Some ethnobotanical notes from gündoğmuş district (Antalya/Turkey)

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 63 - 75, 15.12.2014

İsmail Şenkardeş , Ertan Tuzlacı

Öz

According to the results of our ethnobotanical study made in Gündoğmuş (Antalya) in 2011, total 71 taxa used for various purposes were determined. Thirty-seven taxa were used as folk medicine in treatment. These were mostly used for digestive system disorders, respiratory diseases and diabetes. In addition, other usages of the plants were also recorded as: nutrient (18 wild plants), spice (10 plants), herbal tea (5 plants), coffee (2 plants), gum (2 plants), vinegar, pickle and granate sauce (3 plants), fodder (6 plants), timber (5 plants), firewood (5 plants), cleaner as soap (3 plants), ornament (2 plants), glue (2 plants), basket (2 plants), broom (2 plants), fruit mattress (2 plants), garland (1 plant), strainer (1 plant), rosary (1 plant), arbour cover (1 plant), roof construction (1 plant), leather tanning (1 plant), fishing (1 plant).

Anahtar Kelimeler

Gündoğmuş, Antalya, ethnobotany, useful plants, traditional folk medicine

Gündoğmuş (Antalya/Türkiye) yöresinden bazı etnobotanik bilgiler

Öz

Gündoğmuş (Antalya) yöresinde 2011 yılında yaptığımız etnobotanik çalışmanın sonuçlarına göre, çeşitli amaçlarla yararlanılan toplam 71 bitki (takson) belirlenmiştir. Bunlardan 37’si halk ilacı olarak tedavide kullanılan bitkilerdir. Bu bitkilerin en çok sindirim sistemi ve solunum yolları rahatsızlıklarının giderilmesinde ve şeker hastalığı tedavisinde kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, bitkilerden diğer amaçlarla; besin kaynağı olarak (18 yabani bitki), koku ve lezzet vermek amacıyla (10 bitki), çay yapımında (5 bitki), kahve yapımında (2 bitki), sakız elde edilmesinde (2 bitki), sirke, turşu ve nar ekşisi yapımında (3 bitki), özel hayvan yemi olarak (6 bitki), kereste olarak (5 bitki), yakacak olarak (5 bitki), sabun olarak (3 bitki), süs olarak (2 bitki), yapıştırıcı elde edilmesinde (2 bitki), sepet yapımında (2 bitki), süpürge olarak (2 bitki), meyvelerin altına sermek için (2 bitki), çelenk yapımında (1 bitki), süzgeç olarak (1 bitki), tespih yapımında (1 bitki), çardak örtüsü olarak (1 bitki), dam yapımında (1 bitki), derilerin tabaklanmasında (1 bitki) ve balık avlamada (1 bitki) yararlanıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gündoğmuş, Antalya, etnobotanik, yararlı bitkiler, geleneksel halk ilacı

Kaynakça

• Gündoğmuş District Governorate. Available from: http:// www. gundogmus.gov.tr. Accessed in July 2012.
• Şanda MA, Yeşilöz G, Küçüködük M, Uysal T. Gündoğmuş (Antalya- Türkiye) ve Çevresinin Florasına Katkılar [Additions to the Flora of Gündoğmuş (Antalya-Turkey) and Its Surroundings]. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2003-2004; 16-17-18: 391-414.
• Şanda MA, Küçüködük M, Yeşilöz G. Gündoğmuş (Antalya) ve Çevresindeki Bazı Bitkilerin Yöresel Adları ve Etnobotanik Özellikleri [Local Names and Ethnobotanical Features of Some Plants in Gündoğmuş (Antalya) and Its Surroundings]. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2003-2004; 16-17-18: 381-389.
• Davis PH. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol.1-9. Edinburgh: Edinburgh University Press; 1965-1985.
• Duran A. Akseki (Antalya) ilçesindeki bazı bitkilerin yerel adları ve etnobotanik özellikleri [Local Names and Ethnobotanical Features of Some Plants in the District of Akseki (Province of Antalya)]. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 1998; 5(1):77-92.
• Özçelik H. Akseki yöresinde doğal olarak yetişen bazı faydalı bitkilerin yerel adları ve kullanılışları (The Names and Methods of Using Some Plants Which are Growing Naturally in and Around Akseki). Doğa TU Botanik D. 1987; 11(3):316-321.
• Tuzlacı E. ‘Şifa Niyetine’ Türkiye’nin Bitkisel Halk İlaçları (‘Şifa Niyetine’ Herbal Folk Remedies of Turkey). İstanbul: Alfa Yayınları; 2006.
• Yeşilada E, Honda G, Sezik E, Tabata M, Koto K, Ikeshiro Y. Traditional Medicine in Turkey IV. Folk Medicine in the Mediterranean Subdivision. J Ethnopharmacol. 1993; 39: 31-38.
• Baytop T. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü (A Dictionary of Vernacular Names of Wild Plants of Turkey). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 578; 2007.
• Tuzlacı E. Türkiye Bitkileri Sözlüğü (A Dictionary of Turkish Plants). Genişletilmiş 2. Baskı. İstanbul: Alfa Yayınları; 2011.