VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) İLE SEÇİLMİŞ ÇEVRESEL GÖSTERGELER ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME: OECD PERFORMANS İNCELEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 32, 485 - 508, 29.11.2018

Mustafa Özkan Ayşe Özcan

Öz

Bu çalışma kapsamında OECD ülkelerinin çevre performansları -seçilmiş çevresel göstergeler üzerinden vehedef bir yıl temel alınarak- VZA (veri zarflama analizi) ile değerlendirilmekte ve bu ülkelerin göreli etkinlikleri mevcut ölçütler dâhilinde yorumlanmaktadır. Araştırmada analize konu olan veri seti için güncel ÇevrePerformans İndeksi (EPI-Environmental Performance Index) sınıflaması temel alınmıştır. EPI, Yale Üniversitesive Columbia Üniversitesi işbirliği ile 2006 yılından beri iki yıl arayla ülkelerin çevre sağlığı ve ekosistem canlılığını farklı gösterge grupları üzerinden değerlendiren önemli bir çalışmadır. Bu kapsamda bu makalede EPI göstergeleri çerçevesinde belirlenen girdiler ve çıktılar arasındaki ilişkiye dayalı bir “verimlilik” değerlendirmesi yapılmaktadır. “Yaşam kalitesinin sürdürülebilirliği” politika ilkesi dikkate alınarak seçilen veriler, kullanılan yöntem ile ilişkilendirilerek değerlendirilmektedir. OECD ülkeleri arasında etkinliğin artmasıve etkinlik skoru yetersiz olan ülkelerin etkin hale gelebilmeleri için hangi ülkeleri rol-model almaları gerektiğide çalışmanın sonuçları arasında verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Göstergeleri, Çevre Performansı, Çevre Performans İndeksi-ÇPİ, Veri Zarflama Analizi-VZA

Kaynakça

• Anastaselos, D., Simeon O., Alexandros M. ve Agis M. P. (2016). “Environmental Performance of Energy Systems of Residential Buildings: Toward Sustainable Communities”, Sustainable Cities and Society, Vol.20 (Jan 2016), s. 96-108.
• Azzone, G., Giuliano N., Raffaella M. ve C. William Y. “Defining Environmental Performance Indicators: An Integrated Framework”, Business Strategy and The Environment, Vol.5 (2), 1996, s.69-80.
• Beltrán-Esteve, M. ve Picazo-Tadeo, A.J. (2015). Assessing Environmental Performance Trends in The Transport Industry: Eco Innovationor Catching-up? Energy Economics, Vol.51, 2015, s.570-580.
• CA. Climate Analytics-Paris Agreement Ratification Tracker, 2018, http://climateanalytics.org/briefings/ratification-tracker.html, (Erişim Tarihi: 22.03.2018).
• Charles, J.C., Pan, J.N. “Evaluation Environmental Performance Using Statistical Process Control Techniques”, European Journal of Operational Research, 2002 (139), 68–83.
• Charnes, A., Cooper, W.W., Rhodes, E. “Measuring The Efficiency of Decision Making Units”, European Journal of Operation Research, Vol. 2, 1978, s. 429-444.
• Charnes A., Cooper W.W., Rhodes E. “Short Communication: Measuring The Efficiency Of Decision Making Units”, Europenan Journal of Operational Research. 1979 (3), s.339.
• Cooper W. W., Seiford L. M. ve Tone K. Data Envelopment Analysis- A Comprehensive Text with Models, Appications, References and DEA Solver Software, Kluwer Academic Publishers, New York, USA, 2000.
• Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Tone, K. Data Envelopment Analysis- A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software. Kluwer Academic Publishers, New York, USA, 2007.
• Demir, E. “A Comparison of ClassicalandFuzzy Data Envelopment Analysis in MeasuringandEvaluating School Activities” Turkish Journal of Fuzzy Systems, Vol.5, No.1, 2014, s. 37-58.
• EPI (2018a). “About The EPI”, https://epi.envirocenter.yale.edu/ (Erişim Tarihi: 02.02.2018).
• EPI Policymakers’ Summary (2018b), https://epi.envirocenter.yale.edu/downloads/epi2018policymakerssummaryv01.pdf (Erişim Tarihi: 08.03.2018).
• EPI (2018c). EnvironmentalPerformance Index 2018, https://epi.envirocenter.yale.edu/node/36476 (Erişim Tarihi: 8 Mart 2018).
• EPI. Environmental Performance Index 2006, http://archive.epi.yale.edu/previous-work (Erişim Tarihi: 08.03.2018).
• Ertuğrul, İ. ve Işık, A.T. “İşletmelerin VZA ile Mali Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal ana Sanayiinde Bir Uygulama”. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 10 (1), 2003, s. 201-217.
• Ertuğrul, İ.ve Sarı, G. “Veri Zarflama Analizi ile Bir Üniversitede Lisans Bölümlerinin Etkinlik Analizi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3 (3), 2017, s.65-85.
• Fare, R., Grosskopf, S. ve Hernandez, S.F. “Environmental Performance: An Index Number Approach”. Resource and Energy Economics, Vol.26: 2004, s. 343–352.
• Farrell, M. J. “The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of The Royal Statistical Society, Series A (120), 1957, s. 253-281.
• Gülcü A., Coşkun A., Yeşilyurt C., Coşkun S. ve Esener T. "Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi", Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(2), 2004, s. 87-104.
• Jung, E.J., Kim, J.S. ve Rhee, S.K. The Measurement of Corporate Environmental Performance and Its Application to The Analysis of Efficiency in Oil Industry. Journal of Cleaner Production, Vol:9 (6), 2001, s. 551-563.
• Kahya, E. ve Karaböcek, K., “Bir Atölyede Oranlarla İşgücü Verimlilik (WPMR) Modelinin Tasarımı ve Uygulaması”. Verimlilik Dergisi, 2007 (2), s.9-36.
• Kaynar, O., Zontul, M. ve Bircan, H. “Veri Zarflama ile OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 6 (1), 2005, s. 37-57.
• Keçek, G. Veri Zarflama Analizi/ Teori ve Uygulama Örneği. Siyasal Kitabevi, Ankara, 2010. Kortelainen, M. “Dynamic Environmental Performance Analysis: A Malmquist Index Approach”, Ecological Economics,Vol.64 (4), 2008, s.701-715.
• Li, F., Liu, X., Hu, D., Wang, R., Yang, W., Li, D. ve Zhao, D. “Measurement Indicators and an Evaluation Approach for Assessing Urban Sustainable Development: A Case Study For China’s Jining City”, Landscape and Urban Planning,Vol.90 (3-4), 2009, s. 134-142.
• Lozano, S., Villa, G., Eguía, I. “Data Envelopment Analysis With Multiple Modes Of Functioning. Application To Reconfigurable Manufacturing Systems”, International Journal of Production Research, Vol.55 (24), 2017, s. 7566-7583.
• Lundgren, T., Zhou, W. “Firm Performance and The Role of Environmental Management”, Journal of Environmental Management, 203 (1), 2017, s. 330-341.
• Meng, F.Y., Fan, L.W., Zhou, P. ve Zhou, D.Q. “Measuring Environmental Performance in China’s Industrial Sectors with Non-Radial DEA”, Mathematical and Computer Modelling, Vol. 58 (5- 6), 2013, s.1047-1056.
• OECD (2018). “Statistics-Environment”, http://stats.oecd.org/ (Erişim Tarihi: 02.02.2018).
• Oruç K. O., Güngör İ. ve Demiral M. F. "Üniversitelerin Etkinlik Ölçümünde Bulanık Veri Zarflama Analizi Uygulaması", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 2009, s.279-294. Özden, Ü. H. “Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Vol.37 (2), 2008, s.167-185.
• Özkan, M. ve Bircan, H. “Suşehri Küçük Sanayi Sitesinde Faaliyette Bulunan Firmaların VZA Yöntemiyle Etkinlik Analizi” KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt. 17 (28), 2015, s. 27-34.
• Özkan Aksu, E. ve Cevriye T. G. “Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Çevre Performansının İncelenmesi, UİİİD-IJEAS, 2018 (18.EYİ Özel Sayısı), 2018, s. 191-206. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/405752, (Erişim Tarihi: 14.02.2018).
• Picazo-Tadeo, A.J., Castillo-Giménez, J. ve Beltrán-Esteve, M. “An Intertemporal Approach to Measuring Environmental Performance with Directional Distance Functions: Greenhouse Gas Emissions in the European Union”. Ecological Economics, Vol.100, 2014, s.173-182.
• Peker, İ. ve Baki, B. “Veri Zarflama Analizi İle Türkiye Havalimanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Uygulaması”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 2009, s. 72-88.
• Scheuer, C., Gregory A. K. ve Peter R. “Life Cycle Energy And Environmental Performance Of A New University Building: Modeling Challenges And Design Implications”, Energy And Buildings, Vol.35 (10), 2003, s.1049-1064.
• Siong, H. C. ve Hussein, M.Z.S.M. Modeling Urban Quality of Life With Data Envelopment Analysis Methods. (Research Result Report). Universiti Teknologi Malaysia, VOT78513, 2008. Malaysia.
• Tektüfekçi, F.; Kutay, N. “The Relationship Between EPI and GDP Growth: An Examination on Developed and Emerging Countries”. Journal of Modern Accounting and Auditing, Vol.12(5), 2016, s.268-276.
• Tütek, H.H., Gümüşoğlu, Ş. ve Özdemir, A. Sayısal Yöntemler, Yönetsel Yaklaşım. Beta Basım Yayım Dağıtım. İstanbul, 2012.
• Tyteca, D. “On The Measurement Of The Environmental Performance Of Firms- A Literature Review And A Productive Efficiency Perspective”. Journal of Environmental Management, Vol.46(3),1996, s. 281-308.
• Tyteca, D., Jerome C., Frans B., Julia H., Walter W. ve Marcus W. “Corporate Environmental Performance Evaluation : Evidence From The MEPI Project”, Business Strategy and The Environment, 11, 2001, s.1-13.
• Yolalan R. İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü, MPM Yayınları, Ankara, 1993.
• Yu, Y. ve Wen, Z. “Evaluating China’s Urban Environmental Sustainability With Data Envelopment Analysis”, Ecological Economics, 2010 (69), s.1748-1755.
• Yükçü, S. ve Atağan, G. “Etkinlik, Etkililik ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 2009, s.1-13.
• Zhu, J. ve Cook, W. D.,“Modeling Data Irregularities and Structural Complexities in Data Envelopment Analysis. Springer, New York, 2007.
• Wang, L., Xu, L. ve Song, H. “Environmental Performance Evaluation of Beijing’s Energy Use Planning”, Energy Policy, Vol.39, 2011, s.3483-3495.