Üniversite Öğrencilerinin Teknolojiye Hazır Bulunuşluk Düzeyi ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki: Erciyes Üniversitesi Örneği

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 26, 305 - 327, 01.12.2015

Ebru Sönmez , Hanife Akgül

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin teknolojiye hazır bulunuşluk düzeyi ile kişilik tipleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Öğrencilerinin teknolojiye hazır bulunuşluk düzeylerini ölçmek üzere, Parasuraman tarafından geliştirilen Teknolojiye Hazır Bulunuşluk İndeksini (TRI) temel alarak Yen’in uyarlamış olduğu 18 ifadeden oluşan TRI kullanılmıştır. Bu indekste teknolojiye hazır bulunuşluk düzeyleri “yenilikçilik”, “güvensizlik”, “huzursuzluk” ve “iyimserlik” olmak üzere dört boyutta incelenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin kişilik tiplerini ölçmek için Holland’ın oluşturduğu “gerçekçi”, “araştırmacı”, “sanatçı”, “sosyal”, “girişimci” ve“geleneksel” gibi altı farklı kişilik tipi temel alınarak, Pilavcı tarafından uyarlanan 42 ifadeden oluşan ölçek kullanılmıştır. Anket formu aracılığı ile elde edilen veriler uygun bir istatistik programı ile analiz edilmiştir.Çalışma kapsamında oluşturulan modelleme sonucunda teknolojiye hazır bulunuşlukta “iyimserlik” faktör grubu, kişilik tiplerinde ise, “geleneksel” kişilik tipi1. faktör grubu olarak ilk sırada yer almaktadır. Teknolojiye hazır bulunuşlukta “rahatsızlık” boyutunun kişiliğin boyutları ile anlamlı bir ilişkisi olmadığı, teknolojiye hazır bulunuşlukla ilgili diğer değişkenlerin ise kişilikle ilgili değişkenlerce açıklanabildiği sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Hazır Bulunuşluk, Teknolojiye Hazır Bulunuşluk (THB)

Relationship Between Technology Readiness Level and Personality Characteristics at the College Students: Erciyes University Sample

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between the technology readiness level and personality types of the college students. In order to measure the level, The Technology Readiness Index (previously formulated by Parasuman)which consists of 18 items and was adapted by Yen based on the work of Parasuman
was used. In this index the readiness levels were viewed in four dimensions:
innovation, insecurity, discomfort and optimism. Besides, so as to measure
the personality types of students, the scale which consists of 42 items and was
adapted by Pilavcı based on the work of Holland who identified six different types
of personalities like, realistic, researcher, artist, entrepreneur, social, traditional
was used. The data obtained via the questionnaire was analysed by using an appropriate
statistic program.
As a result of modelling within the study, “optimism” factor group is ranked in
the first line in readiness level and “traditional” is ranked in the first line in personality
types. It was concluded that discomfort is not meaningfully associated
with the other personality types, nevertheless the other items related to readiness
could be explained by the ones about personality

Anahtar Kelimeler

Readiness, Technology Readiness (TR), Personality, Technology Acceptance Theory (TAM), Innovation.

