Sosyal Medya Ekseninde Kişilerarası İletişim ve Benlik Sunumu

Yıl 2024, Sayı: 27, 1 - 14, 29.03.2024

Sultan Koca , Derya Öcal

https://doi.org/10.32952/communicata.1441454

Öz

İnternet kullanımının artması ile birlikte sosyal paylaşım ağları, kişilerarası iletişimi geleneksel ortamdan dijital ortama taşımış ve bu tür iletişimin şekillenmesinde etkili olmuştur. Bireyler, ilişki kurma, sürdürme, geliştirme, derinleştirme veya sonlandırma ilişkilerini yüz yüze yerine sosyal medya üzerinden yürütür hale gelirken, böylece takipleşmek, yorum yapmak, beğeni almak, ifade bırakmak gibi eylemler önem kazanmıştır.
Bu çalışmada öncelikle dijitalleşme bağlamında iletişimin dönüşmesi, dönüşen toplumsal yapı, bireyin kendini sunumu ve kişilerarası iletişim süreçleri, teknoloji ve araçlar bağlamında ele alınmıştır. Bireyin benlik sunumu, sosyal ağ sitesi olan Instagram örneği üzerinden kişilerin kişilerarası iletişim amaçlı kullanım eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmış olup; bireyin kendini sunma biçimleri ve benlik sunum taktikleri konusunda detaylı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışma çerçevesinde araştırmacının Instagram hesabında yer alan 10 Instagram hesabı (5 kadın, 5 erkek) basit rastlantısal örneklem ve cinsiyet bağlamında kotalı örneklem aracılığıyla seçilerek yürütülmüş olup; içerik çözümlemesi yöntemi ile analiz edilmiştir. Ayrıca her bir kullanıcı hesabına uygulanması için İçerik Çözüm Analiz Formu hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında incelenen kullanıcı hesapları hikâye paylaşımı ve gönderi/paylaşım kısımlarında içerikler Jones ve Pittman (1982) Benlik Sunum Taktiklerini temel alan beş ana faktör çerçevesinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İletişim, Kişilerarası İletişim, Dijitalleşme, Benlik Sunumu, Sosyal Medya

Transforming Communication and Self Presentation in Interpersonal Communication

Öz

With the increase in internet usage, social sharing networks have moved interpersonal communication from the traditional environment to the digital environment and have been effective in shaping this type of communication. As individuals begin to establish, maintain, develop, deepen or terminate relationships through social media instead of face to face, actions such as following, commenting, getting likes and leaving a comment have gained importance.
In this study, first of all, the transformation of communication in the context of digitalization, the transforming social structure, the individual's self-presentation and interpersonal communication processes are discussed in the context of technology and tools. It is aimed to determine the individual's self-presentation and usage tendencies for interpersonal communication purposes through the example of Instagram, a social networking site; A detailed analysis was carried out on the individual's self-presentation styles and self-presentation tactics. Within the framework of the study, 10 Instagram accounts (5 women, 5 men) on the researcher's Instagram account were selected through simple random sampling and quota sampling in terms of gender; It was analyzed using the content analysis method. Additionally, a Content Solution Analysis Form has been prepared to be applied to each user account. The contents of the story sharing and posting/sharing sections of the user accounts examined within the scope of the study were examined within the framework of five main factors based on Jones and Pittman's (1982) Self-Presentation Tactics.

Anahtar Kelimeler

Communication, Interpersonal Communication, Digitalization, Self-Presentation, Social Media

