YÖNETİCİLERİN İŞ ETİĞİ YAKLAŞIMLARININ İNCELENMESİ: BİR ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NDE UYGULAMA

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 2, 161 - 190, 01.09.2011

Aydın Yılmazer

Öz

Gelişen iş dünyasında etik sorumlulukların yerine getirilmesinin işletmeler açısından
öneminin sürekli artması, yöneticilerin etik sorumluluklara bakış açısının
değerlendirilmesi ve iş etiği ilkelerinin gelişen iş yaşamında, işletme yöneticileri
tarafından ihlal edilmesi işletmenin çevre koşullarına uyumunu bozmaktadır. Bu da
uzun vadede işletmenin varlığını tehlikeye düşürmektedir. Çalışma hayatında etik
sorumlulukların öneminin her geçen gün artması ve bu bakımdan yeni bir oluşum
olan “Organize Sanayi Bölgeleri”nde faaliyet gösteren yöneticilerin
değerlendirilerek var olan durumlarının ortaya konması, varsa eksik taraflarının
belirlenmesi ve bu doğrultuda önerilerin geliştirilmesi, bu araştırmanın önemini
oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Organize Sanayi Bölgesi’nde
faaliyet gösteren işletme yöneticilerinin işletmenin çevresel faktörlerine karşı etik
sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerini tespit etmektir.
Araştırma yönteminde ise akademik yazın taraması yapılarak tarafımızdan
hazırlanan anket uygulaması ve yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır. Organize
sanayi bölgesi’nde faaliyet gösteren işletmelerin, alt, orta ve üst düzey 43 yöneticinin
etik sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerine ilişkin bilgiler toplanmıştır.
Yapılan ankette işletme yöneticilerinin hissedarlar, çalışanlar, finansörler,
tedarikçiler, müşteriler ve ekolojik dengeye yönelik etik sorumlulukları incelenmiş ve
bulgular analiz edilmiştir. Yapılan analiz ve değerlendirme sonrasında, yöneticilerin
işletmenin iç ve dış faktörlerine ilişkin etik sorumlulukları konusunda yeterli bir
özene sahip oldukları tespit edilmiştir. Ancak, ekolojik dengeye yönelik etik
sorumlulukların yerine getirilmesinde, özellikle çevre denetimi ve çevre yönetim
programı konularında eksiklerin olduğu saptanmıştır. Bunun yanında yöneticilerin,
çalışanlara, hissedarlara, finansörlere, tedarikçilere ve müşterilere yönelik etik
sorumluluklarını büyük oranda yerine getirdikleri tespit edilmiş ve eksik görülen
noktalar için öneriler geliştirilmiştir
İş etiğinin işletmecilik faaliyetlerindeki önemini vurgulamaya çalışan bu çalışma, iş
etiğinin özellikleri, etik sorunları ve yönetimde etik’i konu edinmiştir. Bu çerçevede
gerçekleştirilen araştırma, bir “Organize Sanayi Bölgesi” ile sınırlıdır. 