Kaynakça

• Aksoy, Ramazan. “Bir Pazarlama Değeri Olarak Güven ve Tüketicilerin Elektronik Pa- zarlara Yönelik Güven Tutumları”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, 2006, ss. 79-90, http://www.ijmeb.org/index.php/zkesbe/article/view/127, (Erişim Tari- hi:16.01. 2014).
• Bacanlı, Feride. “Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı”, içinde Binnur Yeşilyaprak (Edt), Pegem Akademi, Ankara, 2011.
• Beauvois, Margaret Healy; Eledge, Jean. “Personality Types and Megabytes: Student Atti- tudes Toward Computer Mediated Communication (CMC) in the Language Classro- om”, Calico Journal, Vol. 13 No.2 & 3, Winter 1995 and Spring 1996, pp.27-45, https:// calico.org/member Browse.php?action=article&id=599, (Erişim Tarihi: 23. 06. 2013).
• Clark, Bishop Catherine; Wheeler, Daniel D. “The Myers-Briggs Personality Type and Its Relationship to Computer Programming”, Journal of Research on Computing in Edu- cation, Spring 1994, Vol 26, Issue 3, pp.358-370, http://web.b.ebscohost.com/ bsi/ detail?vid=3&sid=174da609-7582-487b-89b5-b0ab33d22ec9% 40sessionmgr114 &hi d=114&bdata=JnNpdGU9YnNpLWxpdmU%3d#db=bth&AN=9502070438, (Erişim Tarihi: 02. 07. 2013).
• Davis, Fred D. “Perceived Usefulness Perceived Ease of Use, and User Acceptance of In- formation Technology”, MIS Quarterly, Vol. 13, No. 3, September 1989,pp.319-340, http://www.jstor.org/stable/249008, (Erişim Tarihi: 15. 06. 2013)
• Davis, Fred D.; Bagozzi, Richard P. and Warshaw, Paul R.“ User Acceptance of Computer Technology: A Comparison of Two Theoretical Models” Management Science, Vol. 35, No. 8, Aug., 1989, pp. 982-1003, http://www.jstor.org/stable/2632151, (Erişim Tarihi: 16 Haziran 2013).
• Devaraj, Sarv; Easley, Robert F. and Crant, J. Michael. “How Does Personality Matter? Relating the Five-Factor Model to Technology Acceptance and Use”, Information Systems Research, Vol. 19, No.1, March 2008, pp. 93–105, http://business.highbeam. com/410108/article-1G1-182605306/does-personality-matter-relating-fivefactor-mo- del-technology, (Erişim tarihi: 10. 07. 2013).
• Dillion, Andrew; Morris, Michael G. “User Acceptance of New Information Technology: Theories and Models”, In: M. Williams (Eds.) Annual Review of Information Scien- ce and Technology, Vol.31,(Medford NJ: Information Today, 1996), pp.3-32, https:// www.ischool.utexas.edu/~adillon/BookChapters/User%20acceptance.htm, (Erişim Tarihi: 04. 07. 2013).
• Goldberg, Lewis L.“A Broad-Bandwidth, Public Domain, Personality Inventory Measu- ring The Lower-Level Facets of Several Five-Factor Models”, Personality Psychology in Europe, Vol. 7, (Tilburg: Tilburg University Press, 1999), pp. 7–28, http://projects. ori.org/lrg/PDFs_papers/A%20broad-bandwidth%20inventory.pdf, (Erişim Tari- hi:01.02.2014).
• Goodwin, Nancy C. “Functionality and usability”, Communications of the ACM, Vol. 30 Issue: 3, March 1987, pp. 229-233,http://mis.njit.edu/ullman/cis465/Articles /Goo- dwin.pdf, (Erişim Tarihi: 15. 06. 2013).
• İnanç, Banu Yazgan; Yerlikaya, Esef Ercüment. Kişilik Kuramları, Pegem Akademi, Anka- ra 2010.
• Karabulut, Muhittin. Tüketici Davranışı, İ.Ü. İşletme Fakültesi, İşletme İktisadı Enstitüsü, 3. Baskı, İstanbul 1989.
• Koca, Ayşe İpek. “Üniversite Öğrencilerinin Değerleri Ve Bireysel Özellikleri İle Kariyer Tercihleri Arasındaki İlişki: Çukurova Üniversitesi’nde Bir Araştırma”, (Yayınlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2009, http://library. cu.edu.tr/tezler/7386.pdf, (Erişim Tarihi: 17. 06. 2013).
• Kuzgun, Yıldız. Meslek Danışmanlığı Kavramlar, Uygulamalar, Nobel Yayın Dağıtım, An- kara 2000.
