (2016). Bitcoins, ITs advantages and security threats. International Journal of Advanced Research in Computer Engineering & Technology, 5(6), 1732-1735.
• Referans13 Nebil, F.S. (2018). Bitcoin ve kripto paralar. İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Referans14 Rogojanu, A. ve Badea, L. (2014). The issue of competing currencies, case study- Bitcoin. Theoretical and Applied Economics, 1(590), 103-114.
• Referans15 Sel, A. (2020). Pandemi sürecinde altın fiyatları ile kripto para ilişkisinin makine öğrenme metotları ile incelenmesi. İstatistik ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(2), 85-98.
• Referans16 Turan, Z. (2018) Kripto Paralar, Bitcoin, Blockchain, Petro Gold, Dijital Para ve Kullanım Alanları, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-5.
• Referans17 White, L.H. (2015). The market for cryptocurrencies. Cato Journal, 35(2), 383-402.
• Referans18 Yang, L. (2020). The influence of Taiwan’s stock market on Bitcoin’s price under Taiwan’s monetary policy threshold, Applied Economics, 52(45), 4967-4975.
• Referans19 Yermack, D. (2013). Is Bitcoin a real currency? An economic appraisal, NBER Working Paper No.19747, National Bureau of Economic Research, December 2013, Revised April 2014, ss.1-22, http://www.nber.org/papers/w19747.pdf, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).