Tüketicilerin Çirkin (Mükemmel Olmayan) Meyve ve Sebze Tüketimine Yönelik Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi: Bornova İlçesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 31 - 39, 28.06.2021

Beyza Tunç , Emre Akın , Nevin Demirbaş

https://doi.org/10.33202/comuagri.850690

Öz

Çirkin gıda şekil, boyut ve renk farklılıkları gibi kusurlar nedeniyle standart dışı olan meyve ve sebzeleri kapsamaktadır. Tüketicilerin bu ürünlere yönelik tutum ve davranışları ürün kayıpları açısından tüm dünyada önemli hale gelmiştir. Bu çalışmanın amacı İzmir ili Bornova İlçesi’nde tüketicilerin çirkin meyve ve sebze tüketme eğilimleri ile bu ürünlerin tüketimine ilişkin tutum ve davranışlarını belirlemektir. Araştırma verileri 110 tüketici ile yüz yüze görüşülerek yapılan anketlerden elde edilmiştir. Satın alma eğilimini etkileyen tüketici tutum ve davranışlarının belirlenmesinde Beşli Likert Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre çirkin meyve sebze satın alma eğilimini etkileyen en önemli faktörün fiyat olduğu saptanmıştır. Bu ürünlerin fiyatlarının standart görünümlü ürünlerin fiyatlarından daha ucuz olmasının tüketim eğilimini arttırması beklenen en önemli unsur olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, çirkin (mükemmel olmayan) meyve ve sebzeler, perakende satış yerlerinde ayrı tezgahlarda ve daha düşük fiyatlarla satılabilir.

Anahtar Kelimeler

Çirkin meyve ve sebze, Mükemmel olmayan meyve ve sebze, Gıda israfı, Satın alma eğilimi