• Levine, Tamar; Smadar Donitsa-Schmidt. “Computer Use, Confidence, Attitudes, and Knowledge: A Causal Analysis”, Computers in Human Behavior, Vol.14, Issue:1, January 1998, pp. 125–146, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S0747563297000368, (Erişim Tarihi: 15. 06. 2013)
• Mahalik,John L. “An Exploratıon of the Relationship Between Holland’s Personality Ty- pology And Personality Disorder Traits: A Self- Concept Perspective”, Southern Illi- nois University at Carbondale, ProQuest, UMI Dissertations Publishing, 2001, http:// media.proquest.com/ media/pq/classic/doc/729114671, (Erişim Tarihi: 05. 03. 2014).
• Martı´nez-Torrez, M.R. et al. “A technological Acceptance of E-Learning Tools Used in Pra- ctical and Laboratory Teaching, According to the European Higher Education Area”, Behaviour & Information Technology, Vol. 27, No. 6, Nov.–Dec. 2008, pp.495–505, http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/01449290600958965, (Erişim Tarihi: 23. 06. 2013).
• Meunier, Lydie E. “Human Factors in A Computer Assisted Foreign Language Environ- ment: The Effects of Gender, Personality and Keyboard Control”, Calico Journal, Vol. 13 No. 2 & 3, 1995, pp.47-52, http://journals.sfu.ca/CALICO/index.php/calico/artic- le/ view/505/379, (Erişim Tarihi: 07. 07. 2013).
• Meuter, Matthew L. et al. “Choosing among Alternative Service Delivery Modes: An In- vestigation of Customer Trial of Self-Service Technologies”, Journal of Marketing, Vol. 69, No.2 (Apr., 2005), pp. 61-83. http://journals.ama.org/doi/abs/10.1509/jmkg. 69.2.61.60759, (Erişim Tarihi: 20. 06. 2013).
• Mick, David Glen; Fournier, Susan. “Paradoxes of Technology: Consumer Cognizance, Emotions and Coping Strategies”, Journal of Consumer Research, Vol. 25, No. 2 Sept. 1998, pp. 123-143, http://eds.a.ebscohost.com/eds/, (Erişim Tarihi: 18. 06. 2013).
• Moore, Gary C.; Benbasat, Izak. “Integrating Diffusion of Innovations and Theory of Rea- soned Action Models to Predict Utilization of Information Technology By End-Users, (in Diffusion and Adoption of Information Technology), Kautz, Karlheinz, Pries-Heje, Jan (Eds.), The International Federation for Information Processing 1996), pp. 132-146, http://link.springer.com /chapter/10.1007%2F978-0-387-34982-4_10, (Erişim Tarihi: 03. 02. 2014).
• Odabaşı, Yavuz; Barış, Gülfidan. Tüketici Davranışı, Media Cat Kitapları, Beşinci Baskı, İstanbul, 2005.
• Oktal, Özlem. “Kullanıcıların Bilgi Sistemini Kabulünü Etkileyen Faktörlerin Utaut Pers- pektifinden İncelenmesi”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 1, 2013, ss.153-170, http://www.iibfdergi.hacettepe.edu.tr/2013-1.pdf, (Erişim Tari- hi:11.01.2014).
• Özata, Zeynep. “Teknolojik Ürünlerde Tüketici Davranışı”, içinde Elif Eroğlu (Edt),Teknoloji Perakendeciliği, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2890, Eskişehir, Ocak 2013, ss. 49- 71, http://eogrenme.anadolu.edu.tr /eKitap / PMY208U.pdf, (Erişim Tarihi: 10. 01.
• Özer, Pınar Sural; et al. “Teknolojiye Hazırlık Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Öl- çek Uyarlama Çalışması”, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, 2011, ss. 321-333, http://asosindex.com/journal-article-fulltext?id=20363&part=1, (Erişim tarihi: 01. 09. 2013).
• Parasuraman, A. “Technology Readiness Index (Tri), A Multiple-Item Scale to Measure Readiness to Embrace New Technologies”, Journal of Service Research , May 2000 , Vol. 2, No. 4, pp. 307-320, http://jsr.sagepub.com/content /2 /4/307.full.pdf+html, (Erişim Tarihi: 15. 06. 2013).