Kaynakça

• Argyle, M. (1969). Social Interaction. NY: Atherton Press.
• Baritci, F. ve Fidan Z. (2018). “Sosyal Ağlarda Benlik Sunumuna Dair Bir Distopya: Black Mirror Dizisi Örneği”. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 54, 37-63.
• Bekiroğlu Akçay, H. ve Hülür, A. B. (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı ve Dijital Şizofreni Üzerine Bir Araştırma”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(14), 146-175.
• Body, D. M. ve Ellison, N. B. (2007). “Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship”. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), 210-230.
• Boz, N. (2012). “Yeni İletişim Ortamlarında Dijital Kimlik ve Benlik Sunumu” (Yayınlanmamış Doktora Tez). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı.
• Budak, İ. ve Budak, A. (2014). Nicel, Nitel ve Karma Araştırmalarda Örnekleme. Ankara: Eğiten Kitap.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz , Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Çambay, S. O. (2015). “Bir Toplumsallaşma Aracı Olarak Yeni Medya: Kuramsal Bir Değerlendirme”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 5(2), 237 247.
• Çamdereli, M. (2008). İletişime Giriş. İstanbul: Dem.
• Değer, B. E. ve Nazlı, R. S. (2022). “Sosyal Medyada Influencer Etkisi Bağlamında Benlik Sunumu”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 25-45.
• Eğinli, A. ve Taş, N. Ö. (2018). “Çevrimiçi Sosyal Ağlarda Kişilerarası Güvenin Gelişimi”. IX. IBANESS Congress Series. 29-30 Eylül. 135-146.
• Ertürk, Y. D. ve Eray, T. (2016). “Fenomenolojik Bir Kavram Olarak Kendilik ve Sosyal Ağlarda Kendilik Sunumu İle Narsistik Eğilimler İlişkisi: İletişim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Ön Çalışma”. Intermedia International e-Journal. 3(1), 12-29.
• Goffman, E. (2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (Çev.) Barış Sezer. İstanbul: Metis.
• Gürüz, D. ve Eğinli, A. (2011). Kişilerarası İletişim Bilgiler Etkiler, Engeller. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hargie, O. and Dickson, D. (2004). Skilled Interpersonal Communication: Research, Theory and Practice. London: Routledge.
• Hazar, M. (2011). “Sosyal Medya Bağımlılığı: Bir Alan Çalışması”. İletişim, Kuram ve Araştırma Dergisi, 32, 151-175.
• Hepekiz, İ. ve Gökaliler, E. (2019). “Sosyal Medya Aracılığıyla Yaratılan Kişisel Markalar ve Benlik Sunumu”. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1),.761-782.
• Hollenbaugh, E. E. (2021). “Self-Presentation in Social Media: Review and Research Opportunities”. Review of Communication Research, 9, 80-98.
• Hjetland, G. J., Finseras, T. R., Sivertsen, B., Colman, I., Hella, R. T. and Skogen, J. C. (2022). “Focus on Self-Presentation on Social Media across Sociodemographic Variables, Lifestyles, and Personalities: A Cross-Sectional Study”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(17), 1-21.
• İşman, A., Buluş, B. ve Yüzüncüyıl, K. S. (2016). “Sosyalleşmenin Dijitale Dönüşümü ve Dijital Benliğin Sunumu”. TRT Akademi, 1(2), 608-619.
• Jackson, C. and Luchner, A. (2017). “Self-Presentation Mediates The Relationship Between Self-Criticism and Emotional Response to Instagram Feedback”. Personality and Individual Differences, 133, 1-6.
• Jones, E. E. and Pittman, T.S. (1982). Toward a General Theory of Strategic Self-Presentation. Suls (Ed), Psychological Perspectives on the Self içinde (231-262). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Kavut, S. (2018). “Goffman’ın Benlik Sunumu Kuramı Bağlamında Sosyal Medyada Kimlik İnşaası: Instagram Üzerine Bir Araştırma”. Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 1, 1-12.
• Leary, M. R. (1996). Self-Presentation: Impression Management and Interpersonal Behavior. Boulder, CO: Westview Press.
• Lee, E., Lee, J. A., Moon, J. H. and Sung, Y. (2015). Pictures Speak Louder than Words: Motivations for Using Instagram. Cyberpsy., Behavior, and Soc. Networking, 18, 552–556.
• Onat, F. ve Alikılıç Aşman, Ö. (2008). “Sosyal Ağ Sitelerinin Reklam ve Halkla İlişkiler Ortamları Olarak Değerlendirilmesi”. Journal of Yasar University, 3(9), 1111-1143.
• Öcal, D. (2019). “Dijital Medya ve Reklamcılıkta Değişen Medya Planlama Stratejileri Çerçevesinde Dönüşen Tüketici: Instagram Örneğinde “Bakma” Eylemselliği” 1-3 Mart 2019. 1. Akdeniz Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı. Mersin. 168-190.
• Özcan, B. (2017). “Beliren Yetişkinlikte Öznel İyi Oluşun Yordayıcıları Olarak Benlik Kurgusu Benlik Saygısı ve Sosyal Destek”. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı.
• Özdemir, B. ve Yıldırım, G. (2019). “Dijitalleşen İletişim Ortamlarında Kimlik İnşası ve Benlik Sunumu: İletişim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. e-Journal of New Media, 3(3), 178-191.
• Paslanmaz, İ. ve Narmanlıoğlu, H. (2019). “Instagram Hikayelerinde Benliğin Sunumu: Influencer’lar Üzerine Bir Araştırma” Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 10(39), 23-51.
• Solmaz, O. (2021). “The Presentation of Self in Social Networking Sites: An Introduction, Theory and The Current State of the Scholarship”. e-Journal of New Media, 5(1), 49-59.
• Suveren, Y. ve Zeren Kosal, A. G. (2021). “Sosyal Medyada Benliğin Sunumu: Benlik ve Mahremiyetin Sunumunun Bireysel ve Toplumsal Anlamı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), 1226-1241.
• Sütlüoğlu, T. (2015). “Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Sosyalleşme ve Kimlik İnşası Süreçleri: Facebook Örneği”. CPYRUS folklor/edebiyat, 21(83), 125-146.
• Tiryaki, S., Karakuş, M. ve Balcı, E. V. (2023). “Yüz Yüze ve Sosyal Ağlardaki İlişkilerde Benlik Sunumu: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması”. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13(3), 792-802.
• Tosun, Ü. ve Akıncı, F. N. (2016). “Sosyal Ağ Kullanan Bireylerin Benlik Sunumu Stratejilerinin İncelenmesi”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 32, 27-66.
• Türnüklü, A. (2000). “Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24(24), 543-559.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Zeldin, T. (2016). Hayatın Gizli Hazları. (Çev.) Aydın Çavdar. İstanbul: Ayrıntı.