Teşekkür

Bu makale, üçüncü yazarın danışmanlığında, birinci ve ikinci yazar tarafından hazırlanan lisans tezinin verilerinden yararlanılarak ortaklaşa üretilmiştir. Yazarlar arasında herhangi bir çıkar çatışması bulunmamaktadır. Lisans tezinin hazırlıklarına katkılarından dolayı Dr. Duygu Tosun’a teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Aquabotanical., 2019. Erişim Tarihi: Ocak, 2020. Adres: https://aquabotanicalbeverages.com/our-story/.
• Arthur, R., 2016. Water Sourced from Plants: Premium in Australia; Precious in India. Erişim Tarihi: Şubat, 2020. Adres: https://www.beveragedaily.com/Article/2016/10/27/AquaBotanical-water-Australia-to-India.
• Berardinetti, G., 2018. Food imperfection and customer perception: can additional humorous labelling on imperfect fruit affect customers' perception ?. Handelshøyskolen BI, Master's Thesis. p. 96.
• Carville, O., 2015. The Hamilton Spectator, Loblaws Sells Ugly Fruit At a Discount To Curb Food Waste. Erişim Tarihi: Mart, 2020. Adres: https://www.thespec.com/news/ontario/2015/03/13/loblaws-sells-ugly-fruit-at-a-discount-to-curb-food-waste.html.
• Daysal, H., Demirbaş N., 2020. Hanehalkı gıda israfının nedenleri ve azaltılması için öneriler: İzmir ili örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi. 06 (03): 40-47.
• De Hooge, I.E., Oostindjer, M., Aschemann-Wıtzel, J., Normann, A., Loose, S.M., Almli, V.L., 2017. This apple is too ugly for me! Consumer preferences for suboptimal food products in the supermarket and at home. Food Quality and Preference. 56: 80-92.
• Demirbaş, N., 2018. Dünyada ve Türkiye’de gıda israfını önleme çalışmalarının değerlendirilmesi. VIII. IBANESS. April 21-22, Plovdiv/Bulgaria.
• Demirbaş, N., Niyaz, Ö.C., Apaydın, Y.M., 2017. An evaluation on problems within food supply chain in Turkey in terms of food losses and waste. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Conference Series. p. 830-835. March 04-05, 2017, Edirne/ Turkey.
• Dokuzova, M.P., 2018. Determinants and intended consumer behaviour toward deformed fruits and vegetables. Aalborg University, Master Thesis. p. 81. Denmark.
• Eriksson, M., Strid, I., Hansson, P. A., 2012. Food losses in six swedish retail stores: wastage of fruit and vegetables in relation to quantities delivered. Resources, Conservation and Recycling. 68: 14–20.
• FAO, IFAD, UNICEF, WFP, WHO., 2017. The state of food security and nutrition in the world 2017. Building Resilience for Peace and Food Security. p. 117. FAO, Rome.
• FAO, IFAD, WFP, 2015. The state of food insecurity in the world 2015. Meeting the 2015 International Hunger Targets: Taking Stock of Uneven Progress. FAO, Rome.
• FAO., 2017. Save Food: Global Initiative on Food Loss and Waste Reduction. Erişim Tarihi: Şubat, 2020. Adres: http://www.fao.org/save-food/resources/keyfindings/infographics/fruit/en/.
• Fruta Feia., 2019. Erişim Tarihi : Şubat, 2020. Adres : https://frutafeia.pt/en.
• Gustavsson J., Cederberg C., Sonesson U., Van Otterdijk R., Meybeck A., 2011. Global food losses and food waste: Extent, Causes and Prevention. FAO ve SIC, p. 37. Düsseldorf, Germany.
• Kibler, K.M., Reinhart, D., Hawkins, C., Motlagh, A.M., Wright, J., 2018. Food waste and the food-energy-water nexus: a review of food waste management alternatives. Waste Management. 74: 52-62.
• Kromkommer., 2019. Erişim Tarihi: Şubat, 2020, Adres: https://www.kromkommer.com/english/.
• Kyutoku, Y., Hasegawa, N., Dan, I., Kitazawa, H., 2018. Categorical nature of consumer price estimations of postharvest bruised apples. Journal of Food Quality. 2018 (2): 1-6.
• Lebersorger, S., Schneider, F., 2014. Food loss rates at the food retail, influencing factors and reasons as a basis for waste prevention measures. Waste Management. 34 (11): 1911–1919.
• Leket About the Organization., 2020. Erişim Tarihi: Mayıs, 2020. Adres: https://www.leket.org/en/about/.
• Loebnitz, N., Schuitema, G., Grunert, K. G., 2015. Who buys oddly shaped food and why? Impacts of food shape abnormality and organic labeling on purchase intentions. Psychology and Marketing. 32 (4): 408-421.
• Louis, D., Lombart, C., 2018. Retailers’ communication on ugly fruits and vegetables: what are consumers’ Perceptions ?. Journal of Retailing and Consumer Services. 41: 256-271.
• Makhal, A. Thyne, M., Robertson, K., Mirosa, M., 2019. I don't like wonky carrots”-an exploration of children's perceptions of suboptimal fruits and vegetables. Journal of Retailing and Consumer Services. 54: 101945.
• Malhotra, N.K., 2010. Marketing Research: An Applied Orientation. Sixth Edition. p. 937. New Jersey 07458.
• Mulholland, R., 2014. The Telegraph, Ugly Fruit and Vegetables Prove a Hit in France. Erişim Tarihi: Şubat 2020. Adres: https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/france/11131994/Ugly-fruit-and-vegetables-prove-a-hit-in-France.html.
• Newbold, P., 1995. Statistics for Business and Economics. Prentice-Hall International. p. 867. New Jersey.
• Özdemir Çifçi R., Demirbaş N., 2020. Meyve ve sebze üretiminde ortaya çıkan kayıplar üzerinde etkili olan faktörler: İzmir ili örneği. Mediterranean Agricultural Sciences. 33 (1): 85-91.
• Parfitt, J., Marthel, M., Macnaughton, S., 2010. Food waste within food suply chains: quantification and potential for change to 2050. Philosophical Transactions: Biological Sciences. 365 (1554): 3065-3081.
• Roels, K., Van Gijseghem, D., 2017. The impact of cosmetic quality standards on food losses in the flemish fruit and vegetable sector: summary report. Department of Agriculture and Fisheries. p. 13. Brussels.
• Salihoğlu G., Salihoğlu NK., Uçaroğlu S., Banar M., 2018. Food loss and waste management in Turkey. Bioresource Technology. 248: 88-99.
• Steenkamp, J.B.E., 1990. Conceptual model of the quality perception proses. Journal of Business Research. 21 (4): 309-333.
• Stenmarck, Å., Jörgen Hanssen, O., Silvennoinen, K., Katajajuuri, J.M., Werge, M., 2011. Initiatives on prevention of food waste in the retail and wholesale trades. Nordic Council of Ministers. p. 78. Stockholm.
• Uzunsakal, E., Yıldız, D., 2018. Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (1): 14-28.
• Van Giesen, R.I., De Hooge, I. E., 2019. Too ugly, but I love its shape: reducing food waste of suboptimal products with authenticity (and sustainability) positioning. Food Quality and Preference. 75: 249-259.
• Waste Magement World., 2013. Erişim Tarihi: Şubat 2020. Adres: www.waste-management-world.com/articles/print/volume-13/issue 1.