Çanakkale Çimenlik Kalesi’nin Tarihi Kentsel Peyzaj Elemanı Olarak İrdelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 57 - 69, 28.06.2021

Füsun Erduran Nemutlu

https://doi.org/10.33202/comuagri.762995

Cited By: 2

Öz

Çimenlik Kalesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselme döneminde ilk padişah olan Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmet-1451-1481) tarafından yaptırılmıştır. Çanakkale boğazından İstanbul’a gelebilecek savaş gemilerini engellemek amacı ile inşa edilmiştir. Çanakkale boğazının en dar yerinde, Gelibolu yarım adasındaki Kilitbahir Kalesi ile karşılıklı olarak planlanmıştır. Çalışmanın amacı, Kale’nin kent dokusu bütününde tarihi peyzaj elemanı olarak irdelenmesidir. Bu doğrultuda kale ve park alanı, mekânsal, işlevsel ve estetik açıdan analiz edilerek öneriler getirilmiştir. Çalışma sonucunda kale ve park alanının kentsel gelişimden kopuk olduğu, yoğun olarak turizme yönelik kullanıldığı ve park alanının bitkisel tasarım, bitki türü ve niteliği açısından yetersiz olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Kale-i Sultaniye, Kentsel peyzaj tasarımı, Tarihi peyzaj

Examination of Çanakkale Çimenlik Castle as a Historical City Landscape Element

Öz

Çanakkale Province has a historical importance from the ancient period to the present day. Thus, the urban area bears the traces of different civilizations and historical events. It was established on both sides of the Bosphorus, which separates the continents of Europe and Asia and carries its name. It has a geography that admires the world. Çimenlik Castle was built by Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmet-1451-1481), the first sultan during the rise of the Ottoman Empire. It was built to prevent warships that can come to Istanbul from the Dardanelles. It was planned mutually with the Kilitbahir Castle on the Gelibolu peninsula, in the narrowest part of the Dardanelles. Çimenlik Castle played a very important role in the First World War (1914-1918). The development of the city has been formed around the castle since these periods. Today, the Çimenlik Castle, which is evaluated within the scope of the historical site and located in the city center, is managed by the Çanakkale Bosphorus and Garrison Command and has been opened for tourism-recreation. The aim of the study is to examine Kale as a historical landscape element in the whole urban texture. Accordingly, suggestions were made by analyzing the castle and park area in terms of spatial, functional and aesthetic aspects. As a result of the study, it has been determined that the castle and park area is disconnected from urban development, it is used intensively for tourism, and the park area is insufficient in terms of plant design, plant type and quality.

Anahtar Kelimeler

Canakkale, Kale-i Sultaniye, Historical landscape, Urban landscape design

Kaynakça

• Ahunbay, Z., 2004. Tarihî Çevre Koruma ve Restorasyon. Yapı Yayını: 28. 188s.
• Antrop, M., 2004. Landscape change and the urbanization process in Europe. Landscape and Urban Planning. No (67): 9-26.
• Çelik Çanga, A., Erduran Nemutlu, F., 2020. Landscape Design For Historic Places. Trends In Landscape, Agriculture, Forest And Nature Science. Cambridge Scholar Publishing, ISBN(10):1:1-5275-4300-5, ISBN(13): 978-1-5275-4300-3. p:146-153.
• Çelik, D., Yazgan, M. 2007. Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre korumaya yönelik yasa ve yönetmeliklerin irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 9(11): 1-10.
• Çelik, D., Yazgan, M. 2009. Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre yenileme çalışmalarının araştırılması (Beypazarı örneği). Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 6(3): 235-244.
• Can, C., 1993. Kentsel koruma alanları ve koruma sorunları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi.1.2( 36): 307-314 dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/download/4858/4765
• Hatip, S. M., 2009. Bahriye Şehri Kala-i Sultaniye (Çanakkale).Ankara Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Basımevi Amirliği s: 240. ISBN : 9789754095180. Cebeci/Ankara.
• Özsüle, Z., 2005. Geleneksel yerleşimlerin korunması açısından kültürel peyzaj değerlendirmesi: Mudanya örneği. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Sevim, M., 2002. Gravürlerle Türkiye IV: Anadolu I. Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı Yayınları: Cilt 1. ISBN: 9751717434. 263s. Ankara.
• Tombul, M. 2015. Çanakkale Kültür Envanteri. Matsis Matbaa, Zero Prodüksiyon Ltd. Şti. ISBN 978-605-4701-63-6. 670s. İstanbul.
• Utkular, İ., 1953. Çanakkale Boğazındaki Fatih Kaleleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları. Pulhan Matbaası s.9, İstanbul 1953.
• Uzunçarşılı, İ. H., 1991. Osmanlı Tarihi: Cilt, 1.639s. Ankara.