• Pilavcı, Dilek “Bilgi Çağında Değişen Kariyer Anlayışı Ve Üniversite Öğrencilerinin Kari- yer Tercihlerini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Uygulama”, (Basılmamış Yüksek Li- sans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007, http://library.cu.edu.tr/tezler/6610. pdf, (Erişim Tarihi: 12. 06. 2013).
• Pike, Gary R. “Students’ Personality Types, Intended Majors, and College Expectations: Further Evidence Concerning Psychological and Sociological Interpretations of Hol- land’s Theory”, Research in Higher Education, Vol. 47, No.7, November 2006, pp. 801- 822, http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11162-006-9016-5#page-1, (Erişim Tarihi: 10.08. 2013).
• Raub, Annalyse Callahan. “Correlates of Computer Anxiety in College Students”, (Un- published doctoral dissertation), University of Pennsylvania, PA., 1981, http://sear- ch.proquest.com/ docview/303158028/B0E84214CA7345BDPQ/3?accountid=15875, (Erişim Tarihi: 18. 01.2014).
• Robertson, Alastair; Soopramanien, Didier and Robert Fildes, “A Segment-Based Analysis of Internet Service Adoption Among UK Households”, Technology in Society, 29, 2007, pp. 339–350, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160791X0700 0322# , (Erişim Tarihi: 10. 08. 2013).
• Rİpke, Inge; Christensen, Haunstrup Toke and Jensen, Ole Jesper. “Information and Com- munication Technologies- A New Round of Household Electrification”, Energy Policy, Volume 38, Issue 4, April 2010, pp. 1764–1773, http://www.sciencedirect.com/ scien- ce/article/pii/S0301421509009021, (Erişim Tarihi: 10. 08. 2013).
• Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Özsen Matbası, Ankara 1998.
• Ulusoy, Ayten. Gelişim ve Öğrenme. Anı Yayıncılık, Ankara 2006.
• Ünlü, Sezen. “Kişilik Kuramları” içinde Ayhan Hakan (Edt.), Psikoloji, Anadolu Üniversi- tesi Yayın No: 1288, 2001, http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/ehsm/1024/unite08. pdf, (Erişim Tarihi:11.01.2014).
• Silah, Mehmet. Sosyal Psikoloji Davranış Bilimi, Seçkin Kitabevi, İkinci Baskı, Ankara 2005.
• Soysal, Abdullah. “Çalışma Yaşamında Kişilik Tipleri: Bir Literatür Taraması”, Çimento İşveren Dergisi, Ocak 2008, ss.4-19, http://www.ceis.org.tr/dergiDocs/makale129. pdf, (Erişim Tarihi:14.01.2014).
• Taylor, Shirley; Todd, Peter. “Decomposition and Crossover Effects in The Theory of Plan- ned Behavior: A Study of Consumer Adoption Intentions”, International Journal of Research in Marketing, Volume 12, Issue 2, July 1995, pp. 137–155, http://www.sci- encedirect.com/ science/article/pii/016781169400019K, (Erişim Tarihi: 16. 06. 2013).
• Turan, Aykut Hamit. “İnternet Alışverişi Tüketici Davranışını Belirleyen Etmenler: Planlı Davranış Teorisi (TPB) ile Ampirik Bir Test”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 2011, ss.128-143, http://web.b.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid= 2&sid= cff813f0-d2ed-4556-8c3a-b455e0e5e0ce%40sessionmgr115&hid=115, (Erişim Tarihi: 05.08.2015).
• Worthman, Camille B.; Loftus, Elisabeth F and Marshall, Mary E. Psychology, 4th ed. New York, McGraw-Hill, 1992.
• Yen, Hsıuju Rebecca. “An Attribute-Based Model of Quality Satisfaction for Internet Self- Service Technology”, The Service Industries Journal, Vol. 25, No. 5, July 2005, pp.641– 659, http://www. tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/02642060500100833, (Erişim tarihi: 10. 06. 2013).
• Gary R. Pike, “Students’ Personality Types, Intended Majors, and College Expectations:Further Evidence Concerning Psychological and Sociological Interpreta- tions of Holland’s Theory”, Research in Higher Education, Vol. 47, No.7, Nov. 2006, pp.801-822, http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11162-006-9016-5#page-1, (Erişim Tarihi: 10. 08. 2013).