Economic Policies In The Period Of Ataturk And Al-i İktisat Council Within The Framework Of National Economy

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 300 - 322, 26.12.2022

Zekayi Kaya , H. İbrahim Gül

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1180132

Öz

Anahtar Kelimeler

national economy, Al-i İktisat Meclisi, economy policies, Atatürk

Milli İktisat Anlayışı Çerçevesinde Atatürk Dönemi İktisat Politikaları ve Al-i İktisat Meclisi

Öz

Osmanlı Devleti’nin 1908 yılı öncesi özellikle 19’uncu yüzyılda yaşadığı tecrübeler, müteşebbis bir Müslüman sınıfın olmaması, bağımsızlık hareketlerinin başlaması Osmanlı tebaasındaki azınlıkların isyan etmesi gibi sebepler milliyetçilik akımlarını doğurmuş ve buna bağlı milli iktisat düşüncesinin benimsenmesine neden olmuştur. Osmanlı Devleti’nin sanayi devrimini gerçekleştirememesinin yanı sıra 1838 Serbest Ticaret Anlaşması’nın uygulanması sonucu verilen dış ticaret açıkları, artan borçlar ve yabancılaşan sermaye yapısı milli iktisat düşüncesinin devlet yönetiminde siyasi ve ekonomik olarak hâkim olmasını sağlamıştır. Türkiye İktisat Kongresi ve Al-i İktisat Meclisi gibi oluşumlar milli iktisat düşüncesinin iktisat politikası karar ve uygulamalarına yansımasında etkin bir role sahip olmuşlardır. Çalışmanın amacı bu oluşumların milli iktisat düşüncesiyle ilişkisini ve dönemin iktisat politikası karar ve uygulamalarındaki önemini ortaya koymaktır. Betimleme yöntemiyle hazırlanan bu çalışmada orijinal raporlar ve diğer kaynaklardan yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

milli iktisat, Al-i İktisat Meclisi, iktisat politikaları, Atatürk

Kaynakça

• Akın, F. ve Bayraktar, S. (2011). “Erken Cumhuriyetin İktisadi Kurumlarından Biri: Âli İktisat Meclisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 29, Nisan, 115-121.
• Alkanat, A.K., (1990). “Osmanlılarda Madencilikle İlgili Yasal Düzenlemeler ve Madencilik Politikası”, Jeoloji Mühendisleri Dergisi, 36, 65-71.
• Borotav, K., (2006). Türkiye İktisat Tarihi, İmge Yayınları, İstanbul.
• Doğangün Yasa, B., ve Çelik, F. (2016). “Cumhuriyet ile birlikte girişimciliği etkileyen politikalar üzerine bir inceleme: 1923- 1929”, International Journal of Human Sciences, Volume 13, Issue 1, 2418-2430. doi:10.14687/ijhs.v13i1.3690
• Durmuş, S. ve N. K. Aydemir (2016). “Atatürk Dönemi Türkiye Ekonomisi (1923-1938)”, KAÜ İİBF Dergisi, 7(12), 155-167.
• Eldem, V., (1994). Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Şartları Hakkında bir Tetkik, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Eroğlu, N., (2007). “Atatürk Dönemi İktisat Politikaları (1923-1938)”, MÜ İİB Dergisi, 23(2), 63-72.
• Tekeli, İ. ve İlkin, S. (2009). 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Türkiye Belgesel İktisat Tarihi: 1, 1.b., Bilge Kültür Sanat Yayın No:300, İstanbul.
• Kalaycı, İ. (2009). “Atatürk’ün Kalkınma Modeli (AKM): Günümüz Sanayisi İçin Kazanımlar”, Maliye Dergisi, Sayı 156, Ocak-Haziran, 152-176.
• Karataşer, B., (2013). “Birinci Dünya Savaşı ve Mütareke Döneminde İstanbul’un İaşesi”, Kahramanmaraş İİB Dergisi, 3(12), 97-114.
• Kazgan, G. (2006). Tanzimattan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, 3.b., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Koraltürk, M. (1996). “Ali İktisat Meclisi (1927-1935)”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 7, Sayı 23, Kış, 1996, 47-64.
• Koraltürk, M. (2017). ““Milli” Ekonomi ve İzmir İktisat Kongresi”, İktisat ve Toplum Dergisi, Sayı: 76, Şubat, 39 - 42. www.iktisatvetoplum.com
• Kurtoğlu, R. (2012). Türkiye Ekonomisi (1838-2010), 1.b., Sinemis Yayınları, Ankara.
• Kuruç, B. (1988). Belgelerle Türkiye İktisat Politikası, Birinci Bölüm (1929-1939), Cilt 1 (1929-1932), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 569, Ankara, Temmuz.
• Pamuk, Ş., (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisat Tarihi, 3.b., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Pıçak, M. ve Demir, Ş. (2020). Ali İktisat Meclisi, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Süme, M., (2016). Osmanlı Vergi Uygulamasına Bir Örnek: Oktruva Vergisi, Belleten, LXXX/288, 531-544.
• Şahin, H. (2016). Türkiye Ekonomisi, Ezgi Yayınevi, Bursa.
• Toprak, Z. (2012). Türkiye’de Milli İktisat 1908-1918, 1.b., Doğan Kitap, İstanbul.
• Topuz, H., (2007). “Cumhuriyet Dönemi Ekonomisinde Tarımsal Yapının İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 12(3), 377-390.
• Varlı, A. (2012). “Kadro Dergisi Üzerinden Bir Deneme: “Milli İktisat’tan Devletçiliğe” ”, Öneri, C.10, S.37, Ocak, 167-174.
• Yaktı, Ö. ve Ünlü Soylu, P. (2011). “İktisadî Kalkınma Yolunda Öncü Bir Danışma Organı: Âlî İktisat Meclisi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 47, Bahar 2011, 677-700.
• Yapıcı, H. ve Sarıkoyuncu Değerli, E. (2020). “Türkiye’de Ulusal Ekonomi İnşası ve Milli Burjuvazi Faktörü (1923-1929)”, DPÜ SB Dergisi, Yıl 2020, Cilt, Sayı 65, 299 – 319.