Anahtar Kelimeler

Etik, iş etiği, yöneticilerin iş etiği

Kaynakça

• AKTAN, Coşkun Can, Temiz Toplum, Temiz Siyaset, T Yayınları, İzmir 1994. AYDIN, İnayet, Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegema Yayıncılık, İstanbul 1998. BAŞARAN, Ethem, Yönetimde İnsan ilişkileri, Gül Yayınevi, Ankara, 1992. BODUR, Feyyaz, “Haber Yazısı ve Haber Fotoğrafı Örnekleriyle Yazılı Medyada Etik” Sorgulaması, Küresel İletişim Dergisi, Sayı,2, Güz–2006. COREY, Gerald, Marianne Corel, Patrick Callanan, Public Policy, Ethics, Altıncı, Baskı, , McGraw-Hill Publishing Company. , New York, 1998. ÇALIŞLAR, Aziz, Ansiklopedik Kültür Sözlüğü, Altın Kitaplar, İstanbul, 1983. DİNÇER, Ömer, İşletme Yönetimine Giriş, 3. Baskı, İstanbul: BETA Basım, Yayım, Dağıtım A.S., 1997. EPSTEIN, Marc, Marie-Josée Roy, “Managing Corporate Environmental Performance: A Multinational Perspective”, European Management Journal, Vol 16, No:3, June 1998, s.292. FERREL, O.C ve John Fraderick, Business Ethics, Ethical Decision Making and Cases, 2. Baskı, Houghton Mifflin Comp., USA, 1994. FREDERICK, W.C., Davis, K., ve Post, J.E.. Business and Society: Corporate Strategy, Public Policy, Ethics, Altıncı Baskı, New York, McGraw-Hill Publishing Company. 1988. FROMM, Erich, (Çev. Necla Arat), Kendini Savunan İnsan, Say Dağıtım, İstanbul,1998. UZKESİCİ, Nuray, “İşletmelerde Etik Yönetimi ve İşletmelerde Etik Kalitesinin Yönetimine Geçiş”, Forum Dergisi, Ocak-Şubat-Mart, 2002. HANÇERLİOGLU, Orhan, Felsefe Ansiklopedi Sözlüğü, Remzi Yayınevi, İstanbul,2000. HERBERT, Hicks, G, (Çev. Osman Telok), Örgütlerin Yönetimi, Sistemler ve Beseri Kaynaklar Açısından, Turhan Kitabevi. Ankara, 2000. KAYALIOGLU, Ömer, Etiğin Anlamı Her Yerde Aynı, Yıl:4, Sayı:40, Temmuz 2000. KEISER, R.J. (Çev...). Principles and Practices of Management In The Hospitality Industry, New York, 1989. KILIÇBAY, Mehmet Ali,El Kirliyse Yıkanır, Ya Toplum Kirliyse, Türkiye Günlüğü, Ankara, Eylül–Ekim 1994. KUTANİŞ, Ö., Rana, BAYRAKTAROĞLU, Serkan, ÖZDEMİR, Yasemin, “Etik Davranışlarının Yöneliminde Cinsiyet Faktörü: Bir Devlet Üniversite Örneği”, www.etiktürkiye.com, Sayfa.212, 2004. LANSDELL, Suzannah, “Environment Manager”, Best Practise, March 1997, LOSTAR, Dilsen, “Kaynakların Etkin Kullanımı”, Önce Kalite Dergisi, Yıl 4, Sayı 16, Yaz 1996, McNamara, Carter, Complete Guide to Ethics Management: An Ethics Toolkit for Managers. http://www.mapnp.org/library/ethics/ethxgde.html (18.10.2001) MUMCU, Ahmet, İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Savas Yayınları, Ankara, 1994. NETHERWOOD, Alan, “Environmental Management Systems”, Corporate Environmental Management: Systems and Strategies, Ed: Richard WELFORD, London: Earthscan Publications, 1996, s.42. ÖZGEN, Canan, Etik İlkeleri, Ankara, 1999. ÖZTÜRK, Kemal, Bayram Coşkun, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma ve Kamu Hizmetlerinde Kalite Etkisel Bir Bakış, TİD, Y. 72, S. 426, Mart 2000. ROSAMUND, Thomas, Teaching Ethics, Volume One, Government Ethics, 1995. ROSAMUND, Thomas, Teaching Ethics, Volume One: Government Ethics, 1989. STEVENS, B. ve Brownell, J., Ethics: Communicating Standarts and Influencing Behavior, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 2000. ŞİMSEK, B. Yöneticilerin Çalışanlara Karşı Etik Sorumlulukları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:1., İzmir, 1999. TOLAN, Barlas, Toplum Bilimlerine Giriş, Murat ve Adım Yayınları, Ankara, 1996. TUNCER, Can, Genel İsletmecilik Bilgileri, Adım Yayıncılık, 3. baskı. Ankara 1991. URAL, Şafak Prof. Dr., III. Teknoloji Kongresi Bildirimleri, TÜBİTAK Yayınları, Ankara, 2000. VALLEN, G. ve Casoda, M., Ethical Principles for the Hospitality Curriculum, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 2000. VELASQUEZ, Manuel G., Business Ethics, Concepts and Cases, 4. Ed., PrenticeHall, 1998. VITELL, Scott J.–Troy A. Festervand, Business Ethics: Conflicts, Practices and Beliefs of Industrial Executives, Journal of Business Ethics, Netherland,1987. WEISS, Joseph W., Business Ethics, A Stakeholder and Issues Management Approach, 2. Ed., The Dryden Press, 1998. WELFORD, Richard, Andrew Gouldson, Environmental Management and Business Strategy, Pitman Publishing, London, 1993. WOODS, R.H. , Human Resources Management, USA, Educational Institute of The American Hotel & Motel Association. 